Berlin: Phim Guatemala đầu tiên tranh giải Gấu vàng

Đạo diễn Jayro Bustamante và các diễn viên chính trong phim Ixcanul tại Berlin - Reuters

Lần đầu tiên, kể từ khi liên hoan phim Berlin được thành lập, có một bộ phim của Guatemala được tuyển vào chương trình chiếu phim chính thức để tranh giải Gấu vàng. Bộ phim của đạo diễn Jayro Bustamante kể lại cuộc sống đầy khó khăn của một cô gái 17 tuổi Maria sống cùng với cha mẹ tại một ngôi làng trồng cà phê bên sườn ‘‘Núi lửa Ixcanul’’.

Ngay từ buổi chiếu phim ra mắt, bộ phim Núi lửa Ixcanul đã được giới phê bình đánh giá như một trong những tác phẩm xuất sắc của kỳ liên hoan Berlin lần thứ 65, mang đậm dấu ấn của một tài năng trẻ. Đạo diễn Jayro Bustamante sinh năm 1977 ở Guatemala, từng thu hút sự chú ý của giới chuyên ngành sau khi giới thiệu một bộ phim ngắn nhân kỳ liên hoan phim Clermont-Ferrand.

Maria, nhân vật nữ chính trong bộ phim, là một cô gái 17 tuổi. Cô sống với bố mẹ trong một căn nhà nhỏ thiếu tiện nghi, không nước không điện. Cả gia đình làm việc trong một trang trại trồng cà phê. Bố mẹ của Maria muốn gã cho ông điền chủ Ignacio, nhưng Maria thì lại muốn kết hôn với Pepe, cậu thanh niên mà cô quen từ thời còn nhỏ. Đôi trai gái muốn rủ nhau bỏ nhà trốn đi, tìm đường vượt biên sang Hoa Kỳ định cư.

Cuộc sống ở phía bên kia ngọn núi lửa hẳn chắc tươi đẹp hơn. Một khi băng qua dãy núi, đồng cỏ hẳn chắc xanh mướt hơn. Nhưng rốt cuộc thì mọi kế hoạch lại diễn ra không như dự tính ban đầu. Maria lỡ mang bầu với Pepe, nhưng cậu thanh niên này hoảng sợ khi biết mình sắp phải làm cha, nên bỏ đi mà không một lời từ biệt.

Hoa vô đơn chí, trong lúc đang hái cà phê ở ngoài đồng, Maria bị rắn độc cắn vào chân. Cô gái được chuyển tới bệnh viện cấp cứu, nhưng liệu cô có thể giữ bí mật không hé môi tiết lộ gì cả với gia đình, và liệu Maria có muốn giữ lại đứa con đang mang trong bụng.

Đằng sau mối quan hệ gia đình, là câu chuyện của một cô gái muốn làm chủ bản thân và ước mơ đổi đời của giới trẻ ở Guatemala. Bộ phim Núi lửa Ixcanul mang đậm tính chất xã hội, vạch trần thực tế cuộc sống cũng như hiện trạng của đất nước Guatemala.

Không phải ngẫu nhiên mà toàn bộ các diễn viên trong phim đều dùng thổ ngữ địa phương cakchiquel thay vì nói tiếng Tây Ban Nha trong phần đối thoại. Đó là một cách để cho đạo diễn Jayro Bustamante phê phán xã hội, các sắc tộc thiểu số, các cộng đồng dân cư vùng sâu vùng xa ít được hưởng các phúc lợi xã hội, họ là những công dân hạng hai chẳng được ai quan tâm tới.

Theo RFI

Taxi, phim Iran đoạt Gấu Vàng Berlin 2015


Tuy vắng mặt tại liên hoan phim Berlin, nhưng đạo diễn Jafar Panahi lại "hiện diện" do có chân dung được treo khắp nơi - Reuters

Đúng với dự đoán, bộ phim Iran mang tựa đề Taxi đã giành được giải Gấu vàng năm 2015. Trong buổi lễ bế mạc tối qua, ban giám khảo liên hoan phim Berlin đã trao tặng giải thưởng cao quý nhất cho đạo diễn Jafar Panahi, nhằm khen thưởng nỗ lực sáng tạo của nhà làm phim người Iran, sau khi ông bị kết án tù và bị cấm làm phim trong vòng 20 năm.

Bộ phim Taxi là tác phẩm quay lén thứ ba của đạo diễn Jafar Panahi, kể từ khi ông bị chính quyền Iran ban hành lệnh cấm làm phim vào năm 2010. Hai tác phẩm trước đó của ông là This is Not a Film (Đây không phải là một bộ phim, phát hành năm 2010) và Closed Curtain (Bức Màn Khép Kín phát hành năm 2013), từng được giới thiệu trong chương trình Un Certain Regard Một nhãn quan độc đáo tại liên hoan Cannes.

Với tác phẩm Taxi, đạo diễn Jafar Panahi tiếp tục luồn lách lệnh cấm, vào vai một tài xế taxi để có thể trò chuyện với hành khách. Thông qua những mẫu chuyện này, ông vẽ lên bức tranh toàn cảnh xã hội Iran thời nay. Khi quyết định trao giải Gấu Vàng cho đạo diễn Jafar Panahi, liên hoan phim Berlin chẳng những bảo vệ quyền tự do ngôn luận của giới văn nghệ sĩ, mà còn khẳng định lại vai trò cũng như tư tưởng dấn thân chính trị của một liên hoan phim quốc tế.

Chủ tịch ban giám khảo liên hoan Berlin năm nay là đạo diễn người Mỹ Darren Aronofsky tuyên bố : Thay vì phải bỏ cuộc vì tinh thần của ông bị trấn áp, đạo diễn Iran Jafar Panahi đã viết một ‘‘bức thư tình’’ cho nghệ thuật điện ảnh, để nói lên tất cả những tình cảm của riêng ông không những với khán giả công chúng, mà còn với đất nước, quê hương.

Do đang bị giam lỏng ở quê nhà, cho nên đạo diễn người Iran không thể đến Berlin để tham dự liên hoan, cũng như không có mặt trong buổi lễ bế mạc để nhận giải Gấu vàng. Tuy vậy, trong suốt mùa liên hoan, Jafar Panahi hầu như lúc nào cũng ‘‘có mặt’’, do chân dung của ông được treo ở khắp nơi, bộ phim của ông cũng là chủ đề trọng tâm của các buổi nói chuyện. Đôi khi, sự vắng mặt của một nhân vật lại còn gây nhiều tiếng vang hơn cả khi nhà đạo diễn này thật sự hiện diện.

Bên cạnh tác phẩm Taxi, liên hoan phim Berlin lần thứ 65 còn vinh danh điện ảnh Anh quốc. Dàn diễn viên của bộ phim 45 Years (45 tuổi) do đạo diễn Andrew Haigh thực hiện, đã gây khá nhiều ấn tượng cho các thành viên ban giám khảo, bởi vì cả hai giải Gấu bạc dành cho diễn xuất đã về tay hai diễn viên chính của bộ phim này là Charlotte Rampling và Tom Courtenay.

Châu Mỹ La Tinh năm nay cũng tỏa sáng trên bảng vàng liên hoan phim Berlin lần thứ 65. Bộ phim truyện đầu tay Núi lửa Ixcanul của đạo diễn Jayro Bustamante người Guatemala đoạt giải Gấu Bạc Alfred Bauer, dành cho những bộ có khả năng “mở ra một tầm nhìn mới”.

Tác phẩm The Club của đạo diễn Pablo Larraín người gốc Chilê cũng giành được giải thưởng lớn của ban giám khảo Berlin. Cách đây vài năm, đạo diễn này với bộ phim No (2012) từng được đề cử tranh giải Oscar dành cho các tác phẩm nói tiếng nước ngoài.

Về phần mình, đạo diễn người Rumani Radu Jude (phim Aferim) và đồng nghiệp người Ba Lan Malgorzata Szumowska (phim Body) đồng hạng trên bảng vàng Berlin. Cả hai tác giả này mỗi người có một góc nhìn khác nhau, nhưng cùng đoạt giải Gấu bạc dành cho “nhà đạo diễn xuất sắc” năm nay.
Theo RFI