Ông Trần Quang Tiêu hát bài We are the World cho phóng viên BBC John Sudworth nghe
Ông Trần Quang Tiêu là một người giàu có, theo ước tính của chính ông, là có hơn một tỷ đôla.
Với xã hội Trung Quốc hiện đại thì như vậy cũng chẳng phải là độc nhất vô nhị.
Nhưng ông Trần nổi tiếng không phải vì những tài sản mà ông có mà vì những gì ông đem cho đi.
Trên tường tại văn phòng của ông đầy những chứng chỉ ghi lại những cống hiến cho từ thiện những năm qua, nhiều trong số đó là những khoảng hàng triệu Nhân dân tệ.
Nó cho thấy hơn một thập niên những khoản tiền đổ vào trường học, bệnh viện, trại mồ côi và nạn nhân lũ lụt, bão và động đất.
Động cơ của ông, ông nói với tôi, thật giản dị.
"Khi tôi lên tám tuổi, tôi luôn bị bỏ đói. Anh chị em tôi chết vì đói," ông nói.
"Một kỳ nghỉ hè tôi xách nước tới chợ thị xã để bán và tôi dùng một số tiền kiếm được để giúp một người hàng xóm.
"Đây là lần đầu tiên tôi giúp một người nào đó và nó làm tôi cảm thấy hạnh phúc."
Thu hút sự chú ý của công chúng
Ông Trần mua 43 chiếc xe hơi mới đem cho những người xe bị phá hủy đợt bạo loạn năm 2012
Hơn bốn thập niên trôi qua, làm giàu nhờ kinh doanh trong ngành chuyên phá hủy nhà cửa cũ và tái chế, ông Trần đã biến việc giúp đỡ người khác thành một phần tạo nên hình ảnh về ông.
Những việc làm nhằm gây ấn tượng với công chúng bao gồm những việc như mặc bộ comple màu xanh lá cây và đem hàng chục chiếc xe hơi cho những người xe bị phá hủy trong đợt bạo động năm 2012.
Hay mới gần đây tự quay phim mình khi ông đứng ngập tới tận cổ 30 phút trong một thùng đầy nước lạnh. Vượt trên cả những thách thức đổ thùng nước đá lên đầu đã rộ lên thời gian qua.
Hơn bốn thập niên trôi qua, làm giàu nhờ kinh doanh trong ngành chuyên phá hủy nhà cửa cũ và tái chế, ông Trần đã biến việc giúp đỡ người khác thành một phần tạo nên hình ảnh về ông.
Những việc làm nhằm gây ấn tượng với công chúng bao gồm những việc như mặc bộ comple màu xanh lá cây và đem hàng chục chiếc xe hơi cho những người xe bị phá hủy trong đợt bạo động năm 2012.
Hay mới gần đây tự quay phim mình khi ông đứng ngập tới tận cổ 30 phút trong một thùng đầy nước lạnh. Vượt trên cả những thách thức đổ thùng nước đá lên đầu đã rộ lên thời gian qua.
Nhưng tính kỳ dị khác người và tự quảng cáo này đã khiến dấy lên câu hỏi về động cơ thực sự của ông.
Liệu ông cho đi vì muốn đem cho mọi người hay việc làm từ thiện của ông có mục đích đáng hoài nghi nào đó?
Làm gươngKhông có gì đáng ngạc nhiên khi ông Trần thuê làm phim tài liệu về chính mình, mà chỉ sau mấy phút chào hỏi, ông nhất quyết muốn cho tôi xem.
Hình ảnh nổi bật nhất là khi ông Trần đứng cùng toán cứu trợ tại trận động đất ở Tứ Xuyên, vác trên lưng những thi hài bị bầm dập, đầy bụi đất và đưa họ ra khỏi đống đổ nát.
Tin khi đó nói rằng ông đã cứu được 13 người và tìm được 200 thi hài mặc dù dường như có gì đó không hay lắm khi cần thiết phải quay phim tất cả những cảnh đó.
"Tôi không bao giờ nghĩ tới chuyện quảng bá cho chính mình," ông nói với tôi khi đèn sáng sau khi hết phim.
Ông quả quyết có mục đích khác, lớn hơn.
"Thế giới cần một người như tôi để nhiều người giàu có khác sẽ có thể theo tấm gương của tôi," ông nói. "Nếu họ làm như vậy nhiều người nghèo sẽ được giúp đỡ."
Giới người giàu Trung Quốc
Lời kêu gọi giới người giàu tại TQ quyên góp tiền cho từ thiện có thể làm nhiều người không thích
Lời kêu gọi của ông Trần tới thế giới người giàu đã động chạm tới đội quân ngày càng gia tăng những người siêu giàu của Trung Quốc vốn nổi tiếng là keo kiệt khi nói tới chuyện cho tiền từ thiện.
Trung Quốc là nước có nhiều triệu phú thứ hai trên thế giới sau Hoa Kỳ nhưng tổng số tiền hiến cho từ thiện chỉ chiếm 4% những đóng góp tại Mỹ.
Những người hưởng lợi từ chủ nghĩa tư bản phương Tây có thể bị cáo buộc là ít quan tâm tới số phận người nghèo nhưng so sánh ra thì những đại doanh gia mới của đất nước Trung Quốc Cộng sản dường như thật lạnh lùng.
Trên phương diện đó thì chiến lược được ông Trần tuyên bố là khá nguy hiểm vì nó có nguy cơ làm xấu mặt không chỉ những đồng nghiệp giàu có của ông mà còn cả hệ thống nhà nước.
Ông nói ông không quan tâm tới chuyện đó.
Tai nạn truyền thông
Ông Trần Quang Tiêu tài trợ cho một bữa tiệc sang trọng cho 250 người vô gia cư tại New York
Một số người chỉ trích ông Trần không nhìn nhận ông có những đặc điểm của một người năng động, dám đương đầu với và làm giới chức trách cứng rắn của Trung Quốc khó chịu, mà là một người quan tâm nhiều hơn đến việc lựa cách đặt mình theo cùng với các giá trị cốt lõi của Cộng sản.
Ông Trần trở nên nổi tiếng trên thế giới vào mùa hè năm nay khi tài trợ một bữa tiệc xa hoa cho 250 người vô gia cư tại một nhà hàng đắt tiền ở Central Park tại New York.
Ông Trần Quang Tiêu đứng cạnh các chứng chỉ đóng góp từ thiện
Bữa ăn trưa cho những tình nguyện viên mặc đồng phục Quân đội Giải phóng nhân dân, và điều đó đã thêm mùi tuyên truyền chính trị vào với hương vị của món cá ngừ rắc vừng và món thịt bò thăn được phục vụ tại bữa ăn này.
Sự kiện này đã kết thúc trong tình trạng hỗn loạn khi ông rút lại lời hứa sẽ cho mỗi khách mời vô gia cư này 300 đôla tiền mặt.
Những người nghèo khó này của New York đã xếp hàng trước hàng loạt máy camera của các hãng truyền hình để trút cơn giận dữ của họ.
"Tôi được nói cho biết là người vô gia cư Mỹ thích mua rượu và ma túy," ông nói với tôi. "Vì vậy, tôi tôn trọng lời khuyên đó và đã trao toàn bộ số tiền cho một cơ sở cưu mang người vô gia cư."
Mọi sự bắt đầu chỉ là một cú gây ấn tượng thiếu thẩm mỹ, mà một số người xem là cách rẻ tiền để nói lên sức mạnh kinh tế đang gia tăng của Trung Quốc, và đã bóc lột chính những người mà đáng lẽ theo mục đích ban đầu là người được giúp đỡ, thì cuối cùng nó lại kết thúc là một tai nạn về quan hệ công chúng.
Từ nghèo thành giàu
Ông Trần Quang Tiêu hát tại bữa ăn trưa cho người vô gia cư ở New York
Bất chấp những câu hỏi nghiêm túc về động cơ của ông, có cái gì đó rất đáng tin về ông Trần.
Một số nỗ lực làm từ thiện của ông cũng có thể khá kỳ lạ, thậm chí sai hướng, nhưng dường như ông thực sự tin tưởng vào thông điệp riêng về hoạt động từ thiện của mình và là một người thành thật không phòng vệ.
Câu chuyện của ông thực sự là chuyện một người nghèo trở nên giàu có và ông dường như thực sự khinh rẻ những người quá coi trọng tài sản của họ.
Vậy ông là một nhà từ thiện giả tạo, một người cộng sản ẩn mình đằng sau quần áo của một chú hề hay, như chính ông nhận trên danh thiếp kinh doanh của mình, một Người hùng Cứu trợ Động đất của Trung Quốc?
Sau một buổi sáng với ông, điều duy nhất dường như chắc chắn với tôi đó là ông thực sự tin vào những lời khen cho bản thân ông.
Những câu trả lời, ý tưởng, nguồn cảm hứng cho bữa ăn trưa ở New York, tất cả gần như chắc chắn là của chính ông và một mình ông.
Trong suốt cuộc phỏng vấn của chúng tôi và cả buổi sáng hôm tôi ngồi với ông ở văn phòng của ông, không có dấu hiệu của bất kỳ một chuyên gia tư vấn PR tinh vi nào đứng phía sau ông và mớm cho ông câu này câu kia.
Logic của ông Trần thật đơn giản: ông đã từng rất nghèo và bây giờ ông có rất nhiều tiền. Tại sao ông lại không nên cho đi nếu ông muốn và chúng ta là ai mà có thể chỉ trích hay cười nhạo ông?
Và ít ra thì ông đã giúp soi rọi ánh sáng vào tình trạng thiếu đóng góp từ thiện tại một trong những xã hội mà khoảng cách giàu nghèo phát triển nhanh nhất trên trái đất.
Nhưng khi nhìn ông cất tiếng hát tại bữa ăn trưa giành cho người vô gia cư ở New York, với bài hát We Are the World, bạn không thể không tự hỏi.
Có lẽ ông nên chi ít tiền cho một chút tư vấn PR cơ bản thì sẽ hay hơn chăng?
Theo BBC
