Một bà mẹ trẻ nằm cạnh đứa bé đang ngủ ở Italia hôm 1/10/2015. AFP

Cho trẻ đi ngủ sớm được cho là sẽ giúp làm giảm những nguy cơ về sức khỏe của trẻ sau này bao gồm nguy cơ béo phì. Nhưng đi ngủ thế nào là sớm và làm thế nào giúp trẻ ngủ sớm.

Trẻ cần ngủ sớm...

Một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học thuộc trường đại học bang Ohio và đại học Temple, Hoa Kỳ cho thấy việc cho trẻ đi ngủ từ 9 giờ và sau 9 giờ làm gia tăng nguy cơ bệnh béo phì ở trẻ sau này.

Bác sĩ Meena Khan, chuyên gia về giấc ngủ thuộc trường đại học bang Ohio nói về kết quả của nghiên cứu mới như sau:

Nghiên cứu theo dõi những thời gian đi ngủ khác nhau ở trẻ nhỏ. Nghiên cứu cho thấy những em nhỏ đi ngủ sau 9 giờ tối thì có nhiều nguy cơ bị bệnh béo phì hơn các em khác khi trưởng thành.

Béo phì có thể khiến trẻ gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống sau này vì những vấn đề sức khỏe liên quan như tiểu đường và tim mạch. Tại Việt Nam, những số liệu thống kê gần đây cũng cho thấy số trẻ em mắc bệnh béo phì ngày một nhiều. Điều tra của Trung tâm Dinh dưỡng thành phố Hồ Chí Minh năm 2012 cho thấy tỷ lệ học sinh tiểu học ở thành phố bị thừa cân cao gấp 15 lần so với suy dinh dưỡng và có đến gần 8% học sinh bị béo phì.
Nghiên cứu mới của các nhà khoa học Mỹ được đăng trên tạp chí Nhi khoa The Journal of Pediatrics. Nghiên cứu dựa vào số liệu điều tra của 977 trẻ em đã tham gia vào một nghiên cứu khác trước đó về chăm sóc sức khỏe trẻ nhỏ và sự phát triển ở trẻ. Những nhà nghiên cứu theo dõi những trẻ được sinh ra ở 10 nơi khác nhau ở nước Mỹ từ năm 1991.

Các nhà nghiên cứu đưa ra 3 mức thời gian mà các cha mẹ thường cho trẻ đi ngủ vào buổi tối bao gồm 8 giờ và sớm hơn, từ khoảng 8 đến 9 giờ và sau 9 giờ. Những trẻ được theo dõi có độ tuổi khoảng 4 tuổi rưỡi. Các bậc phụ huynh tham gia vào nghiên cứu sẽ theo dõi thời gian trẻ đi ngủ để ghi nhật ký hàng ngày cho nghiên cứu. Các nhà nghiên cứu sau đó tìm thấy mối liên quan giữa thời gian đi ngủ của trẻ với nguy cơ béo phì khi trẻ 15 tuổi.

Kết quả được công bố cho thấy 1 trong 10 trẻ trong số những trẻ đi ngủ từ 8 giờ và sớm hơn bị béo phì khi bước vào lứa tuổi teen tức là sau 10 tuổi. Trong khi đó tỷ lệ này ở những trẻ đi ngủ trong khoảng thời gian từ 8 đến 9 giờ là 16% và của những trẻ đi ngủ sau 9 giờ là 23%. Tại sao lại có sự khác biệt này, bác sĩ Meena Khan cho biết nghiên cứu không giải thích mối liên quan giữa thời gian trẻ đi ngủ và béo phì nhưng theo bà có thể có những giả thuyết như sau:

Chúng tôi chưa biết rõ tại sao những trẻ đi ngủ muộn thì có nguy cơ bị béo phì cao hơn so với những trẻ khác. Nhưng có thể là nó có liên quan đến cách sống sau này của các em dẫn đến việc các em ăn uống không tốt. Đã có nghiên cứu cho thấy trẻ ngủ không đủ thì dễ bị thừa cân. Có thể là khi người ta ngủ muộn thì họ cũng có thói quen ăn vặt với đồ ăn không tốt. Đây chỉ là một giả thuyết cho rằng đi ngủ muộn có thể dẫn đến béo phì.

Một số bác sĩ tiến hành những nghiên cứu về giấc ngủ và béo phì trước đó cũng cho rằng thói quen đi ngủ muộn khiến nhiều người thường chọn ăn muộn và chọn ăn đồ ăn vặt ngọt và béo. Điều này làm họ tăng cân nhanh, dẫn đến béo phì.

... và ngủ nhiều
Trước nghiên cứu này đã có một số nghiên cứu liên quan đến thời gian ngủ và các nguy cơ sức khỏe ở trẻ. Theo các các chuyên gia về nhi khoa, trẻ ở độ tuổi từ 2 đến 4 cần khoảng từ 12 đến 14 tiếng ngủ mỗi ngày bao gồm cả giấc ngủ trưa. Một nghiên cứu trước đó cho thấy trẻ ngủ ít hơn khoảng thời gian khuyến cáo dễ mắc bệnh béo phì 5 năm sau đó.

Các chuyên gia về giấc ngủ cũng cho thấy việc thiếu ngủ nói chung có liên quan đến các vấn đề sức khỏe về tim mạch, tiểu đường. Bác sĩ Nathaniel Watson, Chủ tịch Hiệp hội Y khoa về Giấc ngủ của Hoa Kỳ cho biết:

Hãy nhìn vào các bằng chứng về dịch tễ học, nhìn vào các bệnh tim mạch, béo phì, cao huyết áp và các hậu quả khác, và bạn hãy nhìn vào thời gian ngủ, bạn sẽ thấy mối quan hệ hình chữ U này cho thấy nguy cơ bệnh lên cao kể cả khi thời gian ngủ ngắn lẫn ngủ dài. Chúng tôi có nhiều số liệu nghiên cứu trên động vật cho thấy nếu bạn rút ngắn thời gian ngủ, thay đổi trong hormone có thể dẫn đến béo phì và những thay đổi khác có thể dẫn đến bệnh tim mạch, cho nên chúng ta cần phải giải quyết vấn đề giấc ngủ bị quá ngắn, vốn có thể gây ra các hậu quả này.

Ngoài ra Việc thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển nhận thức ở trẻ. Bác sĩ Meena Khan cho biết:

Nhìn chung trẻ không được ngủ đầy đủ sẽ có những vấn đề về hành vi. Trẻ sẽ mệt mỏi hơn vào ban ngày, rất khó để tập trung. Và nếu cứ tiếp tục như vậy thì trẻ sẽ gặp những vấn đề về hành vi.

Thế nhưng nhiều bậc phụ huynh có thể phàn nàn rằng việc cho trẻ đi ngủ sớm trước 9 giờ đôi khi hết sức khó khăn. Thậm chí ngay cả việc cho trẻ đi ngủ vào lúc 9 giờ thì không có nghĩa là trẻ sẽ ngủ ngay lập tức. Bác sĩ Meena Khan đưa ra một số lời khuyên về vấn đề này.
Điều tốt nhất mà mọi người có thể làm giúp trẻ ngủ đủ là phải lập thói quan đi ngủ tức là cho trẻ đi ngủ vào đúng một giờ nhất định. Từ đó trẻ quen dần. Ví dụ trẻ biết là đến giờ đó thì phải đi tắm đánh răng rồi lên giường đọc sách và ngủ. Trẻ cũng phải có khoảng thời gian phải thức dậy vào buổi sáng và khoảng thời gian ngủ trưa nhất định. Trong ngày trẻ phải được hoạt động thể chất để tiêu bớt năng lượng thay vì chỉ ngồi một chỗ. Vì nếu trẻ không có hoạt động thể chất đủ trong ngày thì đến tối trẻ sẽ vẫn hưng phấn và muốn chơi tiếp. Điều này rất khó cho trẻ ngủ. Vì vậy các bậc phụ huynh cần chú trọng cho trẻ tham gia hoạt động thể chất đầy đủ trong ngày, có giấc ngủ trưa để giúp cho trẻ có thể ngủ dễ dàng hơn khi đến giờ phải đi ngủ.

Trẻ em chơi với nước tại The Yards Park, Washington, DC hôm 25/7/2016. AFP photo

Bác sĩ Sarah Anderson, người đứng đầu nghiên cứu cho biết các nhà nghiên cứu tập trung nghiên cứu vào thời gian trẻ bắt đầu đi ngủ vì theo bà yếu tố này có ảnh hưởng lớn đến thời gian ngủ hơn so với thời gian trẻ thức giấc vì thường các cha mẹ khó có thể kiểm soát được thời gian trẻ thức giấc. Theo bác sĩ Anderson, những gia đình có cha mẹ đi làm sớm thì trẻ nhỏ cũng thường có thói quen thức giấc sớm.

Mặc dù ích lợi của việc đi ngủ sớm ở trẻ đã được các bác sĩ nhi khoa khuyến cáo từ lâu, nhưng các nhà nghiên cứu cũng nhìn nhận có những khó khăn đối với những gia đình có cha mẹ bận công việc. Ở những gia đình này, việc cho trẻ đi ngủ trước 9 giờ đôi khi rất khó. Tuy nhiên theo các chuyên gia về giấc ngủ thì thông thường đồng hồ sinh học ở trẻ báo hiệu trẻ có thể đi ngủ từ rất sớm, trước 9 giờ. Điều quan trọng là các ông bố bà mẹ cần phải luyện thời gian đi ngủ cho con thành thói quen.
Theo RFA