Dân ta có thói quen trữ vàng. Tiền dễ mất giá. Trữ tiền trong nhà chẳng mấy lúc thành mớ giấy lộn, không kể có lúc

lại đổi tiền chăng. Việc đổi tiền xảy ra lâu rồi, thế mà vẫn có người kể lại như một nhắc nhở không thể quên.
Một số để dành tiền đô, nhưng không phải ai cũng sẵn người quen gửi về. Nếu mua đô phải thêm tiền chênh lệch.

Vả giữ tiền giấy không bảo đảm, lỡ giấu đâu đó, đến lúc lấy ra bị mối mục hồi nào không biết. Tốt hơn hết nên giữ

vàng, có chôn xuống đất cũng không suy suyển, hay là đánh nữ trang đeo lên người thành vật bất ly thân. Bởi vậy có

những phụ nữ đeo nữ trang đầy mình, dây chuyền vòng, lắc… không kể vài chiếc nhẫn đeo kín các ngón tay. Chẳng

phải khoe của mà là họ không biết gửi ai, giấu đâu. Mặc dù biết dễ bị trộm cướp dòm ngó nhưng cứ của đi sát

người, lúc nào cũng nhìn thấy sờ sờ trước mắt cho yên tâm. Hơn là cất nơi nào đó tưởng kín đáo, tới lúc moi ra mới

hay đã có bàn tay nhám nhúa thò vào, mất tiêu hồi nào không biết.
Vàng chính là của để dành chắc chắn nhất mà không sợ bất cứ biến đổi nào trong thị trường tiền tệ. Cắc củm dư ra

đồng nào, người ta đi ra tiệm sắm vàng ngay. Mua mấy phân, mấy chỉ, mấy lượng. Được chục phân đổi ra một chỉ,

đủ mười chỉ đổi thành một cây. Cất để đó khi cần tới đâu bán ra tới đó. Cần một lượng bán một lượng, cần hai chỉ

bán hai chỉ… Nhẫn xâu vào sợi dây thành chùm để rút từng khoẻn ra bán thật tiện lợi. Không bán thì để của lại cho

con cháu càng dễ chia…
Thường các ngôi chợ đều có tiệm vàng ngay mặt tiền phố. Chợ dù nhỏ mấy cũng có một, hai quầy. Chợ to thì cả

dãy vài cửa hàng liền nhau. Ngay chợ chồm hổm trong con hẻm nhỏ xíu ngoằn ngoèo cũng không thể thiếu vắng

một quầy kim hoàn.
Tiệm vàng cần thiết trong đời sống người dân tới mức ở nơi chợ búa buôn bán sầm uất, một số miễu Ngũ hành thờ

Ngũ Vị Nương Nương: Kim Mộc Thủy Hỏa Thổ. Thay vì bà Thổ thường ngồi vị trí chính giữa, đôi khi người ta thay

chỗ bằng bà Kim mặc áo trắng hay màu cam là màu của kim loại vàng.
Tiệm vàng không chỉ làm nhiệm vụ chính buôn bán vàng mà gần giống như một ngân hàng thu nhỏ vậy. Rất linh hoạt

trong các dịch vụ tiền tệ mở rộng, vì ngày nay, ngoài mua bán vàng làm của thì ít ai đeo cả mớ vàng ta ra đường.
Từ khi người Việt định cư ở nước ngoài gửi tiền về cho thân nhân trong nước thì tiệm vàng trở thành nơi mua bán

ngoại tệ. Vì Việt kiều tập trung ở Mỹ nhiều nên ngoại tệ trao đổi phần lớn là đô-la Mỹ.
Rồi tới phong trào đi du học, du lịch, kinh doanh… ra ngoại quốc đều cần ngoại tệ. Ngân hàng hoặc các cửa hàng

thu ngoại tệ được ngân hàng ủy quyền chính thức thì chỉ giao dịch một số ngoại tệ thông thường như đô Mỹ, đô Úc,

đô Canada, đô Singapore, và chỉ mua vào chứ tuyệt nhiên không bán ra.
Ngoại trừ những trường hợp có chứng từ thanh toán. Nếu khách muốn mua phải đưa ra các giấy tờ cần thiết liên

quan và dĩ nhiên tiền sẽ do ngân hàng chuyển đi chứ khách không được cầm tay tiền mặt. Du học có giấy báo chi

phí của nhà trường, kinh doanh có hóa đơn… thì có thể mua ngoại tệ từ ngân hàng để chuyển đi. Rất lôi thôi vì đi lại

vài lần trình đủ mọi giấy tờ yêu cầu. Và dĩ nhiên bao giờ giá thu mua cũng thường thấp hơn ở tiệm vàng.
Nhưng những người trả nợ bằng ngoại tệ, chữa bệnh ở nước ngoài, đi du lịch cần ít tiền dằn túi shopping hay cất

hàng xách tay lặt vặt về bán thì sao? Nhất thiết họ phải có tiền mặt để chi tiêu.
Ngân hàng nằm rải rác, lại mở cửa theo giờ hành chánh, đóng cửa hai ngày cuối tuần, lễ tết nghỉ đầy đủ.
Còn tiệm vàng nhan nhản khắp nơi, nhất là tiệm lớn ngay tại nhà riêng của chủ thì thời gian mở cửa từ sáng sớm tới

tối mịt, khỏi nghỉ trưa. Không kể chủ nhật và ngày lễ càng rộng cửa vì mấy ngày đó khách mới rảnh rang tới tiệm.

Cùng lắm là đóng cửa mấy ngày tết Nguyên Đán.
Anh Danh 8 giờ tối có bạn rủ sáng mai đi chơi Nha Trang, anh vội chạy ra tiệm vàng đổi hai trăm đô Úc lấy tiền Việt

lận lưng. Đó là tiền người em gửi về và khi cần tiêu tới đâu anh mới rút ra bán tới đó.
Bà Nguyệt đi tour Thái Lan. Người nhà rối rít vì nghe nói hàng hóa bên đó rẻ lắm. Thằng con dặn mua cái quần

jeans, con gái nhớ mua mấy cái áo pull, bà hàng xóm nhắc cái nhãn dầu gió này tốt lắm, mấy đôi dép Thái rất bền…

Bà mang sáu triệu ra cửa hàng đổi thành tiền Bath.
Ông Vinh mới bán 100 đô Mỹ giá 2 098 000 đồng VN nhưng ngay sau đó lại cần tiền trả nợ (bằng đô) nên ra mua lại

giá 2 104 000. Chênh lệch sáu ngàn đồng mà giải quyết vấn đề nhặm lẹ.
Những tiệm vàng lớn sẵn sàng mua bán chẳng những đô mà nhiều loại ngoại tệ, cả những ngoại tệ yếu. Cứ tới tiệm

vàng mua tiền nước nào cũng có, bao nhiêu cũng sẵn. Đi chơi xong về còn dư lại dù mấy đồng, tiệm vàng sẵn sàng

đổi lại không nề hà. Dĩ nhiên giao dịch tin cậy một tiệm hơn là mua chỗ này bán chỗ kia. Các chủ tiệm thường không

thích chuyện đó. Vàng cũng vậy, mỗi tiệm thường đóng con dấu riêng lên vàng của mình. Mang ra bán hay đổi, nhìn

thấy con dấu của mình là họ thu ngay đúng giả, nếu vàng từ nơi khác, giá sẽ thấp hơn chút xíu.
Ngay cả ngân hàng lớn đôi khi còn không mua tiền Canada. Trong lúc cửa hàng vàng lớn lại mua bán ì xèo, nào

bảng Anh, Nhân dân tệ, đồng Yen, đồng Euro, tiền Kampuchea… nhất là những xứ nằm trong các tour du lịch. Hễ

dân chúng đi chơi tới xứ nào đều có thể ra tiệm vàng mua tiền xứ đó.
Hầu hết tiệm vàng thường không được cấp giấy phép mua bán vàng và thu đổi ngoại tệ. Thị trường đó độc quyền

nhà nước, vàng chỉ được gia công thôi. Nhưng biết sao, quả thực vô cùng tiện lợi cho người dân khi cần mua bán

vàng hay ngoại tệ thông qua tiệm kim hoàn.
Ở gần các ngôi chợ lớn chắc chắn phải có “cửa hàng mua bán ngoại tệ” như thế. Từ sáng đến tối tấp nập, kẻ ra,

người vào, Ta có, Tây cũng có luôn.
Do nhu cầu thực tế rất đa dạng của dân chúng mà ngân hàng không thể đáp ứng, cho nên thị trường chợ đen này

mặc tình rộn ràng tấp nập mọi lúc mọi nơi, cho dù trên giấy tờ vẫn nhất định không được công nhận.
Khách khứa ra vào tiệm vàng suốt ngày. Buôn bán công khai như thế đương nhiên chính quyền sở tại phải biết rõ.

Vì thế các khoản đóng góp vào các quỹ như: xóa đói giảm nghèo, phòng chống lũ lụt, an ninh trật tự, học sinh hiếu

học… Vô số quỹ mà chủ tiệm đương nhiên phải biết điều, chẳng những đóng đầy đủ mà còn cao hơn định mức của

thường dân.
Không biết có chịu nộp thuế đặc biệt cho địa phương không mà đột nhiên gần đây, một vụ xử đẹp mua bán ngoại tệ

“điển hình” xảy ra.
Công an quận bố ráp một tiệm vàng vì bắt quả tang một nhân viên đổi ngoại tệ. Với bằng chứng một khách hàng tới

đổi 100 đô Mỹ, hàng chục người đã khám xét căn nhà bảy tầng lầu, niêm phong tại chỗ 559 lượng vàng, đồng thời

đem về trụ sở một mớ tiền đô Mỹ và tiền Bath.
Bà chủ tiệm vàng thất kinh, vội vã chứng minh số vàng này là tài sản tích cóp của gia đình. Cách khám xét không

minh bạch gây ồn ào rúng động trong giới kinh doanh khiến các tiệm vàng lo lắng bảo nhau phen này dẹp tiệm cho

an toàn.
Cuối cùng, cấp thành phố buộc phải lên tiếng rằng hành động này “không đầy đủ và thiếu chắc chắn”. Sau đó quận

phải tháo niêm phong số vàng và trả lại số ngoại tệ trừ 100 đô Mỹ được coi là bằng cớ phạm tội.
Bà chủ thật hưởng phước ba đời. May là số vàng này được niêm phong tại chỗ chứ nếu mang đi với biên bản tạm

giữ “559 miếng kim loại màu vàng” thì bà dễ bị nhận lại những miếng kim loại màu vàng giống y như vàng lắm.
Mà cũng xui cho bà chủ. Sau vụ bắt quả tang kinh thiên động địa này, bà tuyên bố đóng cửa tiệm đến hết năm để lấy

lại tinh thần. Các tiệm vàng khác tạm đóng cửa nghe ngóng tình hình, chỉ mua bán với khách quen mặt kẻo mắc bẫy.

Tiệm nào yếu bóng vía thì thôi đóng cửa luôn cho rồi chứ buôn bán kiểu này đau tim và trắng cơ nghiệp như không.

Còn không thì chững lại vài ngày như mọi lần khác thôi. Rồi cũng phải mở cửa tiếp tục buôn bán chứ sao bây giờ.
Thấy mình thoát nạn, bà chủ tiệm vàng bèn đi thưa đòi lại 100 đô và đòi bồi thường tổn thất về tinh thần. Thiên hạ

phì cười. Mất có 100 đô, của đi thay người, tiếc làm chi, bà làm lớn chuyện mệt lắm. Con kiến đi kiện củ khoai rồi

hết đường làm ăn.
Theo quy định thì tiệm mua bán vàng, thu đổi ngoại tệ phải được cấp giấy phép. Nhưng những việc làm trái phép

tràn lan ngờ ngờ khắp nơi này lại được làm ngơ vì đâu có chuyện gì gây ra… hậu quả nghiêm trọng. Miễn sao cứ

ngầm thỏa thuận với nhau cả hai bên cho êm đẹp. Bằng không thì lâu lâu lại có một vụ đất bằng dậy sóng… cho biết

tay!

Sài Gòn cô nương