KHÁM TỔNG QUÁT
Hè là thời điểm tốt để chúng ta khám tổng quát. Thu, đông bác sĩ bận rộn chích ngừa cúm, chữa cảm, cúm, sưng phổi, xuân thì bệnh dị ứng. Hè tuy nóng, nhưng ít bệnh, bác sĩ thường rảnh rỗi hơn, có thì giờ xem xét mọi việc kỹ lưỡng. Khám tổng quát lâu khoảng 20 phút, lắm khi hơn.
Nhiều người chúng ta chưa rõ khám tổng quát là gì. Có vị tưởng cứ thử máu lung tung hàng năm là khám tổng quát.
Khám tổng quát hay khám định kỳ (general check up, check up visit) là buổi thăm khám với mục đích ngừa bệnh. Thử máu, nếu bác sĩ thấy cần, chỉ là một phần của khám tổng quát. Khám tổng quát khác với thăm khám để chữa trị (khi chúng ta có vấn đề gì, chúng ta đi khám, nhờ bác sĩ tìm hiểu và chữa vấn đề).
Như vậy, tùy theo tuổi (19-39 tuổi, mỗi 2-3 năm; 40-64 tuổi, trung bình mỗi 2 năm; và từ 65 tuổi trở lên, mỗi 1-2 năm), dù khỏe mạnh, không có triệu chứng hoặc vấn đề gì, chúng ta cũng nên đi khám tổng quát theo hạn kỳ để ngừa bệnh.
Bác sĩ làm gì trong buổi khám tổng quát
Trong buổi thăm khám tổng quát nhắm mục đích ngừa bệnh này, bác sĩ sẽ xem xét lại mọi vấn đề liên quan đến sức khỏe của bạn, hướng dẫn và khuyên bạn cần làm những gì (như chăm sóc răng ra sao, bao lâu nên đi khám mắt một lần, …), uống, chích thuốc gì để ngừa bệnh, duy trì sức khỏe (như dùng bao nhiêu calcium và sinh tố D mỗi ngày, chích thuốc Td để ngừa hai bệnh phong đòn gánh và bạch hầu mỗi 10 năm, …). Nếu cần, bác sĩ sẽ giới thiệu bạn đến các bác sĩ chuyên ngành khác (như giới thiệu đến bác sĩ chuyên khoa đường tiêu hóa để soi ruột già, bác sĩ Mắt để khám mắt).
Cụ thể, trong buổi khám tổng quát, bác sĩ sẽ ghi chép vào hồ sơ những gì bạn kể, các bệnh bạn đang mang, các thuốc dùng, các phòng ngừa (khám phụ khoa, chụp phim vú, soi ruột già, …) đã được làm hoặc chưa từng làm trong quá khứ. Sau đó, bác sĩ sẽ đo áp huyết, xem chiều cao, sức nặng, thị giác và khám từ đầu đến chân bạn xem có gì bất thường. (Như vậy, chúng ta thấy, không khám, chỉ thử máu lung tung mỗi năm có phải là khám tổng quát đâu!)
Tổng hợp bệnh sử (medical history) do bạn kể và những gì tìm thấy trong lúc thăm khám, đồng thời xem lại các thử máu những lần trước, rồi tùy thời gian trôi qua đã bao lâu, bác sĩ có thể sẽ cho thử lại những gì cần làm lại (không phải mỗi lần khám tổng quát là phải thử lại đủ mọi thứ, thí dụ, nếu bạn không có bệnh cao áp huyết hay tiểu đường, và cholesterol bình thường, chúng ta chỉ thử cholesterol mỗi 5 năm), làm những trắc nghiệm để tìm hiểu thêm (như ở các vị cao niên, làm siêu âm bụng để truy tìm bệnh phình nở động mạch chủ ở người trong đời từng hút trên 100 điếu thuốc lá, hoặc có người trong gia đình bị bệnh này).
Bác sĩ cũng khuyên bạn những điều cần thực hiện để ngừa bệnh, tăng tiến sức khỏe. Bác sĩ sẽ đưa bạn xem một danh sách (checklist) những truy tìm hay những dịch vụ khác cần làm để ngừa những bệnh có thể ngừa được.
Bắt đầu từ năm 2009, trong thăm khám tổng quát để ngừa bệnh, bác sĩ cũng sẽ nói chuyện với các vị có Medicare về các dự định cuối đời của các vị, vào lúc bệnh nặng không còn nói được ý nguyện của mình (advance directives). “Advance directives” là những tài liệu pháp lý trong đó vị có Medicare viết sẵn những ý nguyện muốn bác sĩ chăm sóc sức khỏe cho mình sẽ làm những gì, không làm những gì khi mình sắp lìa bỏ cõi đời.
Mang theo những gì khi đi khám tổng quát
Khi đi khám tổng quát để ngừa bệnh, bạn cần mang theo, và kể cho bác sĩ nghe tất cả những gì có thể giúp bác sĩ hiểu rõ về tình trạng sức khỏe của mình:
Hồ sơ bệnh lý, kể cả hồ sơ đã chích ngừa những gì nếu có.
Bệnh sử gia đình (family health history): có người nào trong gia đình mang bệnh cao áp huyết, tiểu đường, ung thư...
Các thuốc đang dùng hoặc một danh sách các thuốc đang dùng, và cho biết mình dùng thuốc với phân lượng bao nhiêu, ngày mấy lần, lý do tại sao.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, tùy tuổi, tùy thời gian trôi qua kể từ lần khám tổng quát trước, dù không có triệu chứng hay vấn đề gì, bạn cũng nên đi khám tổng quát đều để bác sĩ có dịp rà soát lại toàn diện, trong ngoài chiếc xe cơ thể của bạn, chỉ dẫn bạn cách giữ gìn xe cho tốt. Hè là thời điểm tốt, rảnh rỗi để chúng ta làm việc này.
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức
