Đạo diễn Hàn Quốc Hong Sang Soo - DR
Trong số các đạo diễn Hàn Quốc, Hong Sang Soo có lẽ là gương mặt tham gia nhiều nhất các liên hoan phim quốc tế. Kể từ năm 2004, tức là từ khi ông có phim được tuyển chọn đi tranh giải chính thức tại Cannes, tính tới nay Hong Sang Soo đã xuất hiện cả trăm lần trong các liên hoan lớn nhỏ.
Hồi trung tuần tháng Tám vừa qua, Hong Sang Soo đã đoạt giải Báo Vàng tại liên hoan Locarno, Thụy Sĩ nhờ bộ phim mang tựa đề Right Now, Wrong Then (tạm dịch Trước Đúng, Sau Sai). Đạo diễn Hong Sang Soo không phải là một tên tuổi xa lạ với Liên hoan Locarno. Cách đây hai năm, bộ phim Our Sunhi của ông từng đoạt hai giải thưởng ‘’Báo Bạc’’ dành cho đạo diễn và nam diễn viên.
Theo báo Le Monde, sau bậc thầy Im Kwon Taek, Hong Sang-Soo đáng được coi trọng như các đạo diễn đồng hương cùng một thế hệ như Park Chan-Wook (Old Boy), Lee Chan-Dong (Poetry /Thi Vị) Kim Ki-Duk (3-Iron / Những Căn Nhà Trống) …. Còn theo báo Libération, giải nhất tại Locarno là một phần thưởng xứng đáng, đền bù lại cho những lần ông bị phỏng tay trên tại các liên hoan phim quốc tế.
Năm nay 55 tuổi, Hong Sang-Soo sinh trưởng tại Seoul, trong một gia đình làm việc trong ngành sản xuất điện ảnh. Mẹ của ông từng làm việc trên nhiều dự án quay phim của đạo diễn Hàn Quốc Lee Man Hee. Thời thanh niên, Hong Sang-Soo học ngành điện ảnh tại trường Đại học Chungang, sau đó ông sang Mỹ tu nghiệp, được đào tạo tại Trường cao đẳng California (College of Arts and Crafts) và Viện Nghệ thuật Chicago (Art Institute).
Trở về Hàn Quốc cuối những năm 1980, ông bắt đầu làm việc trong ngành truyền hình trước khi dấn thân vào nghề quay phim. Tác phẩm đầu tay của Hong Sang-Soo được trình làng vào năm 1996, đoạt giải Rồng Xanh (Blue Dragon) tại Hàn Quốc, rồi sau đó đi tham dự các Liên hoan phim Châu Á Thái Bình Dương cũng như liên hoan phim quốc tế tại Rotterdam và Vancouver.
Kể từ bộ phim thứ tư (Turning Gate phát hành vào năm 2003) tài năng của Hong Sang-Soo bắt đầu vươn ra biển lớn, nhờ vào các hợp đồng hợp tác với nhà sản xuất Marin Karmitz, nhà sáng lập kiêm giám đốc công ty MK2. Từ đó trở đi, Hong Sang-Soo được giới phê bình công nhận như một trong những tên tuổi của làng phim quốc tế.
Tính tới nay, Hong Sang-Soo đã thực hiện tổng cộng 17 tác phẩm, ngoài các giải Báo Vàng (2015) và Báo Bạc (2013) tại liên hoan Locarno, ông còn giành được giải thưởng của chương trình Một Nhãn quan Độc đáo (Un Certain Regard) tại Liên hoan Cannes năm 2010, và giải Khinh khí cầu vàng (Montgolfière d'Or) nhân kỳ Liên hoan Ba Lục địa tại thành phố Nantes nhờ bộ phim mang tựa đề Hill of Freedom (Ngọn đồi Tự do).
Đa số các tác phẩm của Hong Sang-Soo thường nói về thân phận con người và duyên số trắc trở. Trong tác phẩm trước mang tựa đề là Our Sunhi, đạo diễn Hàn Quốc nói về những quan hệ tình cảm mâu thuẫn phức tạp giữa một cô sinh viên với ba người đàn ông : một vị giáo sư, một anh bạn học cùng trường, và một người bạn trai cũ. Tựa như trò chơi cút bắt tình yêu, cô gái khám phá rằng ba nhân vật này đều có tình cảm với mình, trong khi cả ba người đàn ông không hề hay biết là họ cùng theo đuổi một đối tượng …. Trong tác phẩm mới Right Now, Wrong Then, đạo diễn Hong Sang-Soo tiếp tục nói về những mối nhân duyên bất thành, do sự đẩy đưa của hoàn cảnh và số phận, giữa một bên là một nhà đạo diễn trung niên và một người đàn bà trẻ tuổi đang muôi mộng trở thành họa sĩ.
Các tác phẩm của Hong Sang-Soo thường giống như là những khúc biến tấu của giai điệu tình yêu, những nhân vật mà ta có thể bắt gặp trong đời thường, những tình huống mà khán giả có cảm tưởng chính họ cũng đã từng trải qua. Nhưng trong những khúc biến tấu ấy, ta có thể tìm thấy một sự đối đáp, lặp đi lặp lại trong cùng một bối cảnh, có khác hay chăng là trong góc nhìn của từng nhân vật, có lối suy nghĩ hoàn toàn khác nhau cho dù họ đang sống trong cùng một tình huống.
Những câu chuyện tình trong phim của Hong Sang-Soo thường kết thúc theo lối bỏ lững, chứ không khép kín lại mà cũng chẳng ngã ngũ theo một hướng nhất định, tuyến truyện cũng không tuân theo trình tự thời gian hay một lối kể chuyện đơn thuần. Tất cả những yếu tố đó tạo nên một cách làm phim với dấu ấn đặc thù và riêng biệt nơi đạo diễn Hong Sang-Soo. Thủ pháp lặp đi lặp lại, nhìn từ nhiều góc khác nhau, nơi các đạo diễn khác có thể tạo ra sự nhàm chán, nhưng lại có duyên nơi Hong Sang-soo, do ông vận dụng thủ pháp này một cách nhuần nhuyễn tự nhiên, chứ không khiên cưỡng ép buộc.
Trong phong cách làm phim của Hong Sang-Soo, người ta có thể thấy một phần ảnh hưởng của các đạo diễn bậc thầy như Yasujiro Ozu, Robert Bresson, Eric Rohmer …. Giới phê bình còn nhìn thấy một ảnh hưởng lớn khác từ đạo diễn Hàn Quốc Lee Man Hee thuộc vào hàng cha chú, trong cách sắp đặt tuyến truyện, bố trí nhân vật, để rồi khai thác các quan hệ tương tác giữa các nhân vật này với nhau.
Thời còn nhỏ, Hong Sang-soo thường thấy đạo diễn Lee Man Hee làm việc trên các dự án của ông, vào thời mẹ của ông còn làm việc trong ngành sản xuất điện ảnh, bà cũng thường dắt đứa con trai đến phim trường …. Có lẽ cũng vì thế mà hầu hết các bộ phim của Hong Sang-soo đều ít nhiều chọn điện ảnh làm bối cảnh, và các nhân vật trong phim thường có liên quan tới ngành này.
Sau này, một khi đã thành danh, đạo diễn Hong Sang-soo giải thích rằng ông thích chọn thế giới điện ảnh để phác thảo kịch bản cũng như để dựng phim, vì đó là một môi trường thân quen, gần gũi …. và do cuộc đời ông gắn liền với nghệ thuật thứ bảy, cho nên ông kể chuyện một cách dễ dàng hơn về những con người sống trong cái thế giới ấy.
Trong vòng 20 năm sự nghiệp, đạo diễn Hong Sang-soo đã hoàn tất 17 bộ phim, trong đó có tới gần hai phần ba xoay quanh cùng một chủ đề, mỗi tác phẩm có thể tự nó đứng vững, nhưng khi nhìn chung, lại tạo ra một bức tranh tổng thể, với đề tài xuyên suốt, gắn kết chặt chẽ. Cách kết thúc bằng ba dấu chấm, bỏ lững câu chuyện như thể phim sẽ có phần tiếp nối, với những trải nghiệm mới làm cho khán giả liên tưởng đến trường hợp của đạo diễn Richard Linklater.
Chỉ riêng về điểm này, đạo diễn Hong Sang-soo thuộc vào hàng các nhà ‘’thám hiểm nội tâm’’, phim không cần có những tình tiết dồn dập, hay những nút thắt gay cấn, mà vẫn mạnh mẽ bởi vì nó lột trần được nội tâm con người, rọi một chút ánh sáng lẽ loi vào bao góc tối sâu thẳm.
Theo RFI
