Cải bắp vợ chồng ông Budhiman Tamang trồng to gấp đôi loại không được bón nước tiểu. (Roxy Cruz) (Credit: Audience Submitted) .
Với nước tiểu giàu khoáng chất cần thiết cho rau phát triển, một thí nghiệm vệ sinh ở Nepal đang hỗ trợ người dân có thêm thu nhập và giải quyết chất thải theo phương pháp mới.

Quỹ Dzi, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Colorado, cùng với một tổ chức phi chính phủ địa phương đã triển khai một dự án hồi năm ngoái xây dựng trên 1000 nhà vệ sinh cho gần 6500 người dân tại làng Sotang, thuộc tỉnh Solukhumbu, vùng đông bắc Nepal. Mỗi gia đình được lựa chọn một bệ xí xổm hoặc một bệ xí hai lỗ để tách nước tiểu sang một bồn riêng gọi là ‘nhà vệ sinh sinh thái’ hay ‘ecosan’.

Không e thẹn với thiết bị mới, ông Tamang là một trong số ít những người dám lựa chọn loại bệ xí hai lỗ để lấy nước tiểu bón cho cây trồng.

Trong vòng chưa đầy một tháng, gia đình ông, gồm 5 người, đã có một bình nước tiểu 60 lít. Ông Tamang sau đó nén cảm giác khó chịu để thử nghiệm chất dinh dưỡng ‘vàng’ này trên ruộng rau rộng 500 mét vuông của mình.

Trong năm đó, ông đã kiếm được khoảng 252 đô-la từ bán bắp cải và xúp-lơ, tăng đáng kể thu nhập gia đình. Ông đầu tư nửa số tiền trên vào một nhà máy micro-hydro sẽ cung cấp điện cho người dân địa phương và dành số tiền còn lại mua hạt giống và gửi ngân hàng cho con cái học hành.

Lợi ích và nguy cơ
Thành phần chủ yếu của nước tiểu là nước hòa với các chất dinh dưỡng thực vật có thể hấp thụ dễ dàng và nhanh chóng. Nước tiểu thường được so sánh với phân u-rê giàu khí ni-tơ, trừ việc nước tiểu ở dạng nước và không phải mất tiền mua.

Tách nước tiểu từ đầu tiết kiệm nguồn lực cần thiết so với việc phải sử dụng hệ thống xử lý nước thải chi phí cao. Người nông dân có thể bù đắp thêm lượng các-bon, giảm nhu cầu phốt-pho ở nơi mà trữ lượng đã cạn kiệt. Ở những nước nguồn cung cấp phân bón khoáng chất rất hạn chế như Nepal, nước tiểu là một lựa chọn thay thế dễ dàng.

Việc sử dụng nước tiểu ở khu vực này không có gì mới lạ. Người nông dân dân tộc thiểu số Newar ở thung lũng Kathmandu thường đi tiểu dưới chân cầu thang và đổ gio lên trên để tưới vườn rau. Tuy nhiên, khi vùng Kathmandu phát triển, dần dần mọi người không còn đi tiểu như trước mà chuyển sang sử dụng bồn cầu xả nước để đảm bảo vệ sinh.

Nỗ lực kết nối lại nước tiểu với hoạt động nông nghiệp trong thập kỷ qua được sự hậu thuẫn của khoa học và vấn đề vệ sinh được chú ý hơn.

Vào năm 2006, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố bốn bản hướng dẫn về việc sử dụng an toàn nước thải với sự đóng góp của nhà nghiên cứu vi sinh học Caroline Schönning từ Viện Nghiên cứu Kiểm soát Bệnh lây nhiễm của Thụy Điển.

Theo bà Caroline Schönning, nước tiểu chứa ít nguy cơ sức khỏe, trừ trường hợp vô tình bị nhiễm mầm bệnh từ phân.

Để phòng ngừa các mầm bệnh này xâm nhập vào thức ăn, WHO dự thảo một loạt các rào cản hành vi như tách nước tiểu từ đầu tới việc chỉ tưới nước tiểu lên đất chứ không tưới lên lá cây, ưu tiên với những loại rau sẽ nấu và làm sạch trong bếp.

Bà Schönning cũng cho biết dư lượng thuốc và hormone rò rỉ ra môi trường từ nước tiểu cũng là một vấn đề cần quan tâm nhưng ‘chúng tôi không cho đó là vấn đề lớn’.

Khi tưới nước tiểu lên đất chứ không để lưu thông trong hệ thống xử lý nước thải, nguy cơ đối với môi trường sẽ thấp hơn bởi nước tiểu sẽ biến chất trong đất nhanh hơn và không ảnh hưởng tới cá và các loài động vật khác.

Nhà khoa học nghiên cứu đất Janardan Khadka từ Trung tâm Trồng rau quả Trung ương Nepal chỉ ra rằng cần nghiên cứu thêm việc sử dụng nước tiểu liên tục có ảnh hưởng tới độ màu mỡ của đất về lâu dài hay không. Hàm lượng muối cao trong nước tiểu có thể biến đất thành kiềm, khiến cho cây trồng khó hấp thụ chất dinh dưỡng hơn. Hiện tượng này chưa được theo dõi.

Áp dụng chậm
Các dự án nhằm thúc đẩy sử dụng nước tiểu trong nông nghiệp đã lan tỏa trên toàn thể giới trong 10 năm qua: từ việc lấy nước tiểu và hệ thống vận tải thiết kế cho 6500 người sử dụng ở vùng đô thị Ouagadougou, Burkina Faso; tới nghiên cứu về việc sử dụng nước tiểu người cho việc nuôi cá chép ở vùng tây Bengal, Ấn Độ; và hơn 135.000 nhà vệ sinh tách nước tiểu tại Thụy Điển. Nhà vệ sinh theo mô hình ‘ecosan’ đã được xây dựng ở một số nước, trong đó có Ấn Độ, Niger, Philippines và Bolivia. Tuy nhiên, việc áp dụng vẫn rất chậm chạp.

Thách thức lớn nhất ở khu vực đô thị là việc lấy và vận chuyển nước tiểu tới cánh đồng của những người nông dân. Các nhà nghiên cứu hiện đang nghiên cứu khả năng làm đặc thành phần phốt-pho có giá trị trong nước tiểu hoặc sử dụng nước tiểu để hỗ trợ phân xanh.

Bà Schönning bổ sung thêm hạ tầng nước thải ở nhiều thành phố đã được xây dựng để xả nước tiểu lẫn với phân và nước tới các nhà máy xử lý nước thải. Do vậy nay cần một khoản đầu tư lớn để thay đổi. Vì những lý do này, bà nhận thấy việc sử dụng nước tiểu bón cây có tiềm năng nhất ở khu vực nông thôn, nơi công nghệ cũng góp phần đảm bảo an ninh và vệ sinh lương thực. Bà cho rằng việc thúc đẩy sử dụng nước tiểu cần tập trung nâng cao nhận thức cho người dân địa phương thông qua hướng dẫn cụ thể và thu hút người nông dân tham gia quá trình lập kế hoạch và thực hiện xây dựng hệ thống vệ sinh.
Source: ABC Australia