Bác sĩ đang theo dõi trên màn hình một bệnh nhân đang được CT Scan phổi tại một bệnh viện ở Pháp. AFP

Những nghiên cứu mới đây tại Hoa Kỳ cho thấy một hướng điều trị mới hiệu quả đối với ung thư phi tiểu bào phổi, một loại ung thư rất khó điều trị với các liệu pháp điều trị truyền thống là hóa trị và xạ trị. Không những thế, phương pháp điều trị mới cũng cho thấy những hứa hẹn với những loại ung thư khác.

Hiệu quả hơn hóa trị

Căn bệnh ung thư hiện vẫn được coi là một trong những bệnh nan y, trong khi các phương pháp điều trị chủ yếu bao gồm hóa trị và xạ trị lại thường đem đến cho bệnh nhân nhiều tác dụng phụ nặng nề. Tuy nhiên, những nghiên cứu mới đây trên thế giới đã cho thấy một hy vọng mới về hướng tiếp cận điều trị với bệnh ung thư. Đó là miễn dịch trị liệu.

Một nghiên cứu mới được tiến hành tại Mỹ vào năm ngoái cho thấy miễn dịch trị liệu có hiệu quả hơn so với hóa trị liệu trong điều trị đối với phần lớn các bệnh nhân bị ung thư phổi ở giai đoạn cuối và không có đáp ứng với hóa trị. Bác sĩ Edward Garon, tác giả của nghiên cứu và là chuyên gia thuộc trung tâm điều trị ung thư Jonsson thuộc UCLA, California, Mỹ, cho biết:

Điểm chính là chúng tôi muốn biết là phương pháp trị liệu có công hiệu hay không, liệu người bệnh có sống lâu hơn không. Rất tiếc là loại ung thư phi tiểu bào phổi là một loại ung thư rất khó điều trị và chúng tôi cũng biết sức khỏe người bệnh suy giảm rất nhanh khi mắc chứng ung thư này. Và tỷ lệ sống sót nhìn chung ở những bệnh nhân có sử dụng phương pháp hóa trị liệu thông thường là khoảng 6 tháng. Nhưng con số này cải thiện rõ ràng ở các bệnh nhân được dùng phương pháp miễn dịch trị liệu. Ngoài ra, khi chúng tôi xem xét về độ độc của phương pháp trị liệu, những người dùng thuốc pembrolizumab có ít độc hơn so với những người dùng phương pháp hóa trị liệu thông thường.

Loại thuốc được sử dụng trong miễn dịch trị liệu được bác sĩ nói đến là thuốc Pembrolizumab với tên hãng thường được biết đến là Keytruda. Đây là loại thuốc dã được Cơ quan quản lý thực phẩm và thuốc Hoa Kỳ (FDA) chấp nhận cho sử dụng để điều trị ung thư phổi.

Ung thư phổi có hai loại chính là ung thư phi tiểu bào phổi và ung thư tiểu bào phổi, trong đó ung thư phi tiểu bào phổi thường gặp hơn, chiếm khoảng 80% các ca ung thư phổi. Loại ung thư này thường phát triển và lan chậm hơn. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới vào năm 2012, có khoảng 1 triệu 800 ngàn ca ung thư phổi mới mỗi năm trên toàn thế giới, trong đó 58% các ca được phát hiện ở các khu vực kém phát triển. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới và là nguyên nhân gây tử vong thường gặp nhất trong các bệnh ung thư.

Khoảng hơn 1,000 người bị ung thư phi tiểu bào phổi đã tham gia vào nghiên cứu mới về miễn dịch trị liệu. Những bệnh nhân được chia làm hai nhóm chọn ngẫu nhiên. Một nhóm sử dụng thuốc hóa trị thông thường là Docetaxel, và nhóm kia sử dụng thuốc pembrolizumab. Kết quả nghiên cứu cho thấy những người dùng thuốc pembrolizumab sống lâu hơn những người được điều trị bằng thuốc hóa trị thông thường. Bác sĩ Garon cho biết các nhà nghiên cứu rất vui mừng trước kết quả của nghiên cứu vì đã xác định được một nhóm lớn bệnh nhân có đáp ứng tốt với miễn dịch trị liệu. Ông nói rằng miễn dịch trị liệu là một lựa chọn điều trị hơn hẳn so với các cách tiếp cận truyền thống.

Kết quả của một số các nghiên cứu khác trước đó cũng cho thấy loại thuốc trị liệu mới cho thấy hiệu quả rõ ràng ở những bệnh nhân ung thư phi tiểu bào phổi. Các kết quả mà FDA xem xét để chấp nhận cho việc sử dụng thuốc cho thấy thời gian sống trung bình của người bệnh kéo dài hơn 1 năm. Một số bệnh nhân sử dụng thuốc miễn dịch trị liệu mới thậm chí đã loại bỏ được hẳn ung thư di căn.

Cơ chế của miễn dịch trị liệu

Loại thuốc miễn dịch trị liệu Pembrolizumab nhắm vào một loại protein được gọi là PD-1 do các tế bào thuộc hệ miễn dịch sản sinh ra. Trong ung thư, loại protein này kết hợp với một loại khác là PD-L1 để tạo thành một điểm miễn dịch và khiến cho hệ miễn dịch không hoạt động tốt để chống lại các tế bào ung thư. Một số loại u ung thư thậm chí còn có thể xâm nhập vào hệ miễn dịch bằng cách tự sản sinh ra PD – L1. Vì vậy, thuốc mới được thiết kế nhằm ngăn chặn sự kết hợp giữa PD – 1 và PD – L1, giúp hệ miễn dịch của bệnh nhân hoạt động chống lại các tế bào ung thư. Nói về việc áp dụng cơ chế này trong nghiên cứu mới, bác sĩ Garon cho biết:

Điều mà nghiên cứu này thực hiện là chọn bất kỳ những bệnh nhân ung thư phổi để họ hoặc được dùng miễn dịch trị liệu với loại thuốc là PD 1 hoặc dùng loại thuốc hóa trị liệu phổ biến khác là Docetaxel. Theo một báo cáo xuất bản vào hồi đầu năm 2015, những người có mức PD- L1 cao thì dường như có phản ứng tốt hơn với miễn dịch trị liệu này.

Kết quả của nghiên cứu cũng cho thấy những người có mức PD-L1 thấp cũng có những đáp ứng tốt với thuốc mới hơn là sử dụng hóa trị liệu.

Kết quả nghiên cứu cho thấy u ung thư thu nhỏ lại ở những bệnh nhân sử dụng miễn dịch trị liệu. Điều quan trọng hơn nữa là những bệnh nhân này cũng sống lâu hơn những bệnh nhân được điều trị bằng hóa trị, đó là chưa kể mức độ độc của thuốc cũng ít hơn so với hóa trị.

Tuy nhiên, việc dùng thuốc miễn dịch trị liệu cũng có những phản ứng phụ nhất định. Phản ứng phụ thường thấy của thuốc miễn dịch trị liệu mới Keytruda bao gồm mệt mỏi, ăn kém ngon, hụt hơi, ho. Những phản ứng phụ này được các bác sĩ cho là không nghiêm trọng như các phản ứng phụ thường thấy ở hóa trị và xạ trị. Nói về phản ứng phụ của thuốc, bác sĩ Garon cho biết:

Phản ứng phụ thường không quá nặng nề nhưng điều chúng tôi lo ngại nhiều nhất là vì thuốc này được thiết kế để tăng cường hệ miễn dịch chống lại các khối u thì có khả năng nó cũng chống lại những tế bào bình thường. Phản ứng phụ tự miễn nhiễm là điều chúng tôi lo ngại nhất. Phản ứng phụ thường thấy nhất mà chúng tôi theo dõi được là hypothyroid khi hệ miễn dịch tấn công tuyến giáp trạng. Tuy nhiên bệnh này hoàn toàn có thể được điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên điều làm chúng lo ngại nhiều hơn là viêm ở phổi. Đây là phản ứng phụ đã được theo dõi ở bệnh nhân.

Hy vọng với các bệnh ung thư khác

Trước khi thuốc Keytruda được FDA chấp nhận cho sử dụng, đã có một loại thuốc khác là nivolumab (hay còn được gọi theo tên hãng là Opdivo) được cho sử dụng đối với các bệnh nhân bị ung thư phi tiểu bào phổi. Thuốc này cũng có cơ chế giống như thuốc mới. Thuốc cho thấy những kết quả khả quan ở một số bệnh nhân khi loại bỏ hẳn ung thư di căn. Tuy nhiên loại thuốc này chỉ có tác dụng đối với khoảng 20 đến 30% người bệnh ung thư phi tiểu bào phổi.

Các nhà nghiên cứu mới đây đã xác định một số loại u phổi nhất định có đáp ứng với phương pháp miễn dịch trị liệu. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 4 năm ngoái của các bác sĩ thuộc trung tâm ung thư Memorial Sloan Kettering, Mỹ, cho thấy những bệnh nhân bị ung thư phổi do khói thuốc lá thường có đáp ứng tốt hơn với các loại thuốc miễn dịch trị liệu mới bao gồm Keytruda.

Ngoài ra, những loại thuốc thế hệ mới cũng cho thấy những hy vọng về hướng điều trị với các loại bệnh ung thư khác. Thuốc Keytruda trước khi được chấp nhận để sử dụng trong điều trị ung thư phổi đã được dùng để điều trị ung thư da khá hiệu quả. Một ví dụ điển hình được báo chí nói đến nhiều gần đây là trường hợp của Cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter người được chẩn đoán bị ung thư da và đã chữa khỏi nhờ kết hợp dùng thuốc Keytruda.

Theo những thông tin được công bố gần đây về các nghiên cứu đối với thuốc Keytruda, có từ 30 đến 40% bệnh nhân bị ung thư da giai đoạn cuối đã có đáp ứng tốt với thuốc. Các bác sĩ cũng đã có được những thành công bước đầu đối với khoảng từ 50 đến 60% bệnh nhân được sử dụng kết hợp các liệu pháp miễn dịch trị liệu khác nhau.

Hãng sản xuất Keytruda hiện cũng đang làm những thử nghiệm điều trị với bệnh ung thư vú, thận, cổ. Nói về tương lai của miễn dịch trị liệu đối với những bệnh ung thư khác, bác sĩ Garon cho biết:

Hiện có nhiều loại thuốc thuộc miễn dịch trị liệu để điều trị các bệnh ung thư khác nhau đang được nghiên cứu, bao gồm không chỉ ung thư phổi mà cả ung thư cổ, bọng đái, có loại thuốc thuộc miễn dịch trị liệu đã được cho sử dụng cho ung thư da và ung thư thận.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Garon, chi phí để điều trị bằng các thuốc mới này còn khá đắt đỏ. Theo Quỹ Nghiên cứu ung thư da của Mỹ, điều trị thuốc Keytruda cho bệnh nhân ung thư da tốn phí khoảng 12,000 đô la một tháng, hoặc khoảng 150,000 đô la một năm với một bệnh nhân.

Theo bác sĩ Judith Gasson, Giám đốc Trung tâm điều trị ung thư Jonsson, việc tăng cường khả năng hoạt động của hệ miễn dịch là điều mà các nhà khoa học đã tìm kiếm từ rất lâu trong việc thay đổi cách điều trị bệnh ung thư. Theo bà, những kết quả của các nghiên cứu mới về phương pháp điều trị này tại UCLA đang bước đầu cho thấy những ích lợi lâm sàng trong phương pháp điều trị mới đối với phần lớn các bệnh ung thư khó.
Theo RFA