Tướng Lam Sơn chém đầu Liễu Thăng trong trận Chi Lăng
Có những bài hát không thể nào trình diễn đơn ca được. Và Ải Chi Lăng là một trong những bài ấy.
Ải Chi Lăng được viết ra khi tác giả Lưu Hữu Phước sinh hoạt trong những phong trào tranh đấu của sinh viên ở Hà Nội vào những năm 1940-1944. Trong những đợt tổ chức các hoạt động về nguồn của sinh viên, Lưu Hữu Phước đã sáng tác nhiều nhạc phẩm lịch sử như Bạch Đằng Giang, Ải Chi Lăng, Hội Nghị Diên Hồng... Những ca khúc này cho đến nay còn được hát vì chúng đã vẽ lên được những trang sử hào hùng bất biến của dân tộc.
Và Ải Chi Lăng sẽ được Ban Hợp Xướng Ngàn Khơi hát trong chương trình nhạc Hướng Về Đất Mẹ vào chiều ngày Chủ Nhật 21 tháng 9, 2013 tại rạp Saigon Performing Arts Center của thành phố Fountain Valley, miền nam California.
Hãy đến thăm một trong những buổi tập hát hàng tuần của Ngàn Khơi từ 4 tháng nay để chuẩn bị cho chương trình này. Vâng, những bài hợp xướng “live” cần phải được tập ròng rã 6 tháng trời mới được ngấm, mới diễn tả được cái hồn của bài hát.
Chi Lăng! Chi Lăng!
Tiếng ai hò reo vang trời
Chi Lăng! Chi Lăng!
Bóng ai tranh hùng muôn đời.
Bốn câu đầu đặt nên cảnh trí của bài hát. Không thể hào hùng hơn. Hai câu “Chi Lăng! Chi Lăng!” là tiếng thét gọi hồn trận chiến. Cả ca đoàn phải vận dụng hết âm vực của giọng hát mỗi người để hát hai chữ rất “đơn giản” này, sao để ra được tiếng gọi hồn thật hùng mạnh, rền vang, đừng nghe thành “Chi Lan, Chi Lan”, êm như tên một cô nàng nào đó. Sau lời kêu gọi “hùng hồn, tha thiết” của anh ca trưởng, ca đoàn như có thêm sức mạnh, thét lên câu “Chi Lăng! Chi Lăng!” nghe thật sướng tai.
Trời âm u, gió tung, rú lên, rít lên ào ào.
Rừng thông rên siết dường như khóc dưới luồng bão.
Lời ai nỉ non trong mây! Hồn ai thở than nơi này!
Lời gió hay lời reo ngàn quân sĩ đã chết?
Hồn gió hay hồn ai còn thương tiếc?
Làm sao để hát lên được cái không khí bão tố tả trong hai câu đầu của đoạn này? Mỗi chữ phát ra phải chắc nịch, mạnh, nhẩy nhót, quét nhanh như luồng bão. Tưởng tượng mình đang đứng ngay tại ải Chi Lăng, đang run lên dưới bão, để hình dung lại trận chiến khốc liệt tại đây, nơi bao nhiêu quân Tầu đã bỏ mạng vì xâm lấn Việt Nam, mà cũng là nơi nhiều anh hùng đã chết để giành lại đất nước.
Ải Chi Lăng dưới ngòi bút họa sĩ
Và trong tiếng gió bão là tiếng những oan hồn than thở, thương tiếc, là tiếng reo của ngàn quân sĩ đã chết. Người đứng nơi ải thấy lạnh trong lòng, cảm thấu nỗi niềm của người dân nước Việt phải chống lại kẻ thù phương Bắc lớn hơn mình cả trăm lần. Giọng hát trở nên âm thầm, xa vắng, êm ái như tiếc thương.
Trời lung lay, sấm vang, sét vang nổi lên ầm ầm.
Đồi non, thung lũng đều long lở dưới hồi sấm.
Lời ai, phải chăng thần thánh ?
Hồn ai, phải chăng hùng anh?
Vì nước tuốt gươm đột xông
Làm cho rỡ giống Tiên Rồng
Trời tiếp tục cơn bão giông sấm sét. Cảnh quân sĩ tuốt gươm xông vào trận chiến như hiển hiện trước mắt. Giọng hát trở nên hùng mạnh hơn bao giờ hết, như tiếng thét xung phong.
Hồi nhớ tới vó câu tập tễnh lướt qua làn khói, giáp chiến!
Hồi nhớ tới bóng muôn cờ xí phất tung hùng vĩ, cố tiến!
Vì nước, tuốt gươm xông pha.
Lòng trung, cứu dân lầm than
Đồng hát khúc anh hùng ca
Bền gan kết tâm cường tráng
Khuất Nam, bình Bắc, oai hùng luôn tiến
Trống chiêng vang rền!
Trận chiến vẫn đang tiếp diễn. Lời ca vẫn hào hùng. Giọng hát càng phải hùng mạnh hơn. Các chữ ‘Giáp Chiến!”, “Cố Tiến!” được nhấn mạnh như tiếng thúc quân oai hùng. Lời tuyên ngôn của dân tộc Việt cất lên: Khuất Nam, bình Bắc, oai hùng luôn tiến.
Lòng tự hào dân tộc, ý chí kiêu hùng lưu truyền từ tiền nhân sẽ được khơi dậy mãnh liệt khi bạn nghe Ngàn Khơi trình diễn Ải Chi Lăng trong buổi nhạc Hướng Về Đất Mẹ vào chiều ngày Chủ Nhật 21 tháng 9, 2013 tại rạp Saigon Performing Arts Center. Bạn nên có mặt để nghe. Nhé bạn!
Nguyễn Thị Nhuận
