Hầu hết các báo lớn báo nhỏ ở Việt Nam đều nêu lên tiêu đề rất đáng kinh ngạc: “Trên 80% số người dân được điều tra đều cho rằng họ hài lòng và… rất hài lòng đối với các dịch vụ công hiện nay”.
Đây là số liệu dựa theo kết quả của Bộ Nội Vụ Việt Nam phối hợp với Ngân hàng Thế giới (WB) đưa ra tại cuộc khảo sát thử nghiệm mức độ hài lòng đối với dịch vụ hành chính công tại 3 tỉnh–Phú Thọ, Thanh Hóa và Bình Định–được công bố ngày 20/8 vừa qua.
Những con số này thật sự đáng kinh ngạc và đã làm rộ lên một làn sóng phản bác mạnh mẽ trên khắp các diễn đàn. Người dân Việt Nam ai mà chẳng biết những dịch vụ công đó như thế nào. Thậm chí câu nói “hành dân là chính” đã thành câu nói cửa miệng của dân. Thế mà dám công bố một sự thật trái ngược hoàn toàn với thực trạng hiện nay. Con số trên 80% người dân hài lòng là một nền dịch vụ công lý tưởng của một nền hành chính mơ ước của toàn thế giới. Không biết các ông ở Bộ Nội Vụ Việt Nam có quá coi thường sự hiểu biết của người dân không? Một nửa con số 80% hài lòng đã là quá đáng rồi chứ nói gì đến trên 80%.
Những con số còn “đẹp” hơn nữa
Trong khi đó ở Việt Nam, theo UBND Tỉnh Phú Thọ, với 1.570 phiếu khảo sát, tỉ lệ người trả lời phỏng vấn thể hiện sự hài lòng đối với các loại dịch vụ hành chính công lên đến… 86%.
Cụ thể, trong nhóm người sử dụng dịch vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình, cá nhân được đánh giá mức độ hài lòng cao nhất, trên 89%. Trong khi con số khiếu nại, kiện tụng về đất đai của cả nước bao giờ cũng chiếm hàng đầu trong tất cả các vụ kiện tụng, có thể lên đến 80% hồ sơ của các tòa án.
Thứ hai là sự hài lòng khi xin giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đạt 79%, cấp giấy phép xây dựng công trình, nhà ở cho gia đình đạt 88%. Trong khi có hàng loạt vụ khiếu nại vì thủ tục hành chính quá rắc rối rườm rà. Tuy nhiên nó lại đúng khi có phong bì lót tay. Bạn hãy đọc lời giải thích của một người dân:
Bạn taquangsua81@yahoo.com viết: “Các bác ạ. Tôi đi làm sổ đỏ tôi khoán cho anh địa chính xã làm, tôi làm giấy phép đăng ký kinh doanh tôi khoán cho anh làm chuyên viên ở sở kế hoạch đầu tư… nói chung tôi sử dụng dịch vụ công theo kiểu ấy nên dịch vụ tốt lắm rất hài lòng về tính nhanh gọn, thuận tiện phục vụ tại nhà tôi luôn. Chắc chắn họ đã khảo sát dịch vụ này đấy các bác à!”.
Cái này thì người dân ai cũng biết, muốn nhanh thì chỉ việc “Chi” là đâu vào đấy ngay. Chỉ số hài lòng đến 99,9%, phải không các cụ?
Đã “vẽ” đẹp còn tô màu đẹp hơn
Tại Thanh Hóa, ông Giám đốc Sở Nội Vụ Nguyễn Xuân Dũng cho biết lĩnh vực đất đai kết quả 83% số người dân đánh giá là hài lòng và rất hài lòng. Lĩnh vực xây dựng 80% khá hài lòng; trong khi tỉ lệ dân không hài lòng và không ý kiến chỉ chiếm 4%.
Trong lĩnh vực y tế, Bệnh viện Phụ sản Thanh Hóa đạt tỉ lệ tới 72% hài lòng và rất hài lòng, chỉ có 23% không hài lòng và có tới 77,5% những người đã khám và điều trị tại bệnh viện này cho biết chắc chắn sẽ quay lại khi có nhu cầu.
Vẫn là những con số quá trắng trợn, tôi phải kính phục sự “liều mạng” của người dám công bố những kết quả kinh khủng này, khiến người dân phải nghĩ rằng các ông này khảo sát không phải để tìm ra ưu khuyết điểm cho nền hành chánh tiến bộ hơn mà muốn ôm mãi lấy những sai sót hiện tại để có quyền được ăn trên ngồi trước, móc túi dân mãi mãi. Ông cố vẽ cho đẹp, ông cố tô màu cho bắt mắt, nhưng bức tranh ảm đạm vẫn bày ra trước mắt người dân.
Còn về Y tế, thì ông Y tế quên bén ngay những chuyện vừa xảy ra ở các bệnh viện tại Thanh Hóa. Chỉ xin dẫn chứng vụ tai tiếng gần đây nhất:
Ngày 6/4, Sở Y tế Thanh Hóa cho biết Hội đồng Kỷ luật tại Bệnh viện Nhi Thanh Hóa vừa thông qua một loạt quyết định kỷ luật các y bác sĩ công tác tại bệnh viện này vì bị cho là vi phạm y đức và các quy định ngành trong khi khám, điều trị cho bệnh nhân. Trong đó, bác sĩ Lưu Tiến Dũng (Khoa Ngoại chấn thương) bị buộc phải thôi việc vì đã vòi tiền người nhà bệnh nhân. Theo xác minh, trước ca mổ khối u cho một bệnh nhi, ông Dũng đã nhận của gia đình em này gần 2 triệu đồng. Hành vi này sau đó bị người dân tố cáo đến giám đốc bệnh viện. Ngoài ra, Hội đồng Kỷ luật của bệnh viện này còn thi hành kỷ luật cảnh cáo, chuyển công tác đối với bác sĩ Dương Văn Thông (Phó khoa Ngoại tổng hợp) vì thực hiện ca mổ cho bệnh nhân nhưng không làm hồ sơ bệnh án, để thu tiền trục lợi cá nhân… Hình thức kỷ luật này cũng được áp dụng với y tá Lê Thị Tuyết, kỹ thuật viên Lê Thị Hằng Nga (khoa gây mê) vì đã thông đồng với nhau thực hiện một ca mổ cho một bệnh nhi là người thân của một cán bộ công tác trong bệnh viện. Số tiền thu được nhóm này bỏ túi riêng, không nhập sổ sách. Ông Lê Trần Tùng (Phó Khoa Khám bệnh) bị khiển trách vì đã vi phạm quy chế làm việc. Ông Tùng bị phát hiện đã nhiều lần kê đơn, hướng dẫn người nhà bệnh nhân mua thuốc ngoài để hưởng hoa hồng chênh lệch từ các nhà thuốc…
Còn nữa, sáng ngày 26/7, tại Bệnh viện Đa khoa Hợp lực Thanh Hóa đã diễn ra sự việc hàng trăm người bệnh tập trung để khám bệnh theo quy chế bảo hiểm, nhưng họ đều bị bệnh viện từ chối với lý do theo quy định của Bộ Y tế không được phép khám bệnh trong ngày nghỉ. Lãnh đạo bệnh viện này cho biết tình trạng này không phải nay mới diễn ra mà gần đây thì cuối tuần nào cũng vậy.
Thật ra tình trạng này không chỉ xảy ra ở Thanh Hóa mà nó “âm thầm” xảy ra ở rất nhiều bệnh viện tại Việt Nam. Người dân Việt Nam nào chẳng biết. Vậy mà khảo sát muốn làm đẹp mắt nhân dân như thế là muốn chọc mù mắt nhân dân mà thôi.
Cho nên bạn tranh 302@gmail.com mới viết: “Chỉ có tâm thần mới tin số liệu như vậy”.
“99% số công chức hoàn thành nhiệm vụ”
Lại thêm một công bố kinh hoàng nữa: “99% số công chức hoàn thành nhiệm vụ”, với 3 tỉnh được khảo sát là Phú Thọ, Thanh Hóa và Bình Định.
Theo báo Lao Động ngày 23/8, Bộ Nội Vụ Việt Nam công bố 99% số công chức hoàn thành nhiệm vụ. Không biết nên vui hay nên buồn trước thông tin tuyệt vời này. Nếu thế thì nền hành chính công của nước Việt Nam quá tiến bộ, quá văn minh, phục vụ nhân dân vô cùng hiệu quả. Từ nay, không cần phải cử đoàn ra nước ngoài học tập làm chi cho tốn kém. Từ nay, cũng không cần phải cử sinh viên sang các nước khác để học về các ngành liên quan đến quản lý, hành chính công, bởi Việt Nam đã là “đỉnh cao” rồi.
Ngược lại, nên kêu gọi các nước đến Việt Nam học tập. Mỹ, Nhật, Singapore và nhiều nước nổi tiếng về chất lượng hành chính công, nếu lấy phiếu khảo sát đo lường mức độ hài lòng với dịch vụ hành chính công thì còn lâu mới đạt 80% số người dân hài lòng. Cho nên, họ phải sang Việt Nam để học là điều đương nhiên.
Trở lại với các lĩnh vực khảo sát tại 3 tỉnh trên như đất đai, xây dựng, y tế, sẽ thấy quá tốt đẹp. Không chỉ các địa phương này giỏi đâu, nếu như mở rộng khảo sát ra các tỉnh khác, kết quả cũng đẹp như mơ. Chỉ có điều, khác với con số trên giấy, đất đai là “điểm nóng” của nhiều địa phương, thưa kiện vượt cấp, khiếu kiện đông người cũng có nguyên nhân từ việc giải quyết quan hệ về đất đai lòng vòng ở cấp dưới. Xây dựng cũng là “điểm nóng”, thủ tục rườm rà, nhiêu khê, tình trạng gây khó cho người dân vẫn tồn tại. Còn y tế, mỗi người cứ bước vào bệnh viện thì sẽ có câu trả lời chính xác, không cần đọc báo để xem kết quả các cuộc khảo sát trong mơ.
Khảo sát tại thành phố Sài Gòn còn “kinh” hơn nữa
Kết quả khảo sát của một số cơ quan công quyền tại thành phố Sài Gòn về chỉ số hài lòng của người dân trong các dịch vụ hành chính công vừa được công bố khiến nhiều người hoảng hồn: giao thông công chính 99%, lao động-thương binh-xã hội 100%, nông nghiệp và phát triển nông thôn 94,3%, tài nguyên-môi trường 90%, quận Tân Bình 99,58%…
Ngay ông Nguyễn Văn Quang–Phó viện trưởng Viện Kinh tế ở thành phố Sài Gòn–cũng không tin vào những con số đó. Ông nói: “Khi được thông tin về những tỉ lệ rất cao này, tôi cũng rất ngỡ ngàng”.
Người dân cho rằng những con số về dịch vụ hành chính công vừa được công bố là “những con số biết nói” – nó nói lên sự khảo sát giả dối, nói lên kiểu “chạy theo thành tích” của các sở, ngành, quận huyện…
Thái độ phục vụ của cán bộ thì hống hách

Đấy là chưa nói đế thái độ của mấy ông bà cán bộ hách dịch, mắng chửi dân như ở Bình Phước. Tôi chỉ tóm tắt: Bà Thoa khiếu nại việc Chi cục Thi hành án dân dự THADS thị xã Đồng Xoài tổ chức bán đấu giá tài sản của vợ chồng bà có nhiều dấu hiệu khuất tất, không gửi thông báo theo quy định. Sáng 15/8, bà đến Cục THADS tỉnh Bình Phước theo thư mời để giải quyết, nhưng “Đến nơi tôi quá bất ngờ trước thái độ, lời nói của nữ cán bộ tiếp dân”. Nữ cán bộ này tỏ ra quá hách dịch, mắng bà là “vô duyên”; và khi bà hỏi tên thì cô này nói: “Cô là dân mà sao dám hỏi tôi câu đó?” Đó chỉ là một sự việc nhỏ được người dân tố cáo, còn khối vụ khác người dân đen đành nhịn nhục ra về, sợ ông bà cán bộ như sợ cọp.
Bạn đọc Thợ xây nói: “Chuyện tiếp dân hống hách, nạt nộ tôi thấy nhan nhản rất nhiều. Đây là phần nổi của tảng băng chìm”. Bạn đọc này còn cho rằng người dân nếu muốn nhận được thái độ cư xử tốt hơn từ các “quan” thì phải “biết điều” mới gặp “văn minh lịch sự”, còn không thì sẽ phải ôm cục tức như chị Thoa.
Người có trách nhiệm với dân, có lòng trung thực và liêm sỉ thì sẽ buồn thay vì vui trước con số hài lòng và những thái độ này. Cho dù, dân có vu vơ điền vào phiếu để cho ra tỉ lệ 80% thì bản thân người có trách nhiệm cũng không thể hài lòng. Không thể lấy con số xa rời thực tế để đánh lừa chính mình, trấn an dân chúng.
Con số trên giấy dù đẹp cách mấy cũng không tô điểm được chân dung thật của xã hội. Nó chỉ là cái bánh vẽ trên tờ giấy cũ to tướng, không ai còn tin nữa.
Thủ đoạn khảo sát kiểu Việt Nam:
“cái gì cũng mua được”
“Chúng tôi hài lòng; chúng tôi rất hài lòng; chúng tôi quá hài lòng”. Đây là những câu trả lời từ người dân cần lao mà các ông làm nhiệm vụ khảo sát đã nhận được và nhanh chóng công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nhưng tại sao lại có một số người dân đã trả lời như thế? Dễ hiểu thôi, đó là khảo sát theo kiểu ở Việt Nam ngày nay, “cái gì cũng có thể mua được bằng tiền” và “nhất thân nhì thế”. Hai thứ “bửu bối” đó có thể áp dụng ở mọi nơi mọi chỗ, kể cả mua dư luận, mua lòng tin dù là lòng tin giả vờ.
Cũng theo tiết lộ của báo Lao Động, những người “được hỏi” xem có hài lòng hay không đều được “trả thù lao”. Và sau đó được hỏi thêm, họ vui vẻ thừa nhận họ là… người thân quen của các vị công bộc. Có bao giờ mà người ta vừa nhận tiền, vừa nói xấu “họ hàng công chức” của mình bao giờ
Hãy nghe một người trong cuộc, bạn lexuanthuy1962@yahoo.com.vn, kể lại:
“Lâu nay những “tiêu chuẩn” để lãnh đạo đơn vị đánh giá năng lực của cán bộ của mình thì đó là… phải biết báo cáo, phải biết ghi biên bản hội nghị cho có… thành tích, cho đúng ý lãnh đạo. Bản thân tôi cũng được mời ít lần đi dự hội nghị tiếp xúc cử tri và nghe các vị đại biểu đọc báo cáo với những chỉ tiêu “rất đẹp”, và khi tôi hỏi lại thì không vị nào tin vào con số vừa báo cáo, và những con số của năm này là được “tân trang” số liệu của các năm trước mà thôi. Đất nước Liên Xô sụp đổ là hậu quả của những báo cáo như thế”.
Còn về pháp luật có những chuyện khôi hài đúng nghĩa mà trong kỳ họp Quốc hội Việt Nam đã phải nêu ra.
Quan chức các cấp bỗng dưng bị tâm thần
Thảo luận về báo cáo công tác phòng chống tham nhũng năm 2014, tại phiên họp sáng 15/9 vừa qua, các thành viên trong Ủy ban Tư pháp Việt Nam bày tỏ sự băn khoăn, thắc mắc trước tình trạng nhiều đối tượng khi ở nhà thì sinh hoạt vẫn bình thường nhưng khi bị kết tội tham nhũng đi giám định thì lại “dính” tâm thần, khiến người dân phì cười không biết tâm thần thật hay là giả?
Báo cáo về công tác phòng chống tham nhũng năm 2014, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng cho hay từ đầu năm đến nay đã phát hiện 54 vụ, 87 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng với số tiền 68,5 tỉ đồng. Tuy nhiên, Chính phủ đánh giá tham nhũng vẫn diễn ra phức tạp, ngày càng tinh vi, khó phát hiện do các đối tượng tham nhũng thường có chức vụ, có trình độ hiểu biết pháp luật, quan hệ rộng, liên kết với nhau thành các nhóm lợi ích. Tình trạng sách nhiễu, vòi vĩnh, phiền hà ở “một bộ phận” công chức, viên chức nhà nước vẫn diễn ra gây bất bình đối với người dân và doanh nghiệp.
Bình luận về báo cáo của Chính phủ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Đình Quyền cho rằng các vụ án được phát hiện vẫn chủ yếu là cấp thôn, cấp xã, tham nhũng vặt, còn các vụ án lớn được phát hiện rất ít.
Điều đặc biệt mà ông Đỗ Văn Đương Ủy ban Tư pháp quan tâm, thắc mắc nhưng trong báo cáo không đề cập là có trường hợp các đối tượng sau khi bị phát hiện tham nhũng thì “bỗng dưng” lại mắc bệnh tâm thần, sau đó được miễn trách nhiệm hình sự?
Ông Đương cho biết: “Người ta nói những “ông” tham nhũng lớn bị tâm thần nhiều lắm. Dư luận đặt vấn đề là có đúng ông bị tâm thần không. Người ta bảo khi giám định là tâm thần nhưng giải quyết việc gia đình, nói chuyện với vợ con, bàn chuyện với bạn bè lại rất bình thường. Vậy ngành y tế nghĩ gì về công tác giám định?”. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện nêu câu hỏi thế và phản ánh có một số vụ án lớn ở các địa phương kéo dài, chưa xử lý được vì có “ông” đang nằm trong bệnh viện tâm thần. Chẳng biết các quan này còn “tâm thần” đến bao giờ. Nhiều quan khi bị gọi ra tòa bèn cáo ốm đau nằm bệnh viện dài dài, nhờ báo chí chụp hình đưa lên làm “bằng cớ” nên được hoãn ra tòa và hoãn dài dài.
Cụ thể như ngày 14/8, Tòa án tỉnh Nghệ An đưa vụ án nhận hối lộ của Phan Văn Quang (nguyên chánh án Tòa án Nhân dân huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An) ra xét xử. Với lý do bị ốm, nguyên chánh án và thẩm phán Tòa án Nhân dân huyện Nam Đàn tỉnh Nghệ An nhận tiền chạy án đã cùng vắng mặt tại phiên tòa mà Hội đồng xét xử tuyên án nguyên chánh án 6 năm tù, nguyên thẩm phán 2 năm tù.
Chắc phải đợi đến khi mấy ông “tâm thần” và đau ốm “nặng” này nhắm mắt xuôi tay, vụ án đành khép lại. Thế là lại huề cả làng.
Khối tài sản khổng lồ do tham nhũng mà có đi đâu, về đâu?
Cũng tại kỳ họp lần này, đề cập đến kết quả chỉ thu hồi được 10% tài sản do tham nhũng mà có, ông Đương đặt vấn đề phải chăng tỉ lệ 90% còn lại là kiến nghị không đúng, kiến nghị để đấy và không bị thu hồi? Theo ông Đương, đây là tài sản của nhà nước và nhân dân nên các cơ quan ban ngành phải tìm cho bằng được, tại sao lại chỉ thu hồi được ít như thế và các giải pháp để thu hồi tài sản, đặc biệt thông qua đề nghị của thanh tra, kiểm toán.
Giải trình về vấn đề trên, ông Lượng cho rằng do khái niệm tham nhũng ở Việt Nam khác với các nước khác. Ở các nước khác, khái niệm này rộng hơn, tham nhũng liên quan đến chức vụ, kinh tế đều là tham nhũng nhưng ở Việt Nam thì tách ra. Mặt khác, việc quản lý tài sản, thu nhập trong toàn xã hội nói chung, người có chức vụ, quyền hạn nói riêng còn nhiều khó khăn. Có trường hợp tẩu tán hết cả rồi. Trong khi đó phạm vi kê khai tài sản chỉ ở vợ chồng và con thành niên thôi, kiểm soát chưa tốt, chưa hiệu quả nên chưa làm nghiêm được.
Ông Trần Đăng Yến, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm (Bộ Công an), cho rằng lý do thu hồi số tài sản do tham nhũng mà có thấp là vì khi phát hiện ra thì tội phạm đã hoàn thành, công trình đã quyết toán; tài sản tham nhũng đã chia chác, đã chuyển ra nước ngoài hoặc đã được mua cái khác… Tuy nhiên, theo ông Yến, việc phát hiện chậm do cơ chế, biện pháp. Bởi bình thường họ là cán bộ, đảng viên, là người đáng tin cậy nên cơ quan điều tra không thể tổ chức đi xác minh và trinh sát.
Ông Nguyễn Hải Phong, Phó Viện trưởng Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối cao, cho rằng để việc thu hồi tài sản do tham nhũng mà có đạt tỉ lệ cao thì tới đây cần tích cực kê biên, thu hồi, cũng như tăng cường biện pháp phong tỏa tài sản, tài khoản…
Quan tham khôn như cáo
Chẳng biết biện pháp mới của Viện Kiểm Sát Tối Cao có mang lại kết quả khả quan hay không, khi mà các quan tham nhũng thời nay khôn như cáo. Cứ tẩu tán tài sản trước cho chắc ăn, thí dụ đưa con qua Mỹ học rồi cưới vợ đẻ con, mua nhà mua đất, lập công ty hay hùn vốn với các tập đoàn ở Mỹ, lúc đó chạy qua Mỹ đòi ông Obama sao?
Các ông có thống kê được bao nhiêu quan chức hiện có con cái ở nước ngoài và tài sản của họ là bao nhiêu không? Thử bắt họ kê khai tài sản xem sao rồi công bố cho nhân dân cả nước biết. Và cần phải khuyến khích người dân mạnh dạn tố cáo những gian lận trong kê khai tài sản đó. May ra mới thu hồi và ngăn chặn được một phần nhỏ tài sản do tham nhũng mà có này mà thôi.

19/9/2014
Văn Quang