Nơi tạm trú của nạn nhân Philippines bị lũ lụt sau khi cơn bão Fung-Wong đổ vào Manila ngày 20/09/2014. REUTERS/Erik De Castro
Nhân loại còn « một ít » thời gian để tự cứu ? Bản báo cáo thứ 5 của Nhóm chuyên gia quốc tế về khí hậu GIEC được báo chí Pháp bình luận rộng rãi bên cạnh những vấn nạn kinh tế, tài chính, chiến tranh và tham vọng bá quyền.
Dưới bức ảnh một nhà hoạt động bảo vệ môi trường vác trên vai quả địa cầu màu xanh nước biển và những vầng mây trắng tươi mát đi biểu tình, nhật báo Công giáo La Croix nhận định trên trang nhất : Vẫn còn chút thời gian để cứu trái đất với điều kiện là phải phản ứng nhanh. Trái đất, tài sản chung duy nhất của nhân loại đang bị đe dọa trầm trọng mà những lời báo động đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần từ thập niên 1980 của thế kỷ trước và đây đã là lần thứ năm nếu chỉ tính theo con số bản phúc trình của GIEC công bố hôm qua tại Đan Mạch.
Nhật báo kinh tế Les Echos đưa tin cơ quan chuyên gia môi trường khí hậu GIEC hụ còi báo động và nhấn mạnh đến ba hệ quả của hiện tượng bầu khí quyển bị hâm nóng : nước biển bị acide hóa do nồng độ CO2 gia tăng đến 36%, băng tan làm mực nước dâng cao gây lũ lụt vùng duyên hải trong khi trong lục địa hạn hán kéo dài hơn và thường xuyên hơn.
Theo nhật báo La Croix, nhân loại vẫn còn khả năng lựa chọn. Các nhà khoa học thẩm định có thể giới hạn nhiệt độ khí quyển tăng dưới 2°C từ nay đến cuối thế kỷ, có nghĩa là còn cơ may tồn tại. Đây là trách nhiệm của con người, thay đổi quán tính, từ nay sử dụng ít năng lượng và phải hành động ngay.
Tuy nhiên, nhật báo Công giáo liệt kê những chướng ngại cản trở những cam kết chân thành nhất biến thành hiện thực mặc dù công luận đã ý thức : Hai trong số các cản lực đó là tâm lý thường tình : tình trạng nhiệt độ gia tăng hiện nay là do các thế hệ trước tiêu dùng năng lượng gây ô nhiễm. Thế hệ ngày nay, nếu hy sinh thắt lưng buộc bụng đầu tư vào năng lượng sạch, thì phải nhiều thế hệ nữa mới thấy kết quả. Tâm lý ích kỷ thường tình làm cho con người bớt hăng hái.
Bên cạnh khoảng cách thời gian còn có khoảng cách địa lý. Những nước công nghiệp, thủ phạm gây ô nhiễm thì « ở quá xa » các nước nghèo, không phải là thủ phạm chính nhưng lại là nạn nhân lãnh hậu quả trực tiếp bị lũ lụt, bão tố triền miên.
Cản lực cuối cùng mà cũng không kém quan trọng là từng cá nhân cảm thấy bất lực trước một vấn đề quá lớn dù sự sống còn của nhân loại bị đe dọa.
Tình nhân loại đi đầu
Làm cách nào để vượt qua tâm lý thụ động này ? Nhật báo La Croix lưu ý đề nghị của một chuyên gia Pháp : Dự báo những kịch bản cụ thể, nhìn ra những chướng ngại cụ thể để loài người cùng nhau tìm giải pháp. Tóm lại, thay vì chỉ tập trung trên những con số khoa học, hãy đưa cuộc tranh luận vào khuôn khổ giá trị đạo đức, công lý và tình liên đới.
Cũng trong chiều hướng này, Libération ghi lại thông điệp của GIEC gửi đến mọi cá nhân : quý vị lãnh đạo chính trị, dân biểu, kỹ nghệ gia, công dân, nếu không giảm được từ 40% đến 70% khí thải gây hiệu ứng nhà kính từ nay đến năm 2050 thì mức độ gia tăng nhiệt độ trên trái đất sẽ không thể đảo ngược.
Nhật báo cánh tả Pháp nhấn mạnh qua bài « Vì sự tồn vong của nhân loại » cảnh báo rằng mối đe dọa của hiệu ứng nhà kính do tiêu dùng năng lượng bất chấp hệ quả gắn liền theo chuỗi liên hoàn « nhân quả » với tham vọng chạy theo tăng trưởng kinh tế. Thế nhưng, từ khi thế giới bị chấn động tăng giá dầu hỏa đầu tiên năm 1972 đến nay có bao giờ tìm lại được tỷ số tăng trưởng cao 6%, 7% của thời vàng son.
8 tỷ người có mức sống của một công dân Mỹ trung lưu
Theo kết quả một cuộc điều tra khác do nữ phóng viên Marie-Monique Robin thực hiện và sẽ được trình chiếu trên đài Pháp-Đức Arte vào ngày mai thì cả Quân đội Đức và CIA Mỹ đều khẳng định là sẽ có « một cú sốc » mới về năng lượng và kim loại. Vấn đề là theo nhà báo này cũng như tác giả bài xã luận, giới lãnh đạo chính trị toàn cầu quá thiển cận.
Làm cách nào để cứu nhân loại ? Nhật báo cánh tả khai phóng cũng đưa ra giải pháp cùng chiều hướng với nhật báo Công giáo La Croix : Tuy tăng trưởng ở Mỹ và châu Á vẫn khá cao nhưng tình trạng này kéo dài được bao lâu nữa ? Do vậy, hãy bỏ đi những ý thức hệ, lý thuyết không còn thích hợp nữa để tập trung vào những giá trị chung của con người, để 8 tỷ dân địa cầu có được mức sống của một người Mỹ trung lưu.
Ước mơ này theo Le Figaro sẽ tốn kém lắm. Nhật báo cánh hữu trích con số của Cơ quan Quốc tế về Năng lượng mặt trời và điện gió dự kiến : Hiện nay hai loại năng lượng này chỉ mới chiếm 0,3% tổng nhu cầu tiêu thụ. Nếu muốn tăng lên 3,5% vào năm 2035 thì trong 20 năm tới đây phải đầu tư trung bình 100 tỷ đôla mỗi năm. Vào thời điểm này, 79% năng lượng vẫn do than đá và dầu hỏa cung cấp và phần còn lại là năng lượng hạt nhân.
Theo RFI
