Khác với tuổi trẻ, các bệnh thường gặp ở người cao tuổi chủ yếu là bệnh cấp tính, bệnh nhiểm khuẩn thường gặp là các bệnh mãn tính, thoái hoá, các bệnh không lây nhiễm xảy ra ở các cơ quan trong cơ thể. Bài này xin đề cập đến cơ quan tiêu hoá, đặc biệt là bệnh viêm đại tràng mạn.

Đại tràng là phần cuối của ống tiêu hoá, thuờng dài từ 1.5m đến 2m nằm trong ổ bụng thành hình chữ U úp ngược. Chức năng của đại tràng là tiếp tục tiêu hoá phần còn lại của bã thức ăn đã được ruột non hấp thụ hết dưỡng chất nhằm thu lại một phần nước, đường và vitamin nhóm B còn lại. Đồng thời nhào nặn, cô đặc và lên men để tạo ra phân đưa xuống trực tràng thải ra ngoài. Có thể nói đây là nơi tích tụ các chất bẩn, vi khuẩn của ống tiêu hoá thải ra nên dễ viêm nhiễm, nhất là trong tình hình ô nhiễm môi trường thức ăn hiện nay. Theo năm tháng và ảnh hưởng của của các yếu tố bệnh lý như lỵ amip, lỵ trực tràng, polip đại tràng hoặc sử dụng kháng sinh kéo dài.

Biểu hiện
Ở người cao tuổi biểu hiện của bênh thường không điển hình. Khi tuổi cao hằng định nội môi ở nhiều cơ quan có xu hướng giảm. Do đó khi một bệnh mới khởi phát các biểu hiện không điển hình như ở người trẻ. Nhiều khi bệnh ở cơ quan này nhưng lại biểu hiện triệu chứng ở cơ quan khác, nhất là ở những cơ quan đã có bệnh từ trước.
- Bệnh nhân đau bụng âm ỉ, có khi đau nhiều thành cơn không liên quan đến ăn uống. Cảm giác đầy bụng, sôi, nóng ruột.
- Rối loạn đại tiện: có khi bị táo bón 4 – 5 ngày mới đi một lần, phân lổm nhổm như phân dê. Có khi đi lỏng 3 – 4 lần trong ngày. Có trường hợp xen kẽ vừa táo vừa lỏng. Do các biểu hiện của bệnh thường không điển hình như vậy nên khám bệnh cho người cao tuổi cần hết sức thận trọng, tỉ mỉ, toàn diện để tránh bỏ sót chẩn đoán hoặc chẩn đoán nhằm.
Ngoài các xét nghiệm cơ bản. Cần làm các xét nghiệm sau: xét nghiệm phân, cấy phân. Cần thiết phải soi trực tràng, soi toàn bộ đại tràng để phát hiện đầy đủ tổn thương giúp chẩn đoán chính xác hơn.
Khi người cao tuổi có rối loạn đại tiện kéo dài (có thể táo bón hoặc đại tiện lỏng) đã diều trị nhưng không đỡ. Hoặc đại tiện phân có lẫn nhày máu cá. Hoặc rối loạn đại tiện kèm theo gầy sút nhanh. Bắt buộc phải soi toàn bộ đại tràng để loại trừ ung thư đại trực tràng.

Điều trị
- Thể táo bón: Khi táo bón kéo dài chúng ta hay sử dụng thuốc nhuận trường. Trước tiên phải hiểu thuật ngữ thuốc nhuận trường đuợc dùng để chỉ những chất làm tăng khả năng bài tiết phân, không đồng nghĩa với việc điều trị táo bón mà chỉ là một trong những phương tiện chống táo bón bằng thuốc . Việc điều trị táo bón thường phải kết hợp trước tiên những biện pháp không dùng thuốc như:
+ Thói quen đi vệ sinh đúng giờ.
+ Chế dộ ăn nhiều chất xơ thực vật.
+ Không uống rượu bia, hút thuốc lá.
+ Uống nhiều nước (Trên 1 lít/ngày).
+ Tăng hoạt động thể lực - thể dục điều độ.
Thuốc nhuận trường chỉ là phương tiện để tăng cường tác dụng của cáac biện pháp trên.
- Thể lỏng: Dùng nhóm thuốc giảm co thắt - kết hợp các loại men tiêu hoá. Không dùng và lạm dụng thuốc kháng sinh.
Việc dùng các thuốc này cần phải được các thầy thuốc chuyên khoa chỉ định, theo dõi sát vì có thể có những tác dụng không mong muốn xảy ra.
Bệnh của người cao tuổi là bệnh mạn tính, do đó bên cạnh việc điều trị các đợt cấp của bệnh cần phải khám, theo dõi cẩn thận để chẩn đoán đúng. Cần chú trọng các biện pháp nâng cao thể trạng phục hồi chức năng cho người bệnh. Do vậy quản lí sức khỏe, khám định kì là vấn đề rất cần thiết.

BS. Trần Thị Minh Phương