Mùa Tháng Tư năm 1980, lúc còn ở thành phố Calgary, Canada, có mua một cuốn băng Cassette chủ đề Tháng Tư Buồn do nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ thực hiện và trung tâm Bốn Phương phát hành. Cuốn băng này rất đặc biệt vì toàn là những ca khúc mới sáng tác tại hải ngoại của nhiều nhạc sĩ nổi tiếng như Hoàng Thi Thơ với bản Tháng Tư Buồn, Phạm Đình Chương với bản Cho Thành Phố Đã Mất Tên, Văn Phụng với bản Xin Cám Ơn Thượng Đế…
Đặc biệt trong cuốn băng này có một ca khúc mang tên Quê Hương Bỏ Lại của nhạc sĩ Tô Huyền Vân do Elvis Phương hát đầu tiên và sau này trở nên nổi tiếng, được nhiều ca sĩ thu băng, được nhiều người hát trong những buổi sinh hoạt cộng đồng, nhất là Mùa Tháng Tư Quốc Hận mỗi năm.
Lời ca như sau:
Những ngày xa quê hương là những ngày mang đau thương
Một ngày xa quê hương là một ngày mang đau khổ
Một ngày không nắng ấm và một ngày mong mưa rào
Một ngày thiếu hơi thở của đồng cỏ nước Việt Nam
Đất nào sinh ra tôi mẹ hiền nào cưu mang tôi
Miền nào nuôi thân tôi mà giờ này tôi xa rồi
Này dòng sông phơi nắng kìa đồng ruộng lúa chín vàng
Giờ này tôi xa rồi và ngàn đời nhớ Việt Nam
Hãy nhớ và hãy nhớ người VN đang lạc loài
Hãy thương và hãy quý tình đồng bào ta với ta
Hãy biết và hãy biết rồi mai đây ta về
Hãy nhóm ngọn lửa hồng thắp sáng vạn niềm tin
Gió chiều mang hương quê lòng giật mình trong cơn mê
Ngày dài ôi lê thê mà hồn mình như ê chề
Sài Gòn ta vẫn nhớ, Đà Lạt sầu trong mưa phùn
Chiều nào biển Vũng Tàu sóng tận cùng đến Cà Mau.
Nhớ nhiều quê hương ơi thật tận cùng xa xôi thôi
Vùng trời Nha Trang xưa và dòng Đồng Nai lững lờ
Nào Cần Thơ nắng ấm, kìa ruộng đồng lúa chín vàng
Giờ này đã xa rồi và ngàn đời nhớ Việt Nam
Giờ này đã xa rồi và ngàn đời nhớ Việt Nam
Nét nhạc thật quyến rũ, lời ca thấm thía nỗi xa quê hương, dễ hát và dễ nghe. Vào những năm đầu định cư tại hải ngoại, người Việt Nam chưa đông đảo như bây giờ, nỗi buồn nhớ quê nhà ray rức. Trong tâm trạng lưu vong của những người tị nạn nơi xứ lạ, nghe bài hát này nhiều người rơi lệ.
Có những lúc lòng người nổi sóng, cộng đồng chia rẽ vì một số vấn đề nảy sinh trong nội bộ thì những lời ca như : “ Hãy nhớ và hãy nhớ người Việt Nam đang lạc loài. Hãy thương và hãy quí tình đồng bào ta với ta”, như ngọn gió mát làm dịu cơn giận dữ, khơi dậy tình thương yêu giữa đồng hương với nhau.
Thật ra lời khuyên đó không có gì cao siêu, mới lạ; nếu viết thành câu văn, nếu nói thành lời thì cũng chẳng gây tác động bao nhiêu, có khi trở thành sáo mòn. Nhưng lời khuyên đó quyện vào những nốt nhạc len vào hồn người làm trái tim người nghe rung động. Người hát câu này với cảm xúc thiết tha và khán giả cảm nhận tha thiết, đó là sự thành công của ca khúc.
Chưa hết, ngoài tác dụng làm cho người nghe gần gũi với nhau hơn, hai câu ca kế tiếp thổi lên nguồn hi vọng cho kẻ tha hương về một ngày trở về quê cũ : “ Hãy biết và hãy biết rồi mai đây ta về. Hãy nhóm ngọn lửa hồng thắp sáng vạn niềm tin.”
Tác giả khơi lại những địa danh quen thuộc của đất nước Việt Nam như Sài Gòn. Đà Lạt, Vũng Tàu, Cần Thơ, Cà Mau, Nha Trang. Biết bao nhiêu thành phố mà chỉ chọn mấy tên và đặc biệt chỉ có dòng Đồng Nai lững lờ mà thôi. Đó là quyết định riêng của người sáng tác khi đặt lời ca và bài hát vẫn quyến rũ.
Ba mươi lăm năm đã trôi qua kể từ tháng tư năm 1980, những nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, Văn Phụng, Phạm Đình Chương đã qua đời. Và tác giả bản Quê Hương Bỏ Lại là Tô Huyền Vân không biết giờ ra sao. Hỏi thăm nhiều ca nhạc sĩ về ông thì không ai rõ, có người quen kể rằng thời đó Tô Huyền Vân sinh sống ở vùng Los Angeles và bây giờ thì di chuyển về một nơi nào đó, ông tên là Thông và là bạn của Hoàng Thi Thơ, tuổi năm nay cũng đã bát tuần.
Trên Internet có chụp lại một bản nhạc ngoại quốc mà Tô Huyền Vân là người đặt lời Việt thời trước năm 1975. Đó là những điều ghi nhận ít ỏi về tác giả bản Quê Hương Bỏ Lại.
Trong dòng sáng tác ca khúc của người Việt Nam hải ngoại trong 40 năm qua kể từ tháng tư năm 1975 cho đến tháng tư 2015 năm nay, có cả ngàn bài hát ra đời. Riêng về thể loại thương nhớ quê hương và thích hợp để hát trong các buổi sinh hoạt cộng đồng thì bản Quê Hương Bỏ Lại của nhạc sĩ Tô Huyền Vân được xếp vào trong những bài được ưa chuộng nhất.
Mùa Tháng Tư Quốc Hận nghe lại bài hát mà rưng rưng nước mắt nhớ quê, cảm nhận tình nghĩa đồng hương nơi đất khách và lòng bừng lên niềm tin.
SBTN
