Bà Đồ U U, khoa học gia người Trung Quốc đoạt giải Nobel Y học 2015.

Ngay sau khi bà Đồ U U trở thành người Trung Quốc đầu tiên đoạt giải Nobel Y học, báo chí Việt Nam đã đăng tải nhiều bài báo về cuộc sống của bà và nghiên cứu có liên quan chặt chẽ đến chiến tranh Việt Nam.

Dự án quân sự bí mật
Tiền Phong, một trong những tờ báo hàng đầu của Việt Nam, hôm nay đã chạy hàng tít dài “Người thử thuốc rụng hết răng nhận Nobel Y học”.

Nội dung bài báo viết: “Với nhiệm vụ tìm ra thuốc chống sốt rét trong một dự án bí mật liên quan chiến tranh Việt Nam, nữ khoa học gia Trung Quốc Đồ U U tự mình dùng các loại thuốc đến mức rụng hết răng. Hôm qua, bà Đồ và hai nhà khoa học Ireland, Nhật Bản cùng chia giải Nobel Y học 2015”.

Bài báo Việt Nam miêu tả bà Đồ như một nhà khoa học tận tâm, nghiên cứu hơn 640 loại cây thuốc, liệt kê 2.000 phương pháp điều trị và thực hiện hàng trăm nghiên cứu để khám phá ra phương pháp điều trị bệnh sốt rét nhưng tất cả đều thất bại cho đến nỗ lực lần thứ 191 vào tháng 4 năm 1971.

Bài viết cũng cung cấp chi tiết về các công việc của bà Đồ liên quan đến chiến tranh Việt Nam. Năm 1969, nhà lãnh đạo Trung Quốc Mao Trạch Đông đã phát động một dự án quân sự bí mật mang tên “523” để chế tạo thuốc sốt rét hỗ trợ cho quân đội Việt Nam trong cuộc chiến tranh chống Mỹ cũng như đối phó với sự bùng phát bệnh sốt rét ở các tỉnh phía Nam của Trung Quốc. Bà Đồ đã được chọn làm người đứng đầu dự án này.

Trong năm 1971, dựa trên một văn bản cổ được viết cách đây 1.700 năm về làm thế nào để điều trị bệnh sốt rét với chiết xuất từ cây ngải tây ngọt có tên khoa học của cây Artemisia annua (hoặc "qinghaosu" bằng tiếng Trung Quốc hoặc "thanh hao hoa vàng" trong tiếng Việt), bà Đồ phát hiện ra một cách để làm cho số lượng hữu ích của artemisinin thuốc, bài báo nói.

Năm 1971, dựa trên một văn bản cổ cách đây 1.700 năm có nội dung làm thế nào để điều trị bệnh sốt rét với chiết xuất từ cây ngải tây, bà Đồ đã tìm ra thuốc artemisinin, bài báo cho biết.

Nhiều tờ báo của Việt Nam cũng đưa những nội dung tin tức tương tự về bà Đồ U U. Phiên bản trực tuyến của báo Lao Động đăng tải bài báo với tựa đề “Nhà khoa học nữ Trung Quốc đầu tiên giành Nobel Y học với thuốc sốt rét từ cây thanh hao hoa vàng”.

Tạp chí khoa học Việt Nam Tia Sáng xuất bản một bài báo dài “‘Bà lang’ Trung Quốc 85 tuổi nhận một nửa giải Nobel Y học”, trong khi phiên bản điện tử của tờ báo địa phương Pháp luật Tp. Hồ Chí Minh chạy tít “Người Trung Quốc chia giải Nobel Y học 2015”.

‘Thú vị’
Nhiều độc giả Việt Nam cho biết họ thấy thú vị với giải Nobel Y học 2005.

Ông Nguyen Van Than, một cựu chiến binh tại Tp. Hồ Chí Minh nói với Tân Hoa Xã hôm nay rằng, sau khi đọc các tin tức về giải thưởng, ông ngạc nhiên về các thông tin dự án bí mật của Trung Quốc thực hiện năm 1969.

“Tôi không biết bất cứ điều gì về dự án phòng chống sốt rét của Trung Quốc, nhưng sau khi đọc những tin tức về bà Đồ, tôi trân trọng phát hiện năm 1971 của bà. Trước năm 1968, khi vượt đường mòn Hồ Chí Minh đến khu vực phía Nam, nhiều người lính đã bị nhiễm sốt rét trong các khu rừng. Một số đồng đội của tôi đã qua đời sau khi bị sốt rét ác tính”.

Anh Nguyen Van Ti, con trai ông Than một nhân viên văn phòng, cho biết: “Đọc tin tức, tôi ngưỡng mộ bà Đồ rất nhiều. Đầu tiên, bà đã hy sinh cuộc sống riêng tư của mình để toàn tâm toàn ý cống hiến cả cuộc đời mình cho khoa học. Thứ hai, phát hiện của bà đã cứu rất nhiều mạng người, ít nhất là ở miền Nam Trung Quốc, theo như các báo cáo”.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, sự gia tăng cam kết chính trị và kinh phí lớn đã ngăn chặn hơn 4 triệu ca tử vong do sốt rét từ năm 2001. 55 trong số 97 quốc gia và vùng lãnh thổ có sự hiện diện của bệnh sốt rét đang trên đà đạt được các mục tiêu hiện tại của việc giảm tỉ lệ mắc bệnh sốt rét 75% từ năm 2000 đến 2015.

Mặc dù các trường hợp tử vong do sốt rét giảm đáng kể từ năm 2000 nhưng vẫn có hơn nửa triệu người chết vì căn bệnh này mỗi năm.

Một đại diện từ Cục Công nghệ thông tin trực thuộc Bộ Y tế Việt Nam nói với Tân Hoa Xã hôm nay rằng, ông không biết về dự án bí mật của Trung Quốc, nhưng khẳng định rằng các nhà khoa học Trung Quốc và Việt Nam đều thành công trong việc chiết xuất artemisinin từ cây thanh hao hoa vàng để điều chế thuốc chống sốt rét nhiều thập kỷ trước đây.

“Theo như tôi biết, vào năm 1972 các nhà khoa học Trung Quốc chiết xuất artemisinin từ cây thanh hao hoa vàng và sử dụng để điều trị thử nghiệm cho bệnh nhân sốt rét. Ở Việt Nam, sớm nhất là vào thế kỷ 14, danh y Tuệ Tĩnh đã sử dụng thanh hao hoa vàng để chữa trị sốt rét cho các bệnh nhân”, quan chức này cho biết.

Năm 1989, nhà nghiên cứu Việt Nam Dinh Huynh Kiet và các cộng sự đã công bố phát hiện của họ về thành phần hóa học của cây thanh hao hoa vàng và artemisinin được sử dụng để chữa trị cho những người lính địa phương bị nhiễm sốt rét, vị quan chức này cho biết, và lưu ý rằng kể từ năm đó, nhiều tỉnh của Việt Nam đã trồng loại cây này.

Theo Xinhua, Tiền Phong