Tôi rất buồn, mỗi lần có điện thoại từ Việt Nam gọi qua là tôi nhận được tin một người bạn nghệ sĩ của tôi mất. Đầu tháng rồi, nữ nghệ sĩ kiêm bầu gánh Kim Chưởng ra đi. Đến 19 tháng 8 này, tôi lại được báo tin nghệ sĩ Hoài Trúc Phương rời bỏ nhân gian về cõi vĩnh hằng.
Tôi và hai vợ chồng nghệ sĩ Hoài Trúc Phương và Diệu Huê cùng đi gánh hát Thanh Nga sau năm 1975. Hoài Trúc Phương và Diệu Huê có hát các tuồng cải lương của tôi sáng tác ở đoàn Thanh Nga: tuồng Hạnh Phúc Trong Tầm Tay, Những đêm Trăn Trở, Tiêng Đàn Trên Sông Tô Lịch, Tình Hận Thâm Cung…
Tháng 3 năm 2013 tôi đi San José Hoa Kỳ, có đến cửa hàng bán mỹ phẩm của nữ nghệ sĩ Tiểu Phụng, thăm Tiểu Phụng và được Hoài Trúc Phương đang ở Santa Ana gọi điện thoại chào hỏi. Qua điện thoại, Hoài Trúc Phương báo tin là anh và Diệu Huê sẽ đi định cư ở Mỹ, ở với con trai của anh, anh đi trước để xem phải ổn định cuộc sống như thế nào. Hôm nay lại được tin Hoài Trúc Phương bị bịnh ung thư đại tràng, vô bệnh viện Nguyễn Tri Phương điều trị nhưng bịnh càng lúc nặng thêm, anh phải thở oxy, được gia đình rước về và anh trút hơi thở cuối cùng, ra đi một cách nhẹ nhàng tại nhà, trước sự hiện diện của vợ anh (Diệu Huê) và các con.
Nghệ sĩ Hoài Trúc Phương tên thật là Dương Trúc Phương, sanh năm Quí Mùi 1943, con thứ 5 trong gia đình có 5 người con. Cha anh là người Quảng Đông, đến sinh sống và lập nghiệp ở tỉnh Rạch Giá, mẹ là người Việt. Cha mẹ anh mở tiệm bán cà phê, hủ tiếu gần bên rạp hát Châu Văn – Rạch Giá nên khi các đoàn cải lương đến rạp đó hát thì các nghệ sĩ thường đến tiệm ăn uống.
Trong các thập niên 40, 50, tại các tỉnh miền Hậu Giang như Rạch Giá, Bạc Liêu, Cần Thơ, phong trào đờn ca tài tử lên cao, nhiều gia đình cho con em đi học ca cổ nhạc để đờn ca chơi trong thôn xóm. Hoài Trúc Phương cũng được cha mẹ cho đi học đờn ca cổ nhạc. Anh làm quen với các nghệ sĩ đến tiệm của Ba anh để học hỏi thêm, nhờ vậy anh được nghệ sĩ Hoàng Nuôi (em rể của nghệ sĩ Minh Tơ) nhận làm đệ tử. Anh Hoàng Nuôi xin Ba của Phương cho anh theo gánh hát học hát. Trước ý muốn tha thiết của Hoài Trúc Phương, ba anh chiều ý, cho con theo Hoàng Nuôi học hát.
Nghệ sĩ Hoài Trúc Phương đi hát từ năm 1958 ở đoàn Hoa Sen của ông bầu Bảy Cao. Sáu năm sau (1964), anh mới được hát vai kép chánh ở đoàn Thúy Lan – Mỹ Ngọc, anh thành công trong vai Thanh Sơn tuồng Máu Chảy Về Tim.
Từ vai diễn thành công này, Bầu Long tìm đến anh ký hợp đồng 200.000 đồng để anh về diễn cho các đoàn Kim Chung 1, 3, 5. Từ khi theo nghề hát đến năm 1975, Hoài Trúc Phương đã hát ở các đoàn hát Hoa Sen, Tiếng Chuông, Quốc Việt, Thúy Lan – Mỹ Ngọc, Trăng Mùa Thu, Thủ Đô, Kim Chung 1, 3, 5 và đoàn Thái Dương. Anh đã có nhiều vai hát thành công như: Bạch Vệ (tuồng Quán Trọ Hoàng Hôn), Võ Đông Sơ (Võ Đông Sơ – Bạch Thu Hà) Yên Lang (Manh Áo Quê Nghèo), Nông Cao (Người Mang Sông Núi), Từ Hải (Thúy Kiều).
Sau năm 1975, Hoài Trúc Phương hát cho các đoàn Hoa Phượng, Vàm Cỏ, Long An, Trung Hiếu, Saigon 1, Thanh Nga và có những vai hát thành công như Vũ Trường Giang (Cô Gái Bán Gươm), Ông Tám (Máu Thắm Đồng Nọc Nạn), Henry Thọ (Trận Tuyến Thầm Lặng), Trương Quyền(Bình Tây Đại Nguyên Soái), Thành (Đời cô Lựu), Thiếu Hoa (Mạnh Lệ Quân), Lý Đạo Thành (Nhiếp Chính Ỷ Lan), Đại Úy Tâm (Những Đêm Trăn Trở), …
Năm 1989, nghệ sĩ Hoài Trúc Phương nghỉ hát ở đoàn Thanh Nga, Hoài Trúc Phương nhờ bạn giúp phương cách kiếm sống khi sân khấu không còn khán giả, anh ra làm Phó Giám Đốc hãng sản xuất giấy vệ sinh Đài Loan. Làm được 5 năm thì Công Ty sản xuất giấy Vệ sinh chuyển cơ sở sản xuất về Bình Dương, anh nghỉ việc, thỉnh thoảng thu video tuồng cải lương và đi hát chùa. Hoài Trúc Phương có mặt trong nhiều vở tuồng của Đài HTV và đài Cần Thơ thu hình và phát sóng.
Gần đây anh đóng vai thầy dạy võ của Nguyễn Trung Trực trong phim Anh Hùng Nguyễn Trung Trực.
Hai nghệ sĩ Hoài Trúc Phương và Diệu Huê đã đóng phim Chất Ngọc Không Tan vai ông bà phú hộ, cha mẹ của thứ phi Phi Yến.
Hoài Trúc Phương có hai lần xuất ngoại đi hát cải lương ở Hoa Kỳ.
Nghệ sĩ Hoài Trúc Phương là một nghệ sĩ yêu nghề, tận tụy học tập và hát rất nghiêm chỉnh các vai tuồng trên sân khấu. Anh có vóc dáng cao ráo, đẹp trai nhưng rất hiền nên anh chuyên thủ vai kép văn, hiền lành hoặc các vai lão mùi. Về ca thì Hoài Trúc Phương ca vọng cổ và các bài bản cổ nhạc một cách chân phương, đúng khuôn khổ như lối đờn ca tài tử chớ không dùng lối ca bay bướm hay luyến láy đặc biệt vì vậy anh không tạo được một sức hút mạnh như các nghệ sĩ khác có giọng ca và kỹ thuật ca lạ, thu hút khán thính giả.
Về cuộc sống gia đình, khi đi đoàn Trăng Mùa Thu, nghệ sĩ Hoài Trúc Phương kết hôn với nữ nghệ sĩ Kim Tuyến, có được một con trai. Mùa hè đỏ lửa năm 1972, tình hình chiến sự sôi động, Hoài Trúc Phương đi đoàn Kim Chung 5 hát ở miền Trung, kẹt đường không trở về Nam được nên đoàn Kim Chung đi hát loanh quanh các vùng miệt Đà Nẳng và hải đảo. Do cách trở núi sông và có sự hiểu lầm nhau, gia đình Hoài Trúc Phương và Kim Tuyến gãy đổ.
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, nữ nghệ sĩ Kim Tuyến và con trai di tản sang Hoa Kỳ, Hoài Trúc Phương ở lại Sàigòn. Các đoàn hát ở Saigon bị nhà cầm quyền mới giải tán, Hoài Trúc Phương chạy về các tỉnh nhỏ, gia nhập đoàn Hoa Phượng để hành nghề và kiếm sống qua ngày.
Năm 1976, nghệ sĩ Hoài Trúc Phương kết hôn với nữ nghệ sĩ Diệu Huê khi anh chị đi hát chung trong đoàn Hoa Phượng. Nghệ sĩ Hoài Trúc Phương có một đời vợ là nữ nghệ sĩ Kim Tuyến. Nữ nghệ sĩ Diệu Huê có một đời chồng là nghệ sĩ Minh Phụng. Hai cuộc hôn nhơn đó gãy đổ, hai nghệ sĩ Hoài Trúc Phương và Diệu Huê chấp nối nhau, độ lượng trong cuộc sống và gầy dựng được một gia đình thật sự hạnh phúc cho đến ngày hôm nay.
Trong ba người con riêng của Diệu Huê. anh đã hướng dẫn và đào tạo cho Tiểu Phụng (con của Diệu Huê và Minh Phụng) thành nữ nghệ sĩ tài sắc Tiểu Phụng. Cả ba con của Diệu Huê đã yêu thương và kính trọng cha dượng Hoài Trúc Phương như cha ruột của mình và sống rất hiếu thảo đối với cha dượng.
Trong địa hạt sân khấu, nghệ sĩ Hoài Trúc Phương được các bạn đồng nghiệp và soạn giả thương yêu quý trọng vì tinh thần làm việc và yêu nghề của anh. Ngoài ra giới nghệ sĩ và báo chí kịch trường yêu mến anh vì anh có tánh nết hiền lành, thương mến và hay giúp đồng nghiệp.
Hoài Trúc Phương bịnh nặng và trút hơi thở cuối cùng lúc 14 giờ 40 ngày 19 tháng 8 năm 2014 tại nhà riêng ở Bình Chánh TP HCM, hưởng thọ 71 tuổi.
Gia đình sẽ tổ chức lễ hỏa táng và đưa tro cốt phụng thờ ở Chùa Nghệ Sĩ ở Gò Vấp.
Ở Canada xa xôi, Nguyễn Phương thắp nén nhang tưởng niệm và đưa tiễn Hoài Trúc Phương về cõi vĩnh hằng. Xin nguyện cầu hương linh Hoài Trúc Phương được tiêu diêu miền cực lạc.
Xin chia nỗi đau này với Diệu Huê, cháu Tiểu Phụng và gia đình.
Nguyễn Phương
