Nhà vật lý người Anh Peter Higgs nhăn mặt mỗi lần phát hiện của ông được gọi là hạt ‘Higgs’. (Credit: Reuters)
Nhà khoa học người Anh Peter Higgs mang tư tưởng mới vừa được trao giải Nobel Vật lý năm 2013 không có điện thoại di động, không có tivi và không truy cập Internet trong căn hộ khiêm tốn của ông ở Edinburgh
Công trình nghiên cứu lý thuyết có tính khai phá giúp lý giải nguyên nhân vũ trụ có trọng lượng đã mang lại cho giáo sư Higgs và nhà Vật lý người Bỉ Francois Englert giải Nobel Vật lý năm 2013.

Thành quả đạt được sau gần nửa thế kỷ Giáo sư Higgs ‘kinh ngạc’ trước phát hiện mới. Từ khi còn là một giảng viên trẻ ở Edinburgh, ông đã nhận ra có thể có một trường hạt mới cấu tạo nên vũ trụ.

Không có hạt ‘Higgs’, các nhà nghiên cứu lý thuyết cho rằng con người và tất cả các nguyên tử kết nối khác trong vũ trụ không thể tồn tại.

Sinh ra tại Newcastle bên bờ sông Tyne, phía đông bắc nước Anh, Giáo sư Higgs được nhận bằng Tiến sĩ tại trường King's College, London.

Ông sống lặng lẽ tại thủ phủ Scotland, nơi ông là giáo sư danh dự chuyên ngành Vật lý lý thuyết, và mọi người kể ông thường nhăn mặt mỗi khi phát hiện của ông được gọi là hạt ‘Higgs’. Bản thân ông thường tránh thuật ngữ này.

Là một người không tin vào thần thánh, ông thậm chí cảm thấy căng thẳng hơn khi phát hiện của ông được mệnh danh là ‘Hạt của Chúa’.

“Ông Higgs là người rất ôn hòa và nhẹ nhàng nhưng ông lại khá kiên định khi ai đó có nhận định sai trong lĩnh vực Vật lý,” ông Alan Walker, một nghiên cứu sinh Vật lý tại Edinburgh, đồng thời là bạn thân của Giáo sư Higgs, chia sẻ.

Tờ ‘Sunday Times’ cho biết Giáo sư Higgs đang ở trong tình trạng ‘yếu đuối’. Ông đã quyết định rời khỏi nhà và đi đâu đó vài ngày để tránh sự chú ý của công chúng.

Công trình nghiên cứu của hai giáo sư Higgs và Englert được công nhận hồi tháng 7/2012 khi Tổ chức Nghiên cứu Năng lượng Hạt nhân Châu Âu (CERN) tại Geneva cho biết họ tìm thấy loại hạt hạ nguyên tử giống như loại từ lâu được tìm kiếm.

Ngồi bên cạnh Giáo sư Higgs đang mắt đang ngấn lệ, Giáo sư Englert, người từng cộng tác với khoa học gia người Bỉ Robert Brout đã mất năm 2011, nghi ngờ giả thuyết truyền thống và đưa ra những ý tưởng cấp tiến về hạt cấu tạo nên khối lượng vũ trụ.

Phút giây hạnh phúc của Giáo sư Englert

Giáo sư Englert nay 80 tuổi, để râu quai nón, đeo kính và ăn mặc hợp mốt. Ông hiện là giáo sư danh dự tại Đại học Free Brussels (ULB).

Ông và Giáo sư Brout đã đề ra nền tảng khái niệm cho giáo sư Higgs và các nhà khoa học khác tiếp tục nghiên cứu.

Hai giáo sư người Bỉ đưa ra giả thuyết cho rằng vũ trụ mới khai sinh ban đầu chứa các hạt không trọng lượng nhưng sau đó tràn ngập trường các hạt mang trọng lượng cấu tạo vũ trụ.

Trong một cuộc phỏng vấn đăng trên trang web của trường, Giáo sư Englert cho biết ông cùng với Giáo sư Brout quan tâm tới khoa học vũ trụ ‘để tránh bị lãng quên do chuyên môn hóa’.

“Không cần phải đọc mọi tài liệu về một chủ đề nào đó để ham thích nó. Điểm chính là phân loại cái gì quan trọng và cái gì thứ yếu để nghiên cứu chuyên sâu,” ông Englert nói.

Giáo sư Englert nhớ lại phút giây vui mừng ông cảm nhận vào năm 1964 khi ông và giáo sư Brout cùng đưa ra giả thuyết.

“Chúng tôi đột nhiên nhận ra giả thuyết của mình không có lỗi gì dựa trên quan điểm logic.”

Giáo sư Higgs và Englert đã giành nhiều vinh dự lớn.

Hai ông đã đạt Giải thưởng Wolf năm 2004 và Giáo sư Englert được Vua Bỉ Albert II phong nam tước hồi tháng 7/2013.

AFP