Tặng những cụ đã trên, dưới 80 tuổi mà còn may mắn được vợ già phục dịch
Bách Lí Hề làm quan đại phu tại nước Ngu. Nước Tấn diệt nước Ngu. Hề bị bắt. Tấn Hiếu công gả con gái cho Tần Mục công và dùng Hề làm lính theo hầu sang Tần. Hề lấy làm xấu hổ(không cam lòng hầu hạ đàn bà), bỏ trốn sang nước Uyển, làm nghề chăn bò. Sau Hề bị vua Sở bắt và cho làm lính giữ ngựa (cam lòng giữ ngựa nhiều năm, không coi nghề giữ ngựa là hèn).
Tần Mục công nghe đồn Bách Lí Hề là người hiền, muốn sai người đem lễ vật tặng vua Sở để xin Hề về dùng. Tôn Công Chi can rằng:« Vua Sở bắt Bách Lí Hề chăn ngựa chỉ vì không biết y là người hiền. Chúa công làm như vậy khác gì mách cho vua Sở biết tài của y mà trọng dụng. Chi bằng chúa công gỉa vờ nêu cái tội theo hầu công nương nước Tấn sang làm dâu nước Tần mà bỏ trốn rồi dùng 5 bộ da dê mà chuộc y về đây để trị tội. Đó là kế của Tề Hoàn công đánh lừa nước Lỗ cho Quản Di Ngô thoát thân về Tề vậy».
Tần Mục công y kế, đón được Bách Lí Hề về nhưng thoạt nhìn thấy thân hình tiều tụy thì than rằng: « Tiếc thay! gìa qúa rồi!».
Bách Lí Hề thưa: « Nếu chúa công sai tôi bắt chim bay hoặc đuổi thú dữ thì tôi gìa thực. Nhưng nếu khiến tôi bàn việc chính trị thì tôi còn trẻ hơn Lã Vọng mười tuổi. Ngày xưa, Lã Vọng lúc80 tuổi mới được vua Văn vương phong làm quốc phụ».
Tần Mục công lấy làm hài lòng và phong Bách Lí Hề làm tể tướng.Nước Tần trở nên thịnh vượng nhờ Bách Lí Hề. Người dân nước Tần gọi Bách Lí Hề là Ngũ cổ đại phu (cổ: bộ da dê đậm màu, nhồi bông).
Đỗ Thị kết hôn với Bách Lí Hề từ thuở thơ ấu, hàn vi. Lúc gần sanh đứa con trai duy nhất (tên là Mạnh Minh), thấy chồng cam tâm sống nghèo hèn bên cạnh vợ,nàng hết lòng khuyên chàng nên thoát ly gia đình để mưu cầu danh vọng. Hôm chồng ra đi, nàng mổ con gà mái đang ấp trứng trong ổ và nấu nồi cơm nếp gạo lức (kể như nửa gia tài của mình) để tiễn chân. Nàng kiên cường sống đời nghèo khổ trong thời loạn ly, lang thang khắp chốn, làm thuê vác mướn để nuôi con. Sau cùng lưu lạc sang nước Tần. Mạnh Minh (lúc này đã ngoài 40 tuổi) vẫn quen thói lêu lổng, suốt ngày theo chúng bạn săn bắn làm kế sinh nhai.
Đôi lần nàng thấy Bách Lí Hề ngồi xe chạy qua mà không dám nhận. Hỏi ra thì biết vua Tần dùng 5 bộ da dê mua ông từ nước Sở về và tôn làm tể tướng. Nàng bèn cậy cục xinlàm người giặt thuê trong dinh.
Một hôm, nhân lúc Bách Lí Hề ngồi nhà trên nghe phường nhạc tấu ở dưới thềm, nàng lân la tới xin hát tặng tể tướng một bài. Được cho phép, nàng ôm đàn mà ca rằng:
Bách Lí Hề! 5 bộ da dê! Nhớ ngày nào, tiễn biệtchàng, mổ con gà mái ấp, thổi nồi cơmgạo nâu. Chứ thương thì thương….nay giầu sang, quên ta chăng?
Bách Lí Hề! 5 bộ da dê! Cha ăn thịt cá, con đói khát hoài. Chứ thương thì thương…nay giầu sang, quên ta chăng?
Bách Lí Hề! 5 bộ da dê! Chồng mặc gấm vóc, vợ đi giặt thuê. Chứ thương thì thương….nay giầu sang, quên ta chăng?
Bách Lí Hề! 5 bộ da dê! Nhớ ngày xưa, tiễn chàng ra đi, thiếp tôi nước mắt chứa chan. Tới bây gìơ, thấy chàng ngồi đó, thiếp tôi ruột đứt từng cơn. Chứ thương thì thương… nay giầu sang, quên ta chăng?
Bách Lí Hề qúa đỗi ngạc nhiên và xúc động.Gọi lại gần. Hỏi rõ tên.Nhìn tận mặt. Nhận ra vợ mình.Bèn ôm nhau mà khóc.
Tần Mục công biết truyện, tặng vàng lụa cho Đỗ Thị và phong Mạnh Minh làm quan đại phu, coi việc binh bị, dưới quyền tể tướng Bách Lí Hề.
Vợ chồng, cha con, từ đó đề huề vinh hiển.
Bác sĩ Nguyễn Văn Bảo
