Azim Premji, chào đời ngày 24/07/1945, là một trong những người giàu nhất Ấn Độ hiện nay. Ông sở hữu 84% cổ phần của Công ty tin học Wipro Technologies. Theo thống kê của tạp chí Forbers, năm 2013, tài sản cá nhân của Azim Premji có tới 11.2 tỷ Mỹ kim, đứng thứ 91 trong bảng xếp hạng những người giàu nhất thế giới, đứng thứ tư trong số những người giàu nhất Châu Á. Ông là một trong những doanh nhân thành đạt trên thế giới, đồng thời là thần tượng của giới trẻ Ấn Độ.
47 năm trước, sau khi tiếp nhận công ty chế biến dầu Western India Vegetable Products Ltd. của gia đình, Azim Premji đã biến công ty thực phẩm này thành công ty tin học Wipro Technologies, một trong những công ty nhu liệu hàng đầu thế giới. Nhiều người gọi Azim Premji là “Vua Công nghệ” hay “Bill Gates của Ấn Độ”…
Bước khởi đầu ngoài dự tính
Năm 21 tuổi (1966), đang học tại Đại học Stanford (Hoa Kỳ), thân phụ qua đời, chàng sinh viên Azim Premji phải bỏ học trở về Ấn Độ thay thế cha điều hành công ty chế biến dầu Western India Vegetable Products Ltd. (Wipro). Khi tham dự cuộc hội nghị đầu tiên của công ty, một cổ đông đã nói to trước mọi người: “Azim Premji, tốt nhất là anh nên bán lại cổ phần của mình, giao chức năng quản lý cho một người xứng đáng. Bởi vì, từ trước tới nay chưa có một người quản lý nào ở độ tuổi và kinh nghiệm như anh thành công cả”.
Câu nói đó đánh vào lòng tự trọng, thôi thúc Azim Premji quyết tâm đem lại thành công cho Wipro. Sau này mỗi khi nhớ lại, ông luôn luôn tỏ lòng biết ơn người đã nói câu đó.
Từ đó chàng trai 21 tuổi lao đầu vào công việc, đa dạng hóa sản phẩm của công ty. Lúc bấy giờ Wipro nhận gia công cho các tập đoàn nước ngoài nhiều loại sản phẩm khác nhau: Liên kết với General Electric sản xuất thiết bị chiếu sáng. Tự sản xuất các loại đồ dùng như toilet, mỹ phẩm… Azim Premji còn thuê các nhân viên có bằng MBA, giao cho họ nhiều quyền hành với điều kiện mang nhiều lợi nhuận về cho công ty. Nhờ vậy, Western India Vegetable Products Ltd. ngày càng phát triển. Chỉ sau 5 năm, doanh thu tăng lên gấp đôi. Năm 1977, Western India Vegetable Products Ltd. đổi tên thành Wipro Technologies, trụ sở đặt tại thành phố công nghệ Bangalore.
Đạt được những thành công bước đầu, thỉnh thoảng Azim Premji hồi tưởng: “Những thử thách trong cương vị người điều hành công ty những năm tháng đầu đã giúp tôi trưởng thành rất nhiều”.
Vươn đến lãnh vực công nghệ thông tin
Năm 1977, chính phủ Ấn Độ không cho công ty IBM đặt nhà máy tại nước này nhằm tạo điều kiện cho các công ty trong nước sản xuất các loại máy thiết bị phần cương liệu (phần cứng). Là người nhạy bén, Azim Premji không bỏ lỡ cơ hội. Bước vào lãnh vực công nghệ thông tin, Azim Premji xây dựng một đội ngũ có nhiều nhân viên tài năng và tham vọng. Năm 1979, công ty bắt tay xây dựng phân xưởng sản xuất máy điện toán, năm 1981, bán ra thị trường các sản phẩm hoàn chỉnh. Trong hai thập niên 80 và 90, Wipro Technologies trở thành công ty bán nhiều máy điện toán nhất Ấn Độ. Từ đó Wipro nổi tiếng nhờ mạnh dạn đầu tư vào nghiên cứu, đặc biệt là cách thu hút nhân tài.
Năm 1984, Wipro bắt đầu tiến vào một lãnh vực mới nhiều thử thách hơn. Đó là công nghệ nhu liệu sản xuất các loại máy cho ngành kế toán dùng để tính lương trong các doanh nghiệp.
Vạn sự khởi đầu nan, khi mới bắt đầu, Wipro đã gặp nhiều thất bại. Tuy vậy, Azim Premji vẫn không nản chí. Với tầm nhìn xa của một người có đầu óc sáng tạo, ông đã tập trung đầu tư, thuê các chuyên viên có học vị cao, nhiều kinh nghiệm viết software đến làm việc cho công ty. Thị trường cung cấp nhu liệu mà công ty Wipro hướng đến là các công ty Hoa Kỳ. Công ty này thường gia công, kết hợp làm ăn với các công ty tên tuổi trên thế giới để tạo ra những sản phẩm giá rẻ và chất lượng tốt, từ đó Wipro thu hút được nhiều khách hàng đến từ Hoa Kỳ và Châu Âu.
Ngày nay, với trên 18.000 kỹ sư nhu liệu và hàng chục chi nhánh ở nhiều quốc gia trên thế giới, Wipro là một công ty lớn trong ngành tin học. Công ty cung cấp các giải pháp và dịch vụ công nghệ thông tin cho hàng trăm khách hàng lớn tại Mỹ và Châu Âu như Nokia, NEC, Cisco Systems, Sun Microsystems…
Nhờ vậy, thu nhập của Wipro vượt qua con số 1,4 tỷ Mỹ kim vào năm tài chính 2003 – 2004 (kết thúc vào tháng 3/2004), tăng 49% so với cùng thời gian năm trước. Wipro là công ty thứ 2 của Ấn Độ đạt mức thu nhập mỗi năm trên 1 tỷ Mỹ kim. Sản phẩm và dịch vụ công nghệ thông tin là nguồn thu chính của công ty (chiếm đến 1 tỷ Mỹ kim). Ước tính chỉ trong quý II năm 2013, thu nhập từ lãnh vực thông tin đã lên tới 292 triệu.
Ngày nay, tập đoàn hoạt động trên nhiều lãnh vực khác nhau, từ thông tin, dịch vụ hỗ trợ văn phòng, tư vấn khách hàng, y học, thiết bị chiếu sáng… với các công ty thành viên: Wipro Technologies, Wipro Spectramind, Wipro Consumer Care, Lighting and Wipro HealthScience. Tháng 10/2000, cổ phiếu của Wipro đã được niêm yết trên sàn chứng khoán Nữu Ước.
Ăn, ngủ, thở và sống cùng Wipro
Công việc là niềm vui lớn nhất của Azim Premji. Nhiều người đã “rùng mình” khi thấy lịch làm việc của ông dày kín với 14 giờ mỗi ngày. Azim Premji dành rất ít thời gian cho gia đình. Vinod Momaya, một người đồng nghiệp đồng thời là bạn thân của ông, diễn tả vắn tắt về con người cần cù và siêng năng này như sau: “Azim Premji ăn, ngủ, thở và sống cùng với Wipro”.
Azim Premji đại diện cho thế hệ doanh nhân Ấn Độ vươn lên tầm cao mới về công nghệ và dịch vụ trong thời đại toàn cầu hóa. Đất nước với hơn 1 tỷ người dân hằng năm có tới hàng triệu sinh viên tốt nghiệp các chuyên ngành kỹ thuật, kinh doanh và y học với đẳng cấp cao. Họ đang trên đường chinh phục thị trường toàn cầu. Ông quan niệm: “Người Ấn Độ đang đi đầu trong quá trình thuộc địa hóa không gian mạng. Những kỹ sư tài năng Ấn Độ đang tiến vào thị trường lao động toàn cầu trên những lĩnh vực được trả lương tốt. Đội ngũ lao động kỹ thuật số đã mang lại sự thịnh vượng cho đất nước”.
Từ công ty chế biến dầu ăn với số tài sản ban đầu là 1,5 triệu Mỹ kim, ngày nay Wipro là tập đoàn hùng mạnh toàn cầu hoạt động trên nhiều lãnh vực. Azim Premji còn đặt ra tiêu chuẩn phục vụ tốt khách hàng qua các dịch vụ công ty cung cấp với phương châm “Chúng tôi cam kết làm tốt mọi việc” (Our Promise).
Là tập đoàn đầu tiên trên thế giới đạt tiêu chuẩn PCMM (People Capability Maturity Model). Hiện Wipro đang hướng đến “Six Sigma” (hệ thống bao gồm các công cụ và chiến lược nhằm nâng cao tiến trình hoạt động do hãng Motorola phát triển đầu tiên vào năm 1985). Có thể nói đó là tiêu chuẩn cao nhất cho những người quản lý một tập đoàn kinh tế.
Khiêm nhường, giản dị và lương thiện
Tuy giàu có như vậy, Azim Premji vẫn luôn luôn giữ được nếp sống tiết kiệm và hết sức khiêm nhường. Hằng ngày, ông dùng chiếc Ford Escort đã cũ làm phương tiện đi lại. Đi máy bay thường ngồi ở khoang rẻ tiền (economy). Hằng ngày thường cùng các nhân viên ăn trưa tại căng tin của công ty. Những lúc rãnh rỗi, khi về thăm gia đình ở Bombay, ông thường cùng vợ là Yasmeen lái chiếc Fiat nhỏ. Trong cuộc sống ông nghiêm khắc với mọi người, trong đó có người thân trong gia đình.
Là tấm gương sáng cho những doanh nhân trẻ tại Ấn Độ và trên thế giới, Azim Premji đã kết hợp thành công hình ảnh một nhà doanh nghiệp Ấn Độ truyền thống với phương cách quản lý hiện đại, mẫu mực.
Azim Premji còn là người Ấn Độ đầu tiên gia nhập câu lạc bộ các nhà tỉ phú giàu lòng nhân ái Giving Pledge do hai tỷ phú Hoa Kỳ Bill Gates và Warren Buffet sáng lập. Trước đây, ông từng thành lập quỹ từ thiện mang tên Azim Premji Foundation, một tổ chức phi lợi nhuận giúp đỡ nhiều trẻ em Ấn Độ đến trường học tập. Tính đến nay, quỹ từ thiện này đã giúp cho 5000 trường học ở khắp các vùng nông thôn Ấn Độ. Ông từng nói với giới truyền thông: “Hiện có nhiều trẻ em không được đến trường, nếu vậy sẽ không có điều kiện và cơ hội để các em tiến về phía trước”.
Gần đây ông quyên góp 2,2 tỷ Mỹ kim, tương đương 295,5 triệu cổ phần Wipro, cho quỹ từ thiện hỗ trợ đào tạo giáo viên và xây dựng các trường học tại các vùng nghèo đói ở nước này. Khoản quyên góp nói trên đã khiến số cổ phần của ông trong Wipro từ 70% giảm xuống còn 58%, trong khi đó số cổ phần Wipro do quỹ từ thiện sở hữu tăng lên gần 20%. Kiran Mazumdar-Shaw, bạn thân của Azim Premji, nói với giới truyền thông: “Đây là một hành động rất cao thượng. Nhưng tôi không hề ngạc nhiên bởi Azim Premji là một người giàu lòng nhân ái”.
Với hành động quyên góp này, Azim Premji đã trở thành một trong năm người quyên góp từ thiện nhiều nhất thế giới. Tổng số tiền ông đã quyên góp lên tới 4,4 tỷ Mỹ kim, nhiều hơn con số 4 tỷ Mỹ kim Carlos Slim Helu đã quyên góp cho quỹ từ thiện mang tên mình. Ông Helu là người Mễ Tây Cơ, năm 2013, giàu nhất thế giới.
Năm 2001, Azim Premji đã dành số cổ phần 125 triệu Mỹ kim tại Wipro để thành lập Quỹ từ thiện Azim Premji nhằm mục đích đem lại giáo dục cho trẻ em nghèo trên khắp Ấn Độ. Cách đây 3 năm, ông cũng đã quyên góp 2 tỷ Mỹ kim cho quỹ này. Tháng 6/2012, ông tổ chức một buổi gây quỹ từ thiện tại Banggalore với sự tham gia của tỷ phú Bill Gates cùng nhiều doanh nhân giàu có nhất của Ấn Độ.
Azim Premji không chỉ nổi lên như một trong những nhà hoạt động từ thiện tích cực trong giới nhà giàu có ở Ấn Độ, mà còn được mệnh danh là một trong những người rộng lượng nhất Châu Á. Khác với nhiều tỷ phú Ấn Độ đổ tiền vào những ngôi nhà sang trọng và vật dụng xa xỉ, phong cách sống của Azim Premji rất bình dị. Năm ngoái, ông đã bán chiếc Toyota mới của mình đổi lấy chiếc Mercedes Benz cũ đã sử dụng nhiều năm. Gần đây, Azim Premji còn gây xôn xao dư luận khi tuyên bố ủng hộ đề xuất đánh thuế vào các doanh thương giàu có của Chính phủ Ấn Độ. Theo ông, người giàu nên đóng góp để giúp những người kém may mắn có điều kiện sống tốt đẹp hơn.
Lý Anh
