Bé con không thể hiểu trò đùa, vậy cái gì làm chúng cười khanh khách? Câu trả lời có thể hé lộ nhiều thứ về sự hình thành trí óc con người, Tom Stafford cùng quí vị tìm hiểu.
Câu hỏi cái gì làm trẻ em cười có vẻ là một trong những câu hỏi khôi hài để một nhà nghiên cứu tìm hiểu. Nhưng Caspar Addyman lại muốn tìm cho ra nhẽ vì một lý do khoa học nghiêm túc.
Ông không phải là người đầu tiên nêu câu hỏi này. Darwin đã nghiên cứu tiếng cười của con trai mình. Freud đã tạo ra một lý thuyết là cái cười xuất phát từ ý thức hơn người. Nghĩa là chúng ta thấy vui khi người khác đau khổ (thí dụ ai đó bị ngã bệt đít) bởi vì chúng ta không bị.
Nhà tâm lý học nổi tiếng về sự phát triển loài người Jean Piaget nghĩ rằng ta có thể thấy tâm trí trẻ sơ sinh qua tiếng cười của chúng. Nếu ta cười là vì ta hiểu trò cười ở một mức độ nào đó; một trò cười hay nằm trong khoảng từ việc hoàn toàn bất ngờ, gây lẫn lộn, đoán trước được, và nhàm chán.
Nghiên cứu khi nào thì trẻ em cười có thể là cách rất tốt để ta có được cái nhìn bên trong về mức hiểu biết thế giới của chúng, Piaget lập luận. Mặc dù ông đề xuất như vậy từ 1940, nhưng việc này cần được thử nghiệm. Tuy rằng một số nhà điều tra nổi tiếng đã có nghiên cứu, nhưng đến nay ngành tâm lý học vẫn bỏ qua chủ đề này.
Addyman ở Đại Học London đang làm thay đổi thực trạng này. Ông tin rằng ta có thể dùng tiếng cười để biết được chính xác trẻ sơ sinh hiểu thế giới như thế nào.
Ông đã hoàn thành một cuộc điều tra lớn nhất thế giới và toàn diện về cái gì làm trẻ em cười, trình bày kết quả ban đầu ở Hội Nghị Quốc Tế Nghiên Cứu Trẻ Sơ Sinh năm ngoái ở Berlin. Qua trang mạng, ông đã điều tra hơn 1000 cha mẹ trên thế giới, hỏi họ khi nào, ở đâu và vì sao trẻ sơ sinh cười.
Kết quả điều tra và chủ đề nghiên cứu là rất thành công. Cái mỉm cười đầu tiên là khi trẻ được 6 tuần, trẻ cười ra tiếng lần đầu tiên là khoảng 3,5 tháng (mặc dù một số bé phải gấp 3 lần thời gian như thế mới cười ra tiếng, nhưng nếu vậy xin đừng lo).
Trò chơi ú òa là trò ưa thích chắc chắn làm trẻ cười (vì nhiều nguyên nhân được trình bày dưới đây), nhưng cù là nguyên nhân được nói đến nhiều nhất làm trẻ cười.
Điều quan trọng là tiếng cười khúc khích đầu tiên là đứa trẻ cười với người khác và cười điều họ làm. Cảm giác thân thể đang bị cù thì không đủ để đứa trẻ cười.
Cũng như việc thấy cái gì biến mất rồi bất thần xuất hiện là chưa đủ để cười. Cái đó chỉ buồn cười khi một người lớn làm điều đó cho đứa trẻ.
Điều này cho thấy trước khi trẻ biết đi hoặc biết nói một thời gian dài thì chúng (và tiếng cười của chúng) đã tỏ ra thân thiện với người khác. Nếu bạn cù một đứa trẻ thì rõ ràng nó cười vì bạn cù nó, chứ không phải vì nó bị cù.
Hơn nữa, trẻ sơ sinh không cười khi thấy ai đó ngã. Chúng thường dễ cười hơn khi chính bản thân chúng ngã, hoặc khi thấy những người khác sung sướng (hơn là thấy người ta buồn). Từ những kết quả đó ta thấy lý thuyết của Freud là sai hoàn toàn, lý thuyết không dựa vào nghiên cứu thực chính thức và công phu đối với trẻ nhỏ.
Mặc dù các cha mẹ nói rằng bé trai cười nhiều hơn bé em gái một chút, nhưng cả bé trai lẫn bé gái đều thấy bố và mẹ chúng khôi hài như nhau.
Addyman đang tiếp tục thu thập số liệu và ông hy vọng rằng khi mà các kết quả rõ nét hơn thì ông có thể phân tích để chứng minh tiếng cười tìm ra bằng chứng về sự phát triển của trẻ sơ sinh hiểu biết thế giới như thế nào, sự ngạc nhiên của trẻ sẽ nhường chỗ cho sự tiên đoán như thế nào, thí dụ như khả năng nhớ vật thể bắt đầu hoạt động như thế nào.
Mặc dù tiềm năng của khoa học là lớn nhưng thật lạ lùng là chủ đề nghiên cứu tiếng cười trẻ sơ sinh lại không được chú ý, Addyman nói.
Một phần lý do là làm cho trẻ sơ sinh chắc chắn cười trong phòng thí nghiệm là việc khó, mặc dù ông có kế hoạch để giải quyết việc này trong giai đoạn tới của dự án.
Nhưng cũng một phần là chủ đề này bị bỏ qua, ông nói, vì nó không được nhìn nhận như một chủ đề để khoa học ‘đích thực’ để nghiên cứu. Đây là một định kiến mà Addyman hy vọng sẽ phải thay đổi, đối với ông thì nghiên cứu tiếng cười chắc chắn không phải trò đùa.
Theo BBC
