Hồi sức tim phổi (CPR) là một kỹ thuật cứu sống hữu ích trong nhiều trường hợp khẩn cấp, gồm cả đột quị tim hoặc gần chết đuối, khi hơi thở hoặc tim bị ngừng lại. Hiệp Hội Tim Mạch Mỹ khuyên tất cả mọi người - những người đứng ngoài không từng được đào tạo và nhân viên y tế như nhau - bắt đầu CPR với động tác nhấn ngực.

Khi chuyện xảy ra, tốt hơn hết là làm một cái gì đó hơn là không làm gì cả, dù bạn sợ rằng kiến ​​thức hoặc khả năng của mình không được hoàn toàn trăm phần trăm. Sự khác biệt giữa làm một cái gì đó và không làm gì có thể là mạng sống của một con người.
Lời khuyên hiện tại của Hiệp Hội Tim Mạch Hoa Kỳ
Kỹ thuật CPR được xem xét và hoàn chỉnh thường xuyên. Dưới đây là lời khuyên hiện tại của Hiệp Hội Tim Mạch Hoa Kỳ:
-Cho người chưa từng được huấn luyện: Nếu bạn không từng học CPR, nên chỉ làm CPR bằng tay, có nghĩa là nhấn ngực liên tiếp khoảng 100 nhịp/ phút cho đến khi cấp cứu đến nơi (sẽ được nói rõ bên dưới). Bạn không cần phải làm hô hấp nhân tạ (thở giùm bệnh nhân).
-Đã được huấn luyện và sẵn sàng: Nếu bạn đã được đào tạo và tự tin vào khả năng, hãy bắt đầu bằng động tác nhấn ngực thay vì kiểm soát đường thở và làm hô hấp nhân tạo. Bắt đầu CPR với 30 cái nhấn ngực trước khi kiểm soát đường thở và hô hấp nhân tạo.
-Từng được huấn luyện nhưng đã lâu không làm: Nếu trước kia bạn đã được huấn luyện CPR nhưng không tự tin vào khả năng của mình, chỉ cần nhấn ngực với tốc độ khoảng 100 lần/ phút. (chi tiết sẽ được mô tả bên dưới.)
Những lời khuyên trên đây áp dụng cho người lớn, trẻ em và trẻ dưới 1 tuổi cần CPR, nhưng không phải cho trẻ sơ sinh.
CPR (Cardiopulmonary Resussication)
CPR có thể giúp máu có chứa dưỡng khí chạy lên não và các cơ quan quan trọng khác cho đến khi bệnh nhân được điều trị để phục hồi nhịp tim bình thường. Khi tim ngừng đập, không có máu chứa dưỡng khí chạy lên óc, có thể gây tổn thương óc chỉ trong một vài phút. Một người có thể chết trong vòng tám đến 10 phút.
Muốn học CPR đúng cách, cần theo một khóa học đào tạo cấp cứu được công nhận, bao gồm cả CPR và cách sử dụng một máy khử rung tim (Automated External Defibrillator hay AED). Nếu bạn chưa từng được đào tạo và có điện thoại, hãy gọi 911 trước khi bắt đầu CPR. Người bắt máy có thể hướng dẫn bạn các động tác thích hợp cho đến khi có người giúp đỡ đến.
Trước khi bắt đầu
Trước khi bắt đầu CPR, nên kiểm soát:
-Bệnh nhân còn tỉnh hay đã ngất đi?
-Nếu bệnh nhân có vẻ bất tỉnh, đập hoặc lắc vai của họ và hỏi lớn: “Anh (chị) có sao không? Are you OK?” Nếu người đó không trả lời và đang có hai người, một người nên gọi số 911 hoặc số khẩn cấp địa phương trong khi người kia bắt đầu CPR. Nếu bạn đang một mình và có điện thoại, gọi 911 ngay trước khi bắt đầu CPR - trừ khi bạn nghĩ rằng người đó đã ngất vì nghẹt thở (chẳng hạn như do đuối nước). Trong trường hợp đặc biệt này, bắt đầu CPR trong một phút và sau đó gọi 911 hoặc số khẩn cấp địa phương.
-Nếu có sẵn máy AED, áp dụng một cú sốc nếu được hướng dẫn bởi máy, sau đó bắt đầu CPR.
Hãy nhớ đánh vần C-A-B
Hiệp Hội Tim Mạch Hoa Kỳ sử dụng các từ viết tắt của CAB (compressions, airway, breathing - nhấn ngực, đường thở, thở) để giúp mọi người nhớ thứ tự thực hiện các bước của CPR.
- C (compression) tức Nhấn Ngực: Khôi phục lưu thông máu
1. Đặt bệnh nhân nằm ngửa trên một mặt phẳng chắc chắn.
2. Quỳ xuống một bên cạnh cổ và vai của bệnh nhân.
3. Đặt gót một bàn tay lên giữa ngực của bệnh nhân, giữa hai núm vú. Đặt bàn tay kia lên trên bàn tay đầu tiên. Giữ khuỷu tay của bạn thẳng và đặt vị trí vai trực tiếp trên hai bàn tay.




4. Sử dụng toàn trọng lượng cơ thể (không phải chỉ dùng hai cánh tay) khi nhấn thẳng xuống ít nhất 2 inches (khoảng 5 cm). Nhấn mạnh với tốc độ khoảng 100 lần một phút.
Nếu bạn không từng được đào tạo CPR, nên tiếp tục ép ngực cho đến khi có dấu hiệu của sự chuyển động nơi bệnh nhân hoặc cho đến khi nhân viên y tế đến nơi và thay thế bạn. Nếu bạn đã được đào tạo CPR, sau 30 cái nhấn ngực, nên kiểm soát đường thở và thực hiện hô hấp nhân tạo nếu cần.
- A (airway) tức Đường Thở: Làm thông đường thở
1.Nếu bạn đã từng được đào tạo về CPR và bạn đã làm 30 cái nhấn ngực, nên mở đường thở của bệnh nhân bằng thủ thuật ngửa đầu-nâng cằm (head tilt-chin lift). Đặt lòng bàn tay của bạn lên trán của bệnh nhân và nhẹ nhàng nhấn xuống cho đầu ngửa về phía sau. Sau đó, với tay kia, nhẹ nhàng nâng cằm về phía trước để mở đường thở.



2.Kiểm soát xem bệnh nhân có hơi thở bình thường không, chỉ làm trong vòng không nhiều hơn năm hoặc 10 giây. Nhìn xem có chuyển động ngực không, lắng nghe âm thanh hơi thở bình thường, và cảm nhận hơi thở của người đó trên má và tai của bạn. Thở hổn hển không được coi là thở bình thường. Nếu người đó không thở bình thường và bạn từng được đào tạo CPR, bắt đầu thực hành thở miệng-qua-miệng. Nếu bạn tin rằng người bệnh bị bất tỉnh do một cơn đau tim và bạn đã không được đào tạo cho tình huống khẩn cấp, nên bỏ qua việc thở miệng-qua-miệng và tiếp tục nhấn ngực.
B (breath) tức Thở: Thở giùm người bệnh
Bạn có thể thở cho người bệnh bằng cách thực hành thở miệng-qua-miệng hoặc miệng-qua-mũi nếu miệng bị thương nặng hoặc không thể mở được.
1.Sau khi đã mở đường thở (bằng head-tilt chin-lift nói trên), bịt chặt lỗ mũi để làm thở miệng-qua-miệng và dùng miệng của bạn phủ kín miệng bệnh nhân.
2.Sửa soạn cho hai hơi thở cấp cứu. Thổi hơi đầu tiên dài một giây - và nhìn xem lồng ngực có dâng lên không. Nếu có, thổi hơi thở thứ hai. Nếu ngực không dâng lên, lặp lại động tác mở đường thở (head tilt-chin lift) và sau đó thổi hơi thở thứ hai. Một chu kỳ cấp cứu gồm có ba mươi nhấn ngực theo sau bởi hai hơi thở.
3.Tiếp tục nhấn ngực để phục hồi lưu thông máu.
4. Nếu người bệnh không bắt đầu chuyển động sau năm chu kỳ (khoảng hai phút) và đang có sẵn một máy khử rung tim (AED), nên dùng máy theo chỉ dẫn. Áp dụng một cú sốc bằng AED, sau đó tiếp tục CPR - bắt đầu với nhấn ngực - hai phút nữa trước khi áp dụng cú sốc thứ hai. Nếu bạn không từng được huấn luyện để sử dụng AED, nhân viên 911 hay một nhân viên y tế khẩn cấp khác có thể hướng dẫn bạn cách sử dụng. Nếu AED không có sẵn, đi đến bước 5.
5.Tiếp tục CPR cho đến khi có dấu hiệu của sự chuyển động hoặc nhân viên y tế khẩn cấp đến nơi và thay thế bạn.


Hồi Sức tim phổi CPR cho trẻ em
Thực hiện CPR cho trẻ từ 1 đến 8 tuổi cũng giống như cho người lớn trừ những khác biệt như sau:
-Nếu bạn đang một mình, làm năm chu kỳ nhấn ngực và hô hấp cho đứa trẻ - mất khoảng hai phút - trước khi gọi 911 hoặc số khẩn cấp địa phương hoặc sử dụng AED.
-Chỉ sử dụng một tay để nhấn ngực.
-Hô hấp nhẹ nhàng hơn.
-Dùng tỷ lệ nhấn ngực- hô hấp giống như ở người lớn: 30 lần nhấn, theo sau là hai hơi thở. Đây là một chu kỳ. Sau hai hơi thở, ngay lập tức bắt đầu chu kỳ tiếp theo của nhấn ngực và hô hấp.
-Sau năm chu kỳ (khoảng hai phút) của CPR, nếu không có phản ứng và có sẵn máy AED, áp dụng máy và thực hiện theo các hướng dẫn trên máy. Sử dụng miếng đệm trẻ em, nếu có, cho trẻ em tuổi từ 1 đến 8. Nếu miếng đệm trẻ em không có sẵn, dùng miếng lớn. Không dùng AED cho trẻ em dưới 1 tuổi. Áp dụng một cú sốc, sau đó tiếp tục CPR - bắt đầu với nhấn ngực - hai phút nữa trước khi áp dụng cú sốc thứ hai. Nếu bạn không từng được đào tạo sử dụng AED, nhân viên 911 hoặc nhân viên khẩn cấp khác có thể hướng dẫn bạn cách sử dụng.
Tiếp tục cho đến khi trẻ có chuyển động hoặc có giúp đỡ đến
.
Hồi sức tim phổi CPR cho em bé sơ sinh dưới 1 tuổi
Hầu hết các trường hợp tim ngưng đập ở trẻ sơ sinh xảy ra do thiếu oxygen, chẳng hạn như chết đuối hay bị mắc nghẹn. Nếu bạn biết bé bị nghẽn đường thở, nên thực hiện cứu cấp mắc nghẹn ngay. Nếu bạn không biết tại sao em bé không thở, nên thực hiện cấp cứu tim mạch CPR.
Đầu tiên, nên kiểm soát tình hình. Lay nhẹ em bé xem có phản ứng, chẳng hạn như bé chuyển động, nhưng không lắc mạnh em bé.
Nếu không có phản ứng, thực hiện theo thủ tục CAB và tính lúc gọi phone để được giúp đỡ như sau:
-Nếu bạn là người duy nhất có mặt và cần làm CPR, nên làm CPR trong hai phút - khoảng năm chu kỳ- trước khi gọi 911 hoặc số khẩn cấp địa phương.
-Nếu có người khác, cho người ấy gọi để được giúp đỡ ngay lập tức trong khi bạn cứu cấp em bé.
C (compression) Nhấn ngực: Khôi phục lưu thông máu
1.Đặt em bé nằm ngửa trên một bề mặt cứng và phẳng, thí dụ chiếc bàn, nền đất hoặc sàn nhà.
2.Tưởng tượng một đường ngang giữa 2 núm vú của em bé. Đặt hai ngón tay của một bàn tay ngay dưới đường này, ở trung tâm của ngực.



3.Nhẹ nhàng nhấn ngực xuống khoảng 1,5 inches (khoảng 4 cm).
4.Đếm lớn tiếng trong khi nhấn, nhịp điệu khá nhanh, khoảng 100 lần nhấn một phút.
A (airway) Đường thở: Làm thông đường thở
1.Sau 30 lần nhấn ngực, nhẹ nhàng nghiêng đầu bệnh nhân ra sau bằng cách nâng cằm bằng một tay và đẩy xuống trên trán bằng tay kia.
2.Trong không quá 10 giây, áp tai gần miệng của bé để kiểm soát hơi thở: Nhìn xem lồng ngực có chuyển động không, lắng nghe tiếng thở, và cảm nhận hơi thở của em trên má và tai của bạn.




B (breathing) Thở: Thở cho bé
1.Lấp miệng và mũi của em bé bằng miệng của bạn.
2.Chuẩn bị cho hai hơi thở cấp cứu. Sử dụng sức mạnh cặp má của bạn để thổi nhẹ (thay vì thổi thật sâu từ phổi) vào miệng của bé một lần, dài một giây. Quan sát xem ngực của em bé có nhô lên khi bạn thổi không. Nếu có, thổi hơi thở thứ hai. Nếu ngực không nhô lên, lặp lại động tác mở đường thở bằng cách nâng cằm, ấn trán như trên và sau đó thổi hơi thở thứ hai.
Nếu ngực của bé vẫn không nhô lên, kiểm soát miệng em bé để bảo đảm là không có vật lạ bên trong. Nếu nhìn thấy một vật lạ, quét nó ra bằng ngón tay của bạn. Nếu đường thở dường như bị nghẹt, thực hiện cấp cứu mắc nghẹn (choking).
4.Thổi hai hơi thở sau mỗi 30 cái nhấn ngực.
5.Thực hiện CPR trong khoảng hai phút trước khi gọi để được giúp đỡ, trừ khi có người khác có thể gọi trong khi bạn cấp cứu cho em bé.
Tiếp tục CPR cho đến khi bạn nhìn thấy dấu hiệu của sự sống hoặc cho đến khi nhân viên y tế đến.

Theo báo Viễn Đông