Mặt trời, mặt trăng, và sao là những người bạn sớm nhất của loài người. Chúa đã tạo ra chúng để vũ trụ bừng sáng. Con người sinh ra để sống với mặt trời, mặt trăng, và sao. Ban ngày mặt trời soi sáng sưởi ấm. Ban đêm mặt trăng và sao xua tan bóng tối, và cho loài người một thứ ánh sáng lung linh huyền ảo. Trăng gần chúng ta hơn, trăng có mặt vừa như một thế lực huyền bí, vừa là người bạn thường trực trong đời sống của con người.


Người bạn tâm tình
Tình cảm gắn bó giữa người và trăng ban đầu có lẽ còn thô sơ. Họ nhìn trăng thân thiện như người bạn bên cạnh mình, trăng có cuộc sống như người, khi vui khi buồn, khi hờn giận:

Ông giẳng ông giăng, ông giằng búi tóc, ông khóc ông cười.

Như một thế lực siêu nhiên, trăng xuống trần giúp con người kết nối tơ duyên và họ gọi là Ông Tơ Bà Nguyệt. Trăng đêm đêm lại đến soi sáng, con người thì già rồi chết, họ cũng ngạc nhiên đặt câu hỏi:

Trăng bao nhiêu tuổi trăng già?

Trăng cũng có tuổi đời, họ gọi là trăng non, trăng già, họ theo sát diễn biến của trăng, họ mong trăng từng ngày như người ta chờ đợi người bạn quen thân đi xa rồi trở về:

Mùng một lưỡi trai
Mùng hai lá lúa
Mùng ba câu liêm
Mùng bốn lưỡi liềm
Mùng năm liềm giật
Mùng sáu thật trăng...
Hăm bảy thế nào
Hăm tám thế ấy
Hăm chín cũng vậy
Ba mươi không trăng.

Khi nhỏ khi tròn, khi mờ khi tỏ, trăng đi khuất giáp vòng quay thì trở lại, thân thiết gắn bó với con người. Dần dần trăng trở thành người bạn tâm tình, họ thường tìm đến trăng để giãi bày tâm sự:

Ngồi buồn vọc nước giỡn trăng
Nước xao trăng lặn buồn chăng hỡi buồn!

Khi bị số phận bạc đãi họ cũng gọi trăng oán trách:

Trăng già độc địa làm sao!
Cầm giây chẳng lựa buộc vào tự nhiên! (Nguyễn Gia thiều - Cung Oán Ngâm Khúc)

Thường khi, thấy trăng sáng là thấy cuộc sống thanh bình hạnh phúc:

Sáng trăng trải chiếu hai hàng,
Bên anh đọc sách, bên nàng quay tơ.


Nguồn cảm hứng vô tận

Là người bạn thân thiết có mặt trong mọi hoạt động của con người, trăng còn là nàng thơ, nguồn cảm hứng vô tận cho văn nhân thi sĩ. Biết bao nhiêu bài thơ áng văn nổi tiếng lấy trăng làm đề tài chính. Trăng tròn sáng đẹp còn làm cho gia đình Cuội muốn chiếm giữ làm tài sản riêng của mình:

Thằng Cuội ngồi gốc cây đa,
Để trâu ăn lúa gọi cha ơi ời.
Cha còn cắt cỏ trên trời,
Mẹ còn giã gạo đi mời quan viên.

Gia đình Cuội đã từng mơ ước có một cánh đồng trên cung trăng đó chứ, chỉ tiếc rằng đó chỉ là ước mơ của chú cuội già ngồi dưới gốc đa tưởng tượng mà thôi.

Người xưa còn muốn đi xa hơn, thách thức với trăng, muốn biểu dương một sức mạnh của con người nhưng ước muốn ấy không đặt trên cơ sở khoa học nên cũng chỉ là vô vọng:

Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng
Đèn ra trước gió được chăng hỡi đèn?

Nhưng con người vẫn chưa chịu thua, ước muốn chinh phục trăng vẫn còn đeo đẳng:

Trăng khoe trăng tỏ hơn đèn,
Sao trăng lại phải chịu luồn đám mây?

Nhưng không làm được, họ đã truyền ước muốn lại cho đám trẻ:

Các em thích cười
Muốn lên cung trăng,
Cứ hỏi ông trời
Cho mượn cái thang.

Cho đến ngày nay, trẻ em Việt Nam vẫn còn mơ mộng với giấc mơ lên cung trăng thăm chị Hằng, cứ đến tết Trung Thu các em bé lại xách những chiếc lồng đèn đủ màu đủ kiểu mà mơ ước:

Ánh trăng trắng ngà
Có cây đa to
Có thằng Cuội già
Ôm một mối mơ...

Ngày nay chuyện lên cung trăng không còn xa lạ nữa. Từ ngày Neil Amstrong đặt chân lên mặt trăng đến nay, các nhà khoa học hàng đầu thế giới không ngừng nghiên cứu, tìm cách cải tạo môi trường của mặt trăng thành môi trường sống. Cục Quản Trị Hàng Không và Không Gian của Mỹ (NASA) đã thông báo đến năm 2015 NASA sẽ thực hiện một chuyến bay trồng cây trên mặt trăng. Các loại cây trồng và phương pháp trồng cây đã được phổ biến trong giới khoa học, học sinh và những người tình nguyện để mọi người có thể tham gia vào chương trình trồng cây thử nghiệm này. Các cây dự định trồng thử nghiêm là cây rau quế (basil), cây củ cải (turnip) và một loại cây có hoa nhỏ trong họ cải (arabidopsis), và cả hoa nữa, đó là hoa hướng dương (sunflower).

Chương trình thử nghiệm này đã kêu gọi học sinh tất cả các cấp tham gia, nhiều thầy giáo đã đưa vào lớp học để kích thích tinh thần khoa học, toán học, kỹ thuật và sáng tạo ở giới trẻ. Cuộc đua tài thử nghiệm này đã nâng cao trí tuệ của giới trẻ, các thầy giáo khuyên họ hãy có những ước mơ lớn và hãy suy nghĩ vượt ra ngoài những khó khăn của cuộc sống. Khẩu hiệu của họ là “Đừng nhìn vào bất bại, hãy nhìn vào chiến thắng.” Luồng gió khoa học này hẳn sẽ tạo ra nhiều phép lạ trong tương lai.


Đường lên mặt trăng

Bắc thang lên hỏi ông Trời
Trời sinh ta ở trên đời làm chi?

Nhà thơ Sông Vị thật bạo gan. Trong khi cả triều đình nhà Nguyễn còn chưa dám đi theo con đường canh tân đổi mới mà Tú Xương đã muốn bắc một chiếc thang để lên gặp ông Trời! Tiếc rằng đó chỉ là ý muốn của nhà thơ trong cơn thất chí. Các nhà khoa học thì lại khác, họ làm việc với nhiều người, trải qua nhiều thế kỷ, nhiều thế hệ nối tiếp nhau, họ liên tiếp nghiên cứu không ngừng.

Nhiều nhà bác học trong nhiều thế kỷ qua cũng đã đưa ra nhiều ý tưởng để chế tạo chiếc thang lên mặt trăng. Nhà vật lý học người Nga Konstantin Tsiolkovski từ năm 1895 đã lấy ý tưởng từ chiếc tháp Eiffel của Pháp, áp dụng định luật của vật lý, ông muốn dựng một chiếc thang lớn giữa không gian nhưng rất tiếc ý tưởng này không thực hiện được. Gần đây NASA cũng đã tốn rất nhiều tiền treo giải thưởng cho ai làm được chiếc thang lên trời.

Trong khi các nhà khoa học các nhà nghiên cứu không ngớt tìm tòi, giới trẻ cũng đua nhau tranh tài thì Richard Branson, một doanh nhân người Anh, người đã thiết lập một vương quốc kinh doanh trong đó có cả một công ty hàng không, Virgin Galactic, tuyên bố: Ông và hai người con lớn của ông sẽ là những du khách đầu tiên trong chuyến bay du lịch vào không gian trong năm 2015 do công ty của ông thực hiện. Công ty này cũng đã có một danh sách hơn 500 khách du lịch đã ghi danh, kể cả một số nhân vật nổi tiếng, với giá vé 200.000 Mỹ kim một người.

Tin tức thật là hấp dẫn, thế giới du lịch sẽ mở rộng, đường bay lên trăng chỉ có 3 ngày thôi, du khách sẽ được hưởng những điều kỳ diệu chưa bao giờ có trong đời. Mặt Trăng sắp sửa trở thành quê hương mới của loài người. Chúng ta hãy chờ xem.

Dù không còn huyền thoại Cung Quế Hằng Nga nhưng trăng vẫn là nơi hướng đến gần nhất của các nhà khoa học muốn chinh phục không gian. Chinh phục mặt trăng để làm bàn đạp tiến lên chinh phục các hành tinh khác trong hệ mặt trời, đó là tham vọng của giới khoa học gia hiện đại.

Theo Michio Kaku, nhà vật lý học hiện đại người Mỹ gốc Nhật, trong quyển sách Physics of the Future (Ngành Vật Lý Trong Tương Lai) đã dự đoán: thế kỷ XXII trở đi sẽ là thế kỷ của một nền văn minh xuyên hành tinh. Con người đến lúc đó có thể bay lượn trong không gian như chim đại bàng như trong các phim khoa học viễn tưởng Star Wars, Star Trek. Cũng theo nhà vật lý này thì con người có thể đạt được khả năng thay quyền Thượng Đế, cải tạo gene, kéo dài cuộc sống, đời người sẽ vô cùng lạc quan, vậy là chúng ta có thể dứt bỏ mối sầu vạn cổ được rồi.

SJ 12/4/2014
Cao Thu Cúc