BBC ngưng gia hạn hợp đồng với Jeremy Clarkson sau nhiều lần có những hành vi quá đà.

Những tên tuổi lớn thu hút sự quan tâm và tiền bạc. Cho dù đó là thế giới giải trí, thể thao, thời trang hay bất kỳ lĩnh vực nào, những nhân vật có sức thu hút có thể đem lại lợi ích thật sự. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu có gì đó không ổn?
Điều gì sẽ xảy ra nếu một người thật sự quý giá đối với công ty vượt qua ranh giới đạo đức và hành xử một cách làm tổn hại thanh danh công ty hay có hoạt động không phù hợp? Và liệu hội đồng quản trị công ty có vai trò gì trong tình huống như vậy?
Sa thải ngôi sao
Có một số trường hợp như thế trong thế giới giải trí và truyền thông. Chẳng hạn như Brian Williams, người dẫn chương trình và giám đốc điều hành của Bản tin tối trên Đài NBC của Mỹ hay Jeremy Clarkson, người đồng dẫn chương trình show Top Gear của BBC – những con người quyền lực và có sức thu hút vốn đem lại sự sáng tạo và sự công nhận cho cơ quan.
Tuy nhiên, mới đây Willams đã nghỉ việc sau khi xin lỗi một nhóm cựu chiến binh chiến tranh Iraq vì đã thổi phồng nguy cơ ông và nhóm làm phim của NBC phải đối mặt khi đưa tin về sự bùng phát chiến tranh hồi năm 2003.
Clarkson thì bị sa thải sau khi bị cáo buộc tấn công một đồng nghiệp và những năm trước đó đã có những lời than phiền về sự thiếu nhạy cảm của ông.
Những công ty tuyển dụng những ngôi sao nổi tiếng mà có hành vi không phù hợp phải suy nghĩ kỹ không chỉ phải làm gì trong những trường hợp như thế này mà còn về việc họ phải hành xử làm sao khi cơ quan họ có nhiều những nhân vật tài năng và sáng tạo vốn có những người hâm mộ và theo dõi riêng.
Đôi khi công chúng hy vọng công ty phải hành động – mọi người tin rằng xử lý những nhân vật nổi trội như thế là trách nhiệm của hội đồng quản trị. Đôi khi họ đúng nhưng có lẽ không như cách mà họ nghĩ.
‘Không can thiệp’
Điều quan trọng là cần nhớ rằng vai trò của hội đồng quản trị là ‘kiểm soát nhưng không can thiệp’. Điều này có nghĩa là các thành viên hội đồng quản trị mà cụ thể hơn là các giám đốc độc lập không có trách nhiệm điều hành và công việc của họ không phải là xử lý các công việc hàng ngày của công ty.
Hội đồng quản trị có thể đặt ra những câu hỏi và giúp đưa ra phương hướng và chính sách của công ty nhưng, ngoại trừ những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng hay có dính đến ban quản lý công ty ở cấp cao nhất, họ không can thiệp về các vấn đề nhân sự. Họ không can thiệp vào việc tuyển dụng hoặc sa thải khi công ty đã có bộ phận và quy trình làm việc này.
Vai trò cùa hội đồng quản trị thuộc về hai phạm vi: thứ nhất là phản ứng – công ty cần phải làm gì khi xảy ra vấn đề mà họ cần phải phản ứng; thứ hai là phòng ngừa: công ty cần làm gì để đảm bảo rằng các vấn đề được phát hiện sớm và giải quyết một cách quyết liệt để nó không leo thang trở thành khủng hoảng.
Thông thường những vấn đề lên đến cấp độ hội đồng quản trị thì nó có nghĩa là tình huống đã leo thang và trở nên cực kỳ nghiêm trọng đến mức có thể gây tổn hại thanh danh công ty.
Quy trình rõ ràng

(Ảnh: Thinkstock)
Chẳng hạn như khi hội đồng quản trị nghe về vấn đề nghiêm trọng như cáo buộc tấn công tình dục đối với Jian Ghomeshi – người dẫn chương trình radio của kênh CBC của Canada thì việc này đã đi qua các tầng nấc nhân sự khác nhau ở cơ quan hoặc đã trở thành tin tức trên báo chí. Hội đồng cần đảm bảo rằng các chính sách được thực thi nghiêm khắc một cách kịp thời.
Trong tình huống kiểu này thì hội đồng đang hành động theo kiểu phản ứng khi họ cần phải ra quyết định về việc quy trình điều tra có đúng đắn hay không nếu ai đó cần phải bị sa thải hay việc sa thải đó cần sự chuẩn y của hội đồng. Hội đồng quản trị có thể gây sức ép lên ban điều hành bằng cách đưa ra những câu hỏi khó để đảm bảo rằng vấn đề đang được điều tra và xem xét một cách khách quan.
Ở mặt kia, hội đồng quản trị có thể hành động nhiều hơn để thực hiện chức năng phòng ngừa.
Hội đồng quản trị có thể yêu cầu xem xét lại các chính sách nhân sự để đảm bảo các chính sách được ghi ra rõ ràng mà không thể nhầm lẫn. Họ cần đảm bảo mọi người hiểu quy trình trình báo – đó là quy trình từng bước các vấn đề được báo cáo và xử lý trong cơ quan. Hội đồng quản trị cũng phải đảm bảo có quy trình báo cáo rõ ràng để cho nếu ai đó trong cơ quan cảm thấy mối quan ngại của họ không được giải quyết thỏa đáng thì họ vẫn có phương cách để trình báo lên cấp cao hơn.
Đảm bảo nguyên tắc được thực thi
Tuy nhiên các quy trình và chính sách chỉ tốt khi chúng có tác dụng trên thực tế. Hội đồng quản trị phải đảm bảo rằng những quy trình này là thực chất và phản ánh giá trị của công ty và được thực thi. Các quản lý cần phải biết rằng họ sẽ bị quy trách nhiệm nếu những cách hành xử không đứng đắn bị che giấu.
Với việc bảo đảm các chính sách rõ ràng được đặt ra và được thực thi, hội đồng quản trị cần đảm bảo rằng mọi người trong công ty hiểu rằng những chính sách này không phải là chỉ để cho có. Những chính sách rõ ràng đặt ra những chuẩn mực hành xử có nghĩa là mọi người đều ý thức được đâu là cách hành xử đúng đắn và hậu quả của việc xử sự không phù hợp.
Những người sếp khôn ngoan tận dụng những trường hợp liên quan đến những nhân vật quan trọng như cơ hội để đưa ra những câu hỏi khó khăn trong cuộc họp của hội đồng quản trị.
Ở bất kỳ công ty nào có những nhân vật tiếng tăm, các thành viên hội đồng quản trị cần đặt ra câu hỏi cần có chính sách nào để đảm bảo rằng những sai lầm nhỏ không dẫn đến những vi phạm lớn và rằng công ty không để cho sai lầm trượt dài bởi vì họ xem trọng doanh thu hơn là đạo đức công việc.
Không hy sinh giá trị
Một điều nữa phải lưu ý: mặc dù những trường hợp như vậy không được đưa ra hội đồng quản trị cho đến một mức độ khủng hoảng nào đó, hội đồng quản trị vẫn cần phải nắm những gì đang diễn ra.
Luôn luôn có những lời bàn tán và các thành viên hội đồng quản trị tích cực sẽ lắng nghe mọi người nói gì. Có thể đưa ra những vấn đề về những trường hợp cụ thể mà hội đồng đã nghe qua một cách không chính thức và điều này có thể giúp đảm bảo các vấn đề được xử lý kịp thời.
Các công ty cần những nhân tài sáng tạo và có sức thu hút và có danh tiếng cá nhân. Tuy nhiên, các công ty không cần họ đến nỗi phải hy sinh các giá trị của cơ quan để cho phép họ làm theo những chuẩn mực riêng.
Nếu giới hạn bị vượt qua, thì hậu quả cần được xử lý ngay cả khi điều này có nghĩa là cho ra đi một nhân sự có ý nghĩa rất nhiều đối với công ty. Về lâu dài, việc không hành động có thể dẫn đến rất nhiều thiệt hại.
Theo BBC