Dân Mỹ không cảm thấy hạnh phúc nhất thế giới, cũng không thể tự hào có mức sống cao nhất thế giới. Nhưng có một điều chắc chắn dân Mỹ đoạt giải nhất: đó là sự tiêu thụ/phung phí tài nguyên của thế giới. Dĩ nhiên của cải trong cuộc sống con người là dành cho người chiếm hữu chúng, cho nên mới có mưu kế, lường gạt, chiến tranh, những chuyện tệ hại từ nhỏ đến lớn để đoạt lấy và giữ lấy của cải. Nhưng lịch sử của loài người đã đến giai đoạn nhận thức rõ ràng về mối tương quan sâu xa giữa những người trên địa cầu với nhau và giữa con người và môi trường. Một đại dương chung, một bầu khí quyển chung, một cánh rừng đốn xuống trong khu vực Amazon có thể ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến người ở bên kia quả địa cầu, những người có thể chưa hề nghe thấy cái tên Amazon.
Trong nhận thức ấy, sự kiện dân Mỹ, hoặc 5% tổng dân số toàn cầu, tiêu thụ 25% nhiên liệu nằm trong đất như dầu và than đá, đang dần trở thành một điều khó chấp nhận, ngay đối với một số dân Mỹ. Bắt đầu từ khoảng hơn một thập niên nay, phong trào “cuộc sống xanh” đã khuyến khích mọi người đóng góp vào nỗ lực gìn giữ môi trường, gìn giữ tự nhiên, gìn giữ di sản chung cho những thế hệ con người tương lai. Cũng như thường thấy trong xã hội con người, một lý tưởng có người theo là có người lợi dụng lý tưởng ấy để kiếm lợi. Thế nên, một “cuộc sống xanh” thường đòi hỏi nhiều màu xanh khác trên các tờ giấy bạc in hình tổng thống. Một chiếc xe “lai” (hybrid) thường đắt hơn một chiếc xe thường khoảng 3-7 ngàn đô la, và một chiếc xe chạy điện, ngoài sự bất tiện phải nạp điện mỗi 100 dặm và diện tích xe nhỏ, còn có một cái giá không nhẹ nhàng chút nào: từ 25 ngàn đô la cho chiếc xe Smart tí hon cho đến hoảng gần 40 ngàn đô la. Một căn nhà xây theo những kỹ thuật và nguyên liệu “xanh”, tùy vào mức độ “xanh”, giá xây sẽ tăng khoảng 2% hoặc hơn. Dĩ nhiên những kỹ thuật xanh sẽ giúp người tiêu thụ ít tốn tiền điện nước xăng, nhưng đòi hỏi thời gian lâu dài. Chẳng hạn, số tiền phụ trội phải trả cho một chiếc xe hybrid phải cần ít nhất 4 năm tùy vào số dặm chạy mỗi năm.
Ít nhất 50% dân Mỹ không đủ khả năng tài chính, hoặc đủ nhưng còn nhiều thứ chi tiêu cần thiết hơn, để đài thọ lý tưởng sống xanh. Tuy thế, không có nhà xây kiểu xanh và xe lai hoặc xe điện, mỗi người trong chúng ta đều có thể, không ít thì nhiều, sống “xanh” hơn. Nhiều người đã sống “xanh” hơn từ lâu, vì cuộc sống tiết kiệm và dành dụm của dân Việt nói chung có rất nhiều màu xanh. Bớt dùng điện nước, dùng lại những vật liệu có thể dùng lại được, tái dụng hàng hóa vật liệu bằng cách tặng cho những cơ quan từ thiện hoặc bán lại (bán garage sale, bán trên craiglist, bán ở trạm tái dụng...), chỉ mua những thứ cần thiết từ thức ăn cho đến hàng hóa và cố tận dụng những món hàng ấy, tất cả đều xanh, vì một trong những yếu tố chính của cuộc sống xanh tức là giúp nhẹ gánh cho môi trường, dễ hiểu nhất là tiêu thụ ít đi.
Vào chi tiết hơn, nếu bạn chịu khó đặt thêm vài câu hỏi mỗi lần bạn chi tiêu hay sử dụng, bạn sẽ tự động biến cuộc sống thành xanh hơn. Ngoài vấn đề cần thiết hay không, còn những câu hỏi đơn giản khác như trong cùng một loại hàng hóa, bạn có lựa chọn nào “xanh” hơn? Vật liệu chế món hàng, bao bì của món hàng, tất cả đều có tác dụng. Khi đi chợ, bạn chỉ cần bỏ chung vài thứ có thể bỏ chung vào một túi (chẳng hạn rau thơm, hành lá...) là có thể đỡ phải dùng vài túi nylon, vừa “xanh” lại vừa đỡ công dọn rác. Hiện nay đã có những túi đi chợ có thể dùng lại được, và rất có thể trong tương lai bạn sẽ phải trả tiền cho những túi nylon đựng hàng hóa, cho nên bớt túi nylon là khuynh hướng sẽ thành thực tại. Ở chỗ làm, thay vì dùng ly, đĩa giấy, muỗng nĩa nhựa rồi quăng đi mỗi bữa, bạn có thể dùng chén ly và muỗm nĩa thông thường nếu chịu khó rửa.
Bạn có thể hỏi: những thứ “lặt vặt” như đã kể ở trên có thực sự “ăn thua”gì vào môi trường và tài nguyên thế giới hay không? Một con tính đơn giản: nếu tất cả mọi người đều làm thế, sẽ bớt đi bao nhiêu ly, đĩa giấy và muỗng nĩa nhựa mỗi ngày, mỗi tuần, mỗi tháng, mỗi năm? Trung Hoa mỗi năm đốn 20 triệu cây để sản xuất đũa ăn một lần rồi quăng đi, và Trung Hoa có lẽ không phải là nước duy nhất sản xuất đũa ăn một lần. Vì trái đất là chung và là mối dây liền lạc và gắn bó tất cả chúng ta, mỗi đóng góp lặt vặt của chúng ta, gộp chung lại, sẽ luôn luôn là đáng kể.
Nguyễn Phương
