Đối với đa số người Việt ở Mỹ, California có một sự thu hút khó cưỡng. Câu “Cali đi dễ khó về” đã có từ rất sớm trong cuộc sống tỵ nạn, có lẽ bắt đầu từ điều kiện thời tiết và cuộc sống. Đúng ra khí hậu Việt Nam gần với Florida hơn Cali, nhưng so với những tiểu bang miền bắc có tuyết, hoặc nóng khủng khiếp như Texas hoặc Arizona thì thời tiết Cali đã gần tuyệt vời lắm rồi. Kinh tế phồn thịnh của Cali cũng có nghĩa nhiều việc làm và nhiều dịch vụ xã hội. Khi những điều kiện này đã thu hút dân Việt và tạo nên cộng đồng người Việt lớn nhất nước Mỹ, thì sự quyến rũ giờ đây lại tăng thêm vì Cali trở thành một địa điểm du lịch và thăm viếng, một thứ hành hương tìm nối kết, không khí và thực phẩm Việt.
Tuy thế, không phải tất cả đều là vàng son ở tiểu bang hoàng kim California. Chi phí đời sống cao, nhất là về phương diện nhà ở, thuế cao… lại có nhiều hiểm họa thiên nhiên. Năm nào Cali cũng có những đám cháy rừng lớn, hạn hán xảy ra thường xuyên và thường kéo dài mấy năm liền, lúc có mưa thì lại có núi lở, đất chuồi, lũ cuốn, rồi lại thêm động đất. Từ cả thập kỷ nay, những chuyên gia động đất tiên đoán sẽ có một trận động đất kinh khủng xảy ra ở Cali, lớn hơn cả trận động đất năm 1989 ở bắc Cali làm sụp cả một đoạn cầu Bay Bridge bắc ngang vịnh San Francisco, hơn cả trận động đất 1994 ở thung lũng San Fernando, lớn đến mức có thể tách rời một phần đất dọc biển của Cali ra khỏi lục địa. Không năm nay thì năm tới, không năm tới thì tương lai, hẳn sẽ có lúc Cali gặp một trận động đất lớn bằng hoặc hơn mức động đất 1989, nhưng không ai, kể cả những chuyên gia, biết lúc nào và ở đâu.
Sinh sống ở Cali, như thế, có phải là điên rồ chăng? Với nguy cơ trận động đất lớn, và những trận động đất nhỏ hoặc vừa vẫn xảy ra hàng năm, và với những đường nứt ngang dọc tiểu bang, rất nhiều nhà ở trong phạm vi nguy hiểm vì động đất, và mức thiệt hại có thể rất cao từ động đất đã khiến tất cả công ty bảo hiểm từ chối những hợp đồng bảo hiểm động đất mới sau trận động đất 1994. Các nhà lập pháp của Cali đành phải thành lập một cơ quan động đất, một cơ quan chính phủ lo về dịch vụ bảo hiểm động đất cho người dân Cali. Loại bảo hiểm đặc biệt này đắt khoảng gấp đôi bảo hiểm cháy nhà (là loại bảo hiểm nhà nào cũng phải có), không phải bắt buộc, và tỷ lệ bồi thường trên giá nhà thấp (khoảng 85-90% giá trị nhà tính theo bảo hiểm).
Sau hai trận động đất 1989 và 1994, một số người đã chạy động đất bằng cách dời đi tiểu bang khác, nhưng nói chung dân số Cali chỉ tăng mà không giảm, vì không chỉ thu hút dân châu Á từ trong và ngoài nước, Cali còn là khối nam châm của dân nhập cư lậu từ biên giới phía nam. Thế nên Cali cũng có tỷ lệ thất nghiệp cao hơn tỷ lệ trung bình toàn quốc, nhất là sau cuộc khủng hoảng kinh tế vào năm 2008.
Năm nay, tuy kinh tế đang trên đà hồi phục, cũng là một năm nhiều tai họa ở Cali. Đầu tiên là nạn hạn hán đã kéo dài mấy năm liền, ngoài việc gây khó khăn về nước cho nhiều địa phương và đẩy giá thực phẩm tăng, sẽ khiến nhiều nông gia thất nghiệp và đổ nợ, với dự đoán rằng thất thu trong nông nghiệp sẽ lên đến $2 tỷ đô la. Những trận cháy rừng đã và đang diễn ra cũng tạo thêm sức ép về nước ngoài những thiệt hại tài sản khác. Đất khô hạn, gặp khí hậu bất thường có vài cơn mưa lớn là núi lở, đất trượt. Tháng 3 vừa qua, trận động đất ở mức 5.1 không gây nhiều thiệt hại nhưng cũng làm rung rinh nhà cửa và tim gan người dân trong vùng ảnh hưởng.
Sinh sống ở Cali, như thế, có phải là điên rồ chăng? Nếu phong cảnh hữu tình của Cali, biển hồ núi non đều đủ cả, với những địa điểm du lịch nổi tiếng khắp thế giới, không đủ thuyết phục, thì người ta chỉ cần nhớ rằng năm nay cũng là một năm nhiều tai họa ở hầu hết mọi nơi trên nước Mỹ. Khí hậu miền Đông, miền Trung Tây suốt từ năm qua còn bất thường và thái thậm hơn Cali rất nhiều lần, nào lốc cuốn, nào nóng kỷ lục, mưa kỷ lục, tuyết kỷ lục, lạnh kỷ lục, lũ lụt kỷ lục.
Thế mới hay, ngay cả trong một năm khó khăn này, Cali vẫn là nơi đi dễ khó về!
Tiểu Thư
