Chuông điện thoại viễn liên reo từng hồi, tôi vừa nằm xuống định ngủ nhưng tiếng chuông réo không tha.
- Allô! Ai đó, mười hai giờ khuya rồi, bộ có gì gấp lắm hả?
- A! Xin lỗi, bên này 12 giờ trưa, tụi này quên là sáng bên Việt Nam là đêm bên Canada… Kiên Giang đây, bộ anh không nhận ra tiếng nói của Kiên Giang nữa sao?
- Kiên Giang! Nghe rồi! Biết là ông soạn giả Kiên Giang rồi! Sao?… hôm trước gãy xương bánh chè chân mặt, bữa nay bộ gãy xương bánh chè chân trái hay sao mà gọi điện thoại khuya vầy để báo tin cho tui?
- Anh hay tin Trung Quốc đem cái giàn khoan HD 981 đặt vào vùng biển Việt Nam không?
- Biết rồi! Nghe rồi thì làm sao? Ông biểu tui lội ra biển đông, kéo cái giàn khoan HD 981 đẩy về Tàu hả?
- Không phải. Anh biết mỗi khi có biến động trong xã hội, Cải Lương thường có những sáng tác bày tỏ thái độ của nghệ sĩ: hoặc hưởng ứng, hoặc phản đối…
- Bộ nhà nước cho viết tuồng chống Trung Quốc rồi sao?
- Chưa đâu, nhưng mình chuẩn bị sẵn, bọn Trung Quốc hăm sẽ cho Việt Nam bài học thứ hai, nó dám làm cái chuyện đã rồi, đánh chiếm nước mình trước khi thế giới phản đối. Năm 1979, Cải Lương đã xông trận chống Trung Quốc Bành Trướng, giờ đây mình cũng phải sẵn sàng chớ!
- Thôi! Cho tui xin đi! Tui 93 tuổi rồi, mới hồi sáng này, tui chống gậy theo các bạn đi Atwaiter biểu tình chống Trung Quốc, mệt muốn xỉu, giờ để cho tôi ngủ. Khi nào nghĩ ra ý tuồng gì để góp phần với các bạn ở Việt Nam, tôi sẽ gọi điện thoại hay gởi email về cho ông. Tui ngủ à! Bye bye, nghe!

Tôi cúp phôn để tìm giấc ngủ, nhưng thao thức không ngủ được, đành pha trà, ngồi uống mà ngẫm nghĩ sự đời…
Khi bộ môn nghệ thuật sân khấu được khai sinh ở tỉnh Mỹ Tho, vở tuồng cải lương đầu tiên là vở Lục Vân Tiên tức là phát triển lối hát Carabộ thành tuồng cải lương: Vân Tiên hội ngộ Nguyệt Nga… Ngay trong tuồng hát cải lương đầu tiên này, soạn giả cải lương không phải chỉ diễn giải cốt truyện, viết nhiều đối thoại hay, bài ca lý thú để cho khán giả vui giải trí mà còn lồng trong tuồng nội dung giáo dục theo ý của tác giả thơ Lục Vân Tiên, khuyên khán giả là dữ răn việc trước, lành dè thân sau, thể hiện trong bốn câu thơ mở đầu truyện Lục Vân Tiên:

Trước đèn xem truyện Tây Minh
Gẫm cười hai chữ ‘nhân tình’ éo le
Hỡi ai lẳng lặng mà nghe
Dữ răn việc trước, lành dè thân sau…

Soạn giả Năm Châu khi phóng tác tuồng Bằng Hữu Binh Nhung dựa theo tiểu thuyết Ba Ngự Lâm Pháo Thủ (Les trois mousquetaires của A. Dumas), nhấn mạnh tình đồng đội tương thân tương ái, trung thành với cấp chỉ huy và quyền lợi đất nước.
Nói chung, tuồng cải lương Việt Nam phóng tác theo cốt chuyện của nước nào hay tự soạn giả dựng cốt truyện cũng có nội dung đề cao đạo đức cổ truyền của Việt Nam: làm ác bị quả báo, làm lành được gặp lành, trai thì trung hiếu làm đầu, gái thời tiết hạnh là câu trao mình, tín nghĩa với bạn bè, xóm giềng tương thân tương ái, vợ chồng chung thủy, bọn xâm lược cuối cùng bị đánh bại, bọn bán nước thì phải đền tội và mang tiếng nhơ muôn đời. Nội dung tốt đẹp đó dựa trên nền tảng đạo đức Việt Nam: Trung, Hiếu, Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín, nói chung chớ không vì một chánh kiến hay tôn giáo nào.
Sau năm 1975, tuồng cải lương bị buộc phải sáng tác và biểu diễn đúng định hướng chính trị của đảng và nhà cầm quyền nên không thu hút khán giả. Saigon, Chợ Lớn, Gia Định có 39 rạp hát bị chánh phủ cho đóng cửa, thay đổi công năng (tức là không cho đoàn hát hát mà dùng làm nhà bán sách hoặc cho lập casino, vũ trường). Các đoàn hát cải lương tập thể giải tán, nghệ sĩ lập nhóm nhỏ để hát trích đoạn cải lương, tìm cách sinh sống qua ngày.
Năm 1978, Sở VHTT cấm hát tuồng Tàu.
Năm 1979, khi có cuộc xâm lăng biên giới phía Bắc của quân Trung Quốc, Sở VHTT chủ trương tất cả các đoàn hát cải lương hát tuồng dã sử Việt Nam chống xâm lăng, cụ thể chống bọn Trung Quốc, đế quốc mới bành trướng phương Bắc (tuồng Tiếng Trống Mê Linh, Thái Hậu Dương Vân Nga, Quang Trung Nguyễn Huệ, Trận Đống Đa…)
Năm 1988, nhà nước lại cấm tuồng cải lương nói tới dã tâm xâm lược của Trung Quốc.
Năm 1999, Sở VHTT tổ chức học tập chính trị, mở trại sáng tác, yêu cầu các soạn giả viết tuồng theo “phương châm 16 chữ vàng và 4 tốt” đối với nước Trung Quốc anh em. (16 chữ vàng: Láng giềng hữu nghị, Hợp tác toàn diện, Ổn định lâu dài, Hướng tới tương lai; Bốn Tốt: Láng giềng Tốt, Bạn bè Tốt, Đồng chí Tốt, Đối tác Tốt).
Không được nhắc đến cuộc chiến 1979 với những cảnh quân xâm lược giết sạch, đốt sạch, phá sạch, tàn sát man rợ đến người già, con trẻ, con gà con chó cũng không tha của người anh em Cộng sản “Bốn Tốt” phương Bắc.
Từ năm 2005, giặc Tàu thường lấn chiếm đất, đánh giết ngư dân, nay đem giàn khoan Hải Dương 981 đặt ngay trong thềm lục địa của Việt Nam, điều động nhiều tàu chiến, tàu đổ bộ hăm tấn công vào Thanh Hóa. Ở biên giới phía Bắc, chúng tập trung 5 sư đoàn bộ binh và hàng chục ngàn xe tăng, đại bác, định cùng với tàu đổ bộ ở Thanh Hóa, dùng hai mũi giáp công, đánh chiếm Hà Nội và làm tê liệt cả nước Việt Nam.
Đến bây giờ, chánh phủ vẫn cấm biểu tình chống Trung Quốc, không cho phép viết báo hay tuồng hát có nội dung chống Trung Quốc.
Tuồng cải lương từ sau năm 1975 đã chịu cảnh nổi trôi theo vận nước, lúc hoan hô, khi đả đảo, không còn tính chất thuần túy văn nghệ.
Nghĩ đến đây, không biết làm sao góp ý với các bạn ở Saigon để hạp với ý của chánh phủ, tôi chán quá bèn ngủ gục ngay trên bàn viết.
10 giờ sáng, đang thiu thỉu, chuông điện thoại viễn liên lại đánh thức tôi dậy. Tôi cầm điện thoại lên: Allô! …
Bên kia đầu dây, tiếng nói của bạn tôi, anh xin được giấu tên: “Ở Việt Nam, tin tức về hành động xâm lược của Trung Quốc cũng bị bưng bít, chỉ biết có việc giàn khoan HD 981 xâm phạm miền biển thềm lục địa Việt Nam. Vậy mà chánh phủ vẫn cấm chỉ trích Trung Quốc, hay là mình viết kiểu thanh đông kích tây, nói chuyện gì đó nhưng khán giả xem, họ sẽ nghĩ là mình nói đến Trung Quốc xâm lược.”
Tôi nói: “Bây giờ tôi kể cho anh nghe tóm tắt âm mưu xâm lược của Trung Quốc, để anh nói lại với các nghệ sĩ rồi họ kể rỉ tai cho nhiều đồng bào mình nghe. Đó cũng là một lối hát hò có nội dung mà không sợ bị kiểm duyệt. Sau đó tôi nhắc cho anh nhớ một vở kịch chống Trung Quốc xâm lăng mà các nghệ sĩ Ngọc Giàu, Bảo Quốc và Kim Tử Long đã có diễn, đó là vở kịch Ý Chí Tuổi Già”.

Trung Quốc công khai phổ biến dã tâm xâm lược Việt Nam trên tờ Thời Báo Hoàn Cầu: Lợi ích cốt lõi và mưu đồ của Trung Quốc chiếm biển Đông. Bài đăng trên “A corner of Mine”, do Trung Thuần dịch.

“Vị trí chiến lược Nam Hải (tức Biển Đông) hết sức quan trọng, đồng thời nó là trục hai đại dương, là hòn đá tảng về quyền lực biển, là đồng tiền sinh mệnh trên biển của Trung Hoa… Kiểm soát được biển này trong tay, ở một chừng mực rất lớn, sẽ có thể ngồi trên hai đại dương mà tóm gọn tám phương! Nam Hải (tức Biển Đông) là con đường chiến lược và là đồng tiền sinh mệnh trên biển quan trọng nhất của Trung Quốc…. Nếu giải quyết được vấn đề Nam Hải (chủ yếu là vấn đề Nam Sa (tức Trường Sa của Việt Nam), sẽ giúp ích cho việc giải quyết vấn đề Đài Loan, vấn đề đảo Điếu Ngư, thậm chí cả vấn đề Ryukyu ở một mức độ rất lớn. Chỉ cần Trung Quốc kiểm soát thật chặt Nam Hải (tức Biển Đông) là có thể kiểm soát luôn cả mạch sống trên biển của các vùng Đông Á, Đông Bắc Á, Đông Nam Á. Đối với Trung Quốc, Nam Hải (Biển Đông) là một thanh gươm sắc chĩa về Đông Nam Á.
Phải dùng lực lượng vũ trang yểm trợ Nam Hải (Biển Đông), chiếm lấy và khai thác Nam Sa (tức Trường Sa của Việt Nam). Lấy việc khai thác xây dựng Nam Hải (Biển Đông), nhất là Nam Sa (Trường Sa của Việt Nam) làm động lực cơ bản và kế sách lâu dài. Trung Quốc cho rằng dạng khai thác này phải được tiến hành trong các vùng lãnh thổ đã bị Việt Nam chiếm (giọng điệu lật lọng xảo trá của quân xâm lược Trung Quốc), Philippines chiếm, Malaysia chiếm (?) không được tiến hành trong khu vực do Trung Quốc ta kiểm soát. Trung Quốc sẽ dùng các lực lượng quân sự, lực lượng quân sự chuẩn và lực lượng phi quân sự để buộc những nước này quy thuận.
Chúng ta muốn khai thác tài nguyên ở Nam Sa (Trường Sa của Việt Nam). Chúng ta muốn thò trước một chân vào đó, rồi mới đồng khai thác. Sau khi đã vững chân rồi mới yêu cầu lực lượng quân sự các nước Philippines, Việt Nam, Malaysia phải rút khỏi Nam Sa (Trường Sa) có kỳ hạn.
Như Việt Nam là một nước nghèo về dầu hỏa, hiện đang khai thác trộm (?) dầu mỏ ở Nam Hải (Biển Đông), thế là trở thành nước xuất khẩu dầu mỏ. Nếu như người Trung Quốc không tính tổng nợ với các người, thì phụ nữ của cả nước các người có đi làm “hoa hậu” hết cũng không trả nổi! Trung Quốc phải dùng các lực lượng quân sự, lực lượng quân sự chuẩn và lực lượng phi quân sự để thu hồi Nam Sa (Trường Sa) (giọng điếm đàng và bẩn thỉu của Trung Quốc không thèm che giấu dã tâm ăn cướp các nước nhỏ yếu hơn mình).
Bán đảo Đông Dương mang một ý nghĩa chiến lược vô cùng quan trọng đối với Trung Quốc, là đường đột phá chiến lược của Trung Quốc. Theo phương châm “Mục tiêu hữu hạn, đột phá trọng điểm” trong giai đoạn này, Trung Quốc đối với các nước Miến Điện, Thái Lan, Lào, Cambuchia, lấy lôi kéo là chính, đối với các nước Việt Nam, Philippines, Malaysia, Indonesia, xâm chiếm lãnh thổ Nam Sa của chúng, lấy đánh là chính.”

Đó, anh chép lại, in ra một đoạn ngắn rút trong bài của tờ Thời Báo Hoàn Cầu của Trung Quốc, để mọi người có cơ sở hiểu được âm mưu đánh chiếm Việt Nam của Trung Quốc.
Hơn một năm trước đây, tôi có xem DVD vở hài kịch Ý Chí Tuổi Già do Ngọc Giàu, Bảo Quốc và Kim Tử Long diễn.
Tôi kể lại anh nghe, anh có thể viết lại hoặc dưới dạng chính kịch, hoặc chập cải lương, hoặc hài kịch để diễn cho đồng bào mình xem. Anh có thể nói rõ thêm âm mưu xâm lăng của Trung Quốc, lấy tài liệu trong Thời Báo Hoàn Cầu của chúng nó mà tôi vừa kể cho anh nghe.

Kịch Ý Chí Tuổi Già như sau:
Bảo Quốc đóng vai một nhân vật già, ăn mặc theo cổ trang, y phục Việt Nam thời xa xưa, đầu có búi tó, đang múa quyền luyện võ thì có tiếng loa kêu gọi, non nước nguy nan, dân chúng kinh hoàng, hãy nhớ thời ông cha ta huy hoàng chống giặc Nguyên, Mông mà ra đầu quân cứu nước.
Ông già (do Bảo Quốc đóng) kêu anh lính gọi loa vô, ông bảo chờ ông lấy hành trang đi theo anh lính ra đầu quân cứu nước. Vợ của ông già (do Ngọc Giàu đóng) bước ra ngăn cản vì nói ông tuổi già sức yếu, hai ông bà đấu lý với nhau là non nước lâm nguy, dầu già hay trẻ cũng phải có trách nhiệm tòng quân cứu nước. Bà nghe ra, xin ông cho đi theo tòng quân. Tới phiên ông chê bà là đàn bà con gái, yếu ớt, bà bèn múa một đường quyền và tỏ ra cũng còn sức để xông pha trận mạc. Hai ông bà đều hăn hái, khiến cho anh lính gọi loa cũng hăng lên, bèn ca một câu vọng cổ dài hơi, đại ý nói ai có gươm, có giáo, có kích, có kéo… vân… vân… đều có thể dùng để mà giết giặc xâm lăng để cứu non sông.

Hài kịch Ý Chí Tuổi Già nói chuyện quốc gia lâm nguy thì người dân xung quân ra cứu nước, tuy không chỉ đích danh kẻ xâm lược nhưng qua y phục, cách diễn, khán giả biết đó là ám chỉ quân Tàu xâm lược.
Trong điều kiện hiện nay, có thể trên cơ sở kịch đó, phát triển thêm, kể rõ âm mưu và sự tàn ác của Trung Quốc để mọi người ý thức rõ khi Tàu Cộng đánh vào nước ta thì già trẻ bé lớn gì chúng nó cũng giết sạch, cướp sạch, đốt sạch. Ngay trong bài báo dạy cho quân sĩ của chúng nó, chúng nó bảo đừng có tỏ ra văn minh, phải như hổ báo, phải dữ dằng, phải triệt để tiêu diệt phía bên địch. Vì vậy, khi Trung Quốc tràn vô nước ta thì câu nói: “Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh”, câu nói đó trong kịch nhắc đi nhắc lại để mọi người đừng lầm theo kiểu nhắm mắt tin 16 chữ vàng và bốn tốt, những lời đường mật của kẻ thù truyền kiếp Trung Quốc mà tan nhà, nát cửa và cả gia đình, bản thân cũng bị chúng nó giết.
Sau đó tôi hỏi anh đã ghi hết mấy ý kiến tôi vừa nói chưa, tôi không thể viết email gởi về vì công an sẽ kiểm duyệt và lôi thôi tới anh. Phần tôi, tôi ở nước ngoài, không sợ.
Ở đầu dây téléphone bên kia có tiếng thở dài: Trung Quốc xâm chiếm biển đảo của mình mà Cải Lương cũng long đong theo vận nước! Ôi biết bao giờ mới trở lại được cái thời vàng son của Cải Lương. Soạn giả và nghệ sĩ làm nghệ thuật mà không bị lệ thuộc với bất cứ thế lực nào.
Tôi nghe anh ta than mà xót xa trong lòng. Cái tuổi của tôi là phải buông tay xuống, không mang gánh nặng nào nữa cả, đã 93 cái xuân già rồi, nghe chuyện non nước còn đau lòng. Mình ở cái xứ tự do, đi biểu tình phản đối Trung Quốc xâm lược, tuy sức già mệt mỏi nhưng không sợ bị công an ác với dân mà hèn với giặc, nó bắt bớ hay đánh đập.
Còn các bạn nghệ sĩ, còn đồng bào của mình thì sao? Lớp sợ thù trong, giặc ngoài, không có dân nước nào mà khi nói lên lòng yêu nước thì bị tội tù. Muốn nói yêu nước thì phải dùng lời che đậy, nói khóe nói cạnh, ám chỉ vu vơ, để cho người nghe tự suy đoán.
Khi Trung Quốc nó chiếm được nước mình, dân mình phải nô lệ thêm vài ngàn năm nữa hay là bị đồng hóa, bị tiêu diệt vĩnh viễn. Có tuồng cải lương nào diễn tả nổi cái âm u ghê rợn đó không?

Nguyễn Phương