Chứng rối loạn học tập (Learning disorders)
Ít ai để ý biết rằng tài tử Tom Cruise, người thành công và nổi tiếng khắp thế giới, bị một chứng rối loạn chức năng học tập là chứng “dyslexia”, tạm dịch là rối loạn chức năng đọc làm cho đứa bé không thể đọc và học bài được. Nhiều người nổi tiếng hay không nổi tiếng khác bị những chứng rối loạn học tập khác nhau. Có rất nhiều loại rối loạn học tập khiến cho trẻ em mắc bệnh không đọc, viết hoặc làm toán đơn giản được. Nếu không có những hiểu biết về các chứng này, chúng ta có thể cho rằng các trẻ này bị “ngu si” hay “chậm trí khôn”; nhiều trẻ em phải chịu mang tiếng như vậy một thời gian dài trước khi được định bệnh và chữa trị. Do đó chúng ta nên biết về những dấu hiệu của bệnh hầu nhận ra và giúp cho các em vượt qua những trở ngại này để vẫn có thể học tập tốt và thành công trên đường đời, giống như Tom Cruise.

Những rối loạn học tập thường thấy
Rối loạn học tập là một rối loạn có ảnh hưởng đến khả năng tiếp thu và sử dụng kỹ năng học tập, chẳng hạn như đọc và làm tính. Rối loạn học tập không phải là khuyết tật tâm thần hoặc thể lý, và không phản ánh trí thông minh của trẻ. Thay vào đó, rối loạn học tập ngăn đứa trẻ hoàn thành một công việc hoặc làm trẻ không sử dụng được một kỹ năng nhất định, đặc biệt là ở trường học.
Các rối loạn học tập thông thường nhất gồm có:
Chứng khó đọc. (Dyslexia): Trẻ bị chứng khó đọc gặp khó khăn trong việc đọc, đánh vần và nhớ những chữ đã học rồi.
Chứng khó làm toán (Dyscalculia). Trẻ bị chứng này gặp khó khăn về những khái niệm toán học. Các em không thể làm toán dù là những bài toán đơn giản nhất. Cũng không sắp xếp theo thứ tự các thông tin hoặc các sự kiện được.
Chứng khó học cách diễn tả (Nonverbal learning disability): Rối loạn học tập này là sự khó khăn với các tín hiệu phi ngôn ngữ, chẳng hạn như sự phối hợp các động tác và ngôn ngữ của cơ thể để diễn tả một việc gì đó.
Một số trẻ có thể có một hay nhiều rối loạn học tập cùng lúc.

Nguyên nhân gây rối loạn học tập
Yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của rối loạn học tập gồm có:
Di truyền. Một số rối loạn học tập, chẳng hạn như rối loạn đọc và rối loạn toán học, là do di truyền.
Các tình trạng y tế. Thai nhi bị tăng trưởng kém trong tử cung, tiếp xúc với rượu hoặc ma túy trước khi được sinh ra, và cân nặng khi sinh thấp là những yếu tố đã được liên kết với chứng rối loạn học tập. Chấn thương ở đầu cũng có thể đóng một vai trò trong việc gây ra rối loạn học tập.
Tiếp xúc với môi trường. Tiếp xúc với chì đã được liên kết với tăng nguy cơ bị rối loạn học tập.
Triệu chứng
Xác định chứng rối loạn học tập có thể khó khăn. Sau đây là những triệu chứng:
Chậm phát triển trong một phương diện trong khi phát triển bình thường về những phương diện khác.
Gặp khó khăn trong việc hiểu và làm theo lời hướng dẫn
Khó nhớ những gì vừa được nghe nói
Khó phối hợp (coordination) cơ thể để đi đứng, chơi thể thao hay các hoạt động như cầm cây bút chì
Dễ làm mất hoặc để nhầm chỗ các bài tập, sách hoặc các vật dụng khác
Có khó khăn trong việc hiểu khái niệm về thời gian
Không muốn làm bài tập hoặc các hoạt động liên quan đến việc đọc, viết hoặc làm toán, hoặc liên tục không thể hoàn thành bài tập mà không được giúp nhiều
Có hành vi thể hiện sự thách thức, thù nghịch hoặc phản ứng quá mức ở trường hoặc trong khi thực hiện các hoạt động học tập như làm bài hay đọc sách.

*Tìm sự giúp đỡ
Khi đã nhận ra những triệu chứng của sự rối loạn học tập, phụ huynh nên tìm sự giúp đỡ càng sớm càng tố vì càng để lâu càng gặp khó khăn trong nhiều phương diện hơn (snow ball effect). Ví dụ, một đứa trẻ không học được cách làm tính cộng ở trường tiểu học sẽ không thể học đại số ở trường trung học được. Trẻ em bị rối loạn học tập có thể cảm thấy rất lo âu khi phải làm một chuyện gì đó, bị trầm cảm, mặc cảm cũng như mất hăng hái. Một số trẻ em cũng có thể cố tình hư hỏng, gây rối để có đánh lạc sự chú ý vào vấn đề thực sự của chúng.
Nếu bạn hoặc giáo viên của em nghĩ rằng em có thể bị rối loạn học tập, nên cho em đến một nhà tâm lý học trẻ em để định bệnh. Nhiều trường học cũng cho làm thử nghiệm để xác định rối loạn học tập.
Đầu tiên hết, cần cho em đi thử mắt và tai hoặc khám xem có bệnh gì không. Sau đó, nhà tâm lý hoặc chuyên gia học tập sẽ sử dụng các thử nghiệm, cũng như nói chuyện với bạn và em, và xem xét quá trình học tập của em để xác định xem em có bị rối loạn học tập không. Trong nhiều trường hợp, cần được xác nghiệm kỹ hơn mới tìm ra bệnh.
Nên nhớ rằng một số trẻ em tự nhiên mà học chậm hơn và có thể cần thêm thời gian để phát triển việc đọc, viết và làm toán. Tuy nhiên, những em khác lại có thể bị những rối loạn ảnh hưởng đến khả năng học hỏi.

Điều trị
Nếu con bạn bị rối loạn học tập, bác sĩ hoặc trường học có thể khuyên nên theo những cách sau:
Học thêm. Một chuyên gia về đọc sách, toán học hoặc một người được đào tạo chuyên nghiệp có thể dạy những kỹ thuật nâng cao khả năng học tập của em. Giảng viên cũng có thể dạy cho trẻ em về cách tổ chức và kỹ năng học tập.
Chương trình giáo dục cá nhân (IEP). Trường của em có thể lập thành một IEP riêng biệt cho em để giúp em học tốt hơn ở trường. Nên tìm biết xem tiểu bang của bạn có luật nào liên quan đến chương trình IEP không.
Điều trị đặc biệt. Tùy thuộc vào chứng rối loạn học tập, một số trẻ em có thể được giúp bằng những điều trị đặc biệt. Ví dụ, trị liệu ngôn ngữ (speech tharapy) có thể giúp con người có khuyết tật về ngôn ngữ. Trị liệu tay (occupational therapy) có thể giúp một đứa trẻ khó tập viết.
Thuốc. Bác sĩ có thể cho thuốc để giảm bớt triệu chứng của một rối loạn học tập. Nếu con bạn có bị trầm cảm hoặc quá lo âu, có thể dùng thuốc. Nên hỏi kỹ về những rủi ro và lợi ích.
Những trị liệu khác. Một số nghiên cứu cho thấy các phương pháp điều trị bổ sung và thay thế, chẳng hạn như âm nhạc, có thể giúp trẻ em bị rối loạn học tập. Tuy nhi6en còn cần nhiều nghiên cứu thêm về các trị liệu này.
Trước khi chữa, bạn và bác sĩ, giáo viên hoặc người trị liệu nên đặt mục tiêu cho đứa trẻ. Nếu quá ít tiến bộ đạt được, việc chẩn đoán bệnh và các kế hoạch điều trị cần phải được xem xét lại.
Rối loạn học tập có thể gây ra nhiều vấn đề dài hạn, tuy nhiên chúng ta vẫn có hy vọng. Can thiệp và điều trị sớm có thể khắc phục một số rối loạn học tập. Gia đình và giáo viên cũng có thể giúp trẻ em có khó khăn đạt được thành công trong trường học, cũng như trong các lĩnh vực khác của cuộc sống
BS Nguyễn Thị Nhuận