Lời Toà Soạn: Nhân dịp Ban Hợp Xướng Magnifica thực hiện chương trình thánh nhạc “Chúa là Tình Yêu,” chúng tôi hân hạnh giới thiệu cuộc phỏng vấn do Trangđài thực hiện với Nhạc trưởng Trần Chúc (https://tranchuc.wordpress.com/). Nhạc trưởng Trần Chúc tốt nghiệp Cử nhân Văn Chương Pháp tại Viện Đại Học Saigon, tốt nghiệp Cao học Điện Toán tại Hoa Kỳ sau 1975 nhưng đam mê âm nhạc, nhất là hát hợp ca. Ông tự học hát, điều khiển ca đoàn, hoà âm và phối khí. Ông đã trình diễn nhiều bài hát nghệ thuật với giọng tenor và là nhạc trưởng trong nhiều chương trình âm nhạc giá trị ở Việt Nam cũng như ở Mỹ. Ông điều khiển Ca đoàn Trùng Dương (1973-1975) và Ca đoàn Nhà thờ Đức Bà (1970-1972) tại Saigon. Từ 1989-2004, ông là Nhạc trưởng và Thành viên Sáng lập của Ban Hợp Xướng Ngàn Khơi, và đã hoà âm cho hợp ca nhiều giọng cũng như dàn nhạc đại hoà tấu nhiều bài hát Việt Nam do Ngàn Khơi trình diễn. Từ 2005 đến nay, ông là Nhạc trưởng và Đồng Sáng Lập Viên của Magnifica Chorale. Từ 2015 đến nay, ông cũng là Nhạc trưởng Ban Hợp Xướng Viện Việt Học.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn (TGT): Xin kính chào Nhạc trưởng Trần Chúc. Chân thành cảm ơn Nhạc trưởng đã dành thời gian cho cuộc phỏng vấn đặc biệt này.
Nhạc trưởng TRẦN CHÚC (Nhạc trưởng TRẦN CHÚC): Xin chào chị và quí độc giả.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn Trước hết, xin Nhạc trưởng giới thiệu sơ lược về lịch sử thành lập và sinh hoạt của Ban Hợp Xướng Magnifica.
Nhạc trưởng TRẦN CHÚC: Chào chị. Magnifica Chorale vào thuở đầu là cuối năm 2005 sinh hoạt dưới danh hiệu Magnificat Choir (do Cha Trường Luân gợi ý). Tôi googled Magnificat Choir thì có quá nhiều tổ chức, sinh hoạt, websites, có chữ Magnificat hiện ra trên computer. Cho nên chúng tôi đổi sang tên mới là Magnifica có ý nghĩa là Đức Mẹ tuyệt hảo, tuyệt vời, cao cả.
Magnifica Chorale do tôi, Lâm Liêm và một số bạn thành lập vào cuối năm 2005. Mục đích chính là ca ngơi Thiên Chúa, Đức Mẹ, và phục vụ Giáo Hội qua âm nhạc trong cộng đồng Công Giáo Việt cũng như các sắc tộc khác. Mục đích quan trọng khác là trình diễn, khuyến khích, sáng tác, phát triển và làm giàu kho tàng thánh nhạc Công Giáo Việt đặc biệt dưới hình thức hợp ca và dàn nhạc giao hưởng. Magnifica không biệt tôn giáo, sắc dân. Magnifica đón nhận ca viên Công Giáo cũng như không Công Giáo.
Magnifica đã hát cho TV Ánh Sáng Tin Mừng, Lòng Thương Xót Chúa 2006, 2007, 2008, 2009 với dàn nhạc giao hưởng do Dòng Chúa Cứu Thế tổ chức tại Westminster và The Pyramids, Cal State Long Beach. Chúng tôi đã trình diễn chung với Orange High School Concert Choir trong những concert Giáng Sinh 2011 tại Nhà Thờ La-vang, và 2012 tại Nhà Thờ Kiếng do Cộng Đồng Công Giáo Địa Phận Orange tổ chức. Năm 2013 chúng tôi được mời hát trong chương trình Super Messiah với Holy Family Adult Choir, Sts. Simon & Jude Adult Choir và ca đoàn nguyên thủy của Crystal Cathedral. Khán giả 2013 phần đông là da trắng đã hưởng ứng nhiệt liệt. Trừ năm 2006 ra, chúng tôi đã trình diễn với dàn nhạc giao hưởng. Magnifica đã hát tiếng Việt, La-tinh, Anh, Tây Ban Nha, Tagalog.
Ngoài sự tập luyện trì chí của ca đoàn, chúng tôi phải hòa âm phối khí hợp ca và dàn nhạc giao hưởng, nhạc cụ truyền thống đàn tranh, đàn bầu. Tôi, anh Lê Văn Khoa, anh Hồ Đăng Tín đã hòa phối nhiều bản nhạc có giá trị của nền thánh nhạc Việt. Năm 2008 chúng tôi đã phát hành hai CD là Vinh Quang Chúa và Tôn Vinh Mẹ. Đã hơn năm năm rồi trong mùa Chay, chúng tôi đã thực hiện Hành Trình Yêu Thương/Journey of Love, một chương trình thánh nhạc tĩnh tâm trong vùng Orange, Los Angeles. Năm này thì chúng tôi thực hiện Hành Trình Yêu Thương tại Stockton. Chúng tôi đã hát cho đám cưới, kỷ niệm hôn nhân, kỷ niệm chịu chức linh mục. Tháng Năm vừa rồi chúng tôi đã hát 50 năm làm linh mục của Đức Cha Mai Thanh Lương.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn Thưa Nhạc trưởng, đêm thánh nhạc “Chúa là Tình Yêu” được thực hiện với mục đích gì?
Nhạc trưởng TRẦN CHÚC: Chúng ta, đạo cũng như đời, hát và nghe nhạc Giáng Sinh nhiều lắm; từ lễ Thanksgiving cho đến New Year, trong nhà thờ, hý trường, ngoài phố, trên TV, cell phone, khi lái xe cũng như chạy bộ. Nhưng Chúa Giáng Sinh chỉ là khởi đầu hành trình yêu thương của Ngài trên thế gian. Đêm Thánh Nhạc “Chúa Là Tình Yêu” ca ngợi bước đường Chúa rao giảng, chữa lành, chết trên Thánh Giá cho chúng ta. Rồi Ngài Phục Sinh khải hoàn và lên trời. “Chúa Là Tình Yêu” sẽ ca ngợi Chúa vì gia sản Chúa để lại la những Ki-tô giáo sẽ tiếp tục hành trình yêu thương của Ngài. Chăm sóc cho người nghèo, người bệnh hoạn. Thương yêu giữa nam và nữ đươc Chúa chúc lành tại tiệc cưới Cana. Chúa đã ban cho chúng ta Đức Mẹ là Mẹ của Ngài để hằng cứu giúp chúng ta lúc nản lòng, đau khổ. Đặc biệt chương trình nhạc này sẽ ca tụng các Thánh Tử Đạo Việt Nam đã chết đau đớn như Chúa đã bị treo trên Thánh Giá và đã chiến thắng khải hoàn như Chúa phục sinh và lên trời.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn Trangđài thiết nghĩ, “Chúa là Tình Yêu” không chỉ là một buổi trình diễn nhạc chuyên nghiệp, nhưng còn là một sinh hoạt đạo đức. Đó là vì người đến dự không chỉ đơn thuần thưởng lãm một chương trình thánh nhạc chọn lọc hài hoà Đông Tây, mà chắc chắn họ sẽ đến gần Chúa hơn qua lời ca tiếng nhạc, và cảm thấy được hâm nóng đức tin và tình yêu dành cho Chúa. Đây có phải là một trong những điều Ban Tổ Chức mong đợi không, thưa Nhạc trưởng?
Nhạc trưởng TRẦN CHÚC: Tôi thường nói với ca viên Magnifica là tôi không thích chữ trình diễn. Tôi thích ca viên thực sự cảm sống những tâm tình của bản nhạc, bộc lộ những tâm tình đó qua tiếng hát của mình để rồi tâm hồn của chính khán thính giả cũng sẽ bị cảm xúc bởi những tâm tình đó. Tôi nghĩ rằng yêu người dễ hơn vì mình được thấy, được sờ, được ôm người mình yêu. Nhưng Chúa vô hình, mình không thấy Chúa, không nghe Chúa, mà mình vẫn yêu Chúa, tin Chúa thì phải biết tình yêu Chúa, niềm tin vào Chúa phải sâu đậm và mãnh liệt đến chừng nào.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn Thưa Nhạc trưởng, chúng ta đang sống những ngày cuối cùng trong Năm Thánh Đặc Biệt của Lòng Thương Xót Chúa mà qua đó, Đức Thánh Cha Phanxicô muốn hướng con cái khắp hoàn cầu về cốt lõi của đạo Công Giáo: đó là tình yêu thương vô bờ và vô điều kiện của Chúa. Xin hỏi, chủ đề của đêm thánh nhạc có phải cũng khởi đi từ tinh thần Năm Thánh không?
Nhạc trưởng TRẦN CHÚC: Từ khi làm những buổi Thánh Nhạc Tĩnh Tâm mùa chay “Hành Trình Yêu Thương,” trong bài “As I Have Done For You” của Dan Schutte, tôi rất thích câu Chúa dặn “This is my Commandment to love as I have loved you”. Tôi cũng đang sáng tác bài “Bước Theo Chân Ngài” cho “Chúa Là Tình Yêu.” Trong lúc viết lời, tôi tự hỏi bước theo chân Ngài với mục đích gì, đi đâu, đi đường nào, thì mới thấy yêu thương tích cực – action love - là mục đích và động cơ duy nhất mà Chúa đã sinh xuống gian trần, đến chữa lành người bệnh, làm phép lạ cho người mù được thấy, bị đánh đập và đóng đinh vào Thập Giá. Cuối cùng hết, khi chúng ta yêu thương thì chúng ta không còn thắc mắc ta sống để làm gì.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn Bên cạnh lý do chọn bài hát theo chủ đề “Chúa là Tình Yêu,” tại sao Nhạc trưởng lại chọn những tác giả trong chương trình? Trangđài thấy trên flyer có tên của các tác giả kinh điển trong nền Thánh ca Việt Nam như Hải Linh, Kim Long, Dao Kim, vv, bên cạnh các danh nhạc Tây phương.
Nhạc trưởng TRẦN CHÚC: Tôi mê nhiều loại nhạc khác nhau không kể xuất xứ ở đâu, sáng tác thế kỷ nào. Chúng tôi sẽ hát tiếng La-tinh, Anh và Việt. Thiên Tôn sẽ hát Panis Angelicus của Cesar Franck, Tú-Lan sẽ hát Ave Maria do tôi sáng tác. Về nhạc Việt, tôi chọn Khải Hoàn Ca và Nữ Vương Hòa Bình là những bài có tính cách vĩ đại của Hải Linh; nhạc vào đời “Vui Ngày Trở Về” của cha Thành Tâm, “Nếu Có Thể” của cha Kim-Long, “Ca Khúc Trầm Hương” của cha Dao Kim – hai bài này có âm hưởng dân ca Việt; “Tám Mối Phúc Thật” do Ngọc Linh đặt lời dựa trên bài dân ca quan họ Bắc Ninh “Khách Đến Nhà Chơi.” Tôi có đặt thêm lời cho mối thứ năm là mối yêu thương.
Trên phương diện đơn điệu - melody, khán thính giả sẽ nghe những đơn điệu có tính chất Tây phương như “Panis Angelicus,” “Khải Hoàn Ca,” “Vui Ngày Trở Về;” có âm hưởng dân ca Việt như “Ca Khúc Trầm Hương;” là dân ca Việt như “Tám Mối Phúc Thật.” Chúng tôi sẽ hát những bài hát Viêt đã được sáng tác từ sáu bảy chục năm đến bây giờ. Những bài có giá trị nghệ thuật và tâm hồn như “Kìa Bà Nào” của cha Hoàng Diệp. Đặc biệt là dàn nhạc giao hưởng sẽ là một thành phần then chốt quan trọng trong Đêm Thánh Nhạc “Chúa Là Tình Yêu.” Dàn nhạc giao hưởng với dàn giây (strings), dàn gỗ (woodwinds), dàn đồng (brass) và dàn trống (percussion) sẽ mang lại một sự phong phú âm sắc và âm hưởng. Chúng ta sẽ nghe kèn French Horns báo trước sự xuất hiện của Đức Mẹ rực rỡ như rạng đông (Lê Văn Khoa phối khí); trống (bass drum, snare drum, cymbals), dàn kèn (trumpets, trombones) vang chấn động sự chiến thắng khải hoàn của các Thánh Tử Đạo Việt Nam (Trần Chúc). Nhạc sĩ phối khí có dàn nhạc giao hưởng để viết nhạc là như kiến trúc sư có đầy đủ dụng cụ để xây nhà như ý muốn.
Magnifica Chorale không ngại ngùng hát lên những cảm xúc của mình. Hãy đến nghe sự oai hùng của các Thánh Tử Đạo khi ca đoàn hát lớn (dynamics), nhấn mạnh (articulation) câu “Tiếng nhạc oai hùng” trong Khải Hoàn Ca (do Trần Chúc hòa phối). Đến nghe các giọng nữ hát “Chúa ơi bênh vực con” với sự cầu khẩn van xin trong sự luyến láy đầy dân ca tính.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn Trong thời gian gần đây, Giáo phận Orange đang đẩy mạnh các chương trình trình diễn có nội dung Công Giáo, như các chương trình diễn kịch về hạnh các thánh, các buổi chiếu phim có chủ đề đạo, các chương trình thánh nhạc theo nhiều thể loại từ jazz đến cổ điển. Đêm thánh nhạc “Chúa Là Tình Yêu" có nằm trong chương trình chung này của Giáo phận Orange không, thưa Nhạc trưởng?
Nhạc trưởng TRẦN CHÚC: Không thưa chị. Khoảng năm 2000 (trong thời gian làm music director của BHX Ngàn Khơi), sau khi đã sáng tác nhạc đơn điệu, hòa âm phối khí cho hợp ca và dàn nhạc, tập luyện và dẫn xuất – conducting – những tác phẩm lớn như Con Đường Cái Quan, Hội Trùng Dương, vv, tôi bắt đầu nghĩ đến đem khả năng và kiến thức đó vào nhạc Công Giáo Việt. Năm 2004 tôi rời Ngàn Khơi, thành lập BHX La-Vang, đem BHX vào giúp giáo xứ La-Vang lúc nhà thờ đang được xây cất trên đường Harbor Blvd, Santa Ana. Cuối năm 2005, tôi rời giáo xứ La-Vang và với Lâm Liêm thành lập Magnifica Chorale. Từ đó là những buổi thâu TV, thâu CD, Lòng Thương Xót Chúa, trình diễn sống tại La-Vang, Crystal/Christ Cathedral. Một số tác phẩm sáng tác và trình diễn trong thập niên vừa rồi đã được chọn vào Đêm Thánh Nhạc “Chúa Là Tình Yêu” này.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn “Khi yêu một người, ta nhìn thấy dung nhan của Thượng Đế.” Trangđài rất thích câu này trong vở nhạc kịch “Những Người Cùng Khổ" vì nó cho thấy, tình yêu Chúa được thể hiện qua tình liên đới của con người với tha nhân, như gương Mẹ Thánh Têrêsa của Kolkata. Và âm nhạc là một trong những cứu cánh giúp con người cảm nhận được tình yêu một cách mạnh mẽ. Không biết Nhạc trưởng Trần Chúc đã ‘nhìn thấy dung nhan của Thượng Đế' bao nhiêu lần rồi khi tập cho BHX những bài hát trong chương trình “Chúa là Tình Yêu”?
Nhạc trưởng TRẦN CHÚC: Tôi không được thấy dung nhan Chúa. Nhưng khi tập hát bài Ave Verum Corpus của Mozart, ngoài lời hát ra, dòng nhạc đã làm cho tôi rúng động. Tôi không hiểu tại sao một bài hát do một người trần thế viết cách đây hơn hai trăm năm lại làm ca-đoàn và tôi cảm động đến thế. Cùng nhau cảm lời nhạc, cùng nhau cảm dòng nhạc? Tôi nghĩ phải có Chúa hiện hữu mới tạo dựng được chúng ta cùng cảm nhận như nhau, cùng liên đới với nhau qua bao nhiêu thế hệ, giữa những sắc dân khác nhau.
Quí vị sẽ cảm thấy tình yêu của Chúa khi Chúa còn ở thế gian. Quí vị sẽ cảm thấy tình yêu của Chúa để lại mạnh mẽ trong chúng ta khi chúng ta thương yêu nhau, khi chúng ta sẵn sàng chết cho người mình thương. Các Thánh Tử Đạo Viêt Nam mà chúng ta ca ngợi trong chương trình thánh nhạc này là bằng chứng tình yêu của Chúa.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn Nếu Nhạc trưởng Trần Chúc và Ban Hợp Xướng đã cùng ‘cảm’ nhạc, ‘cảm’ Chúa khi tập dợt, thì chắc chắn người tham dự cũng sẽ được ‘nhìn thấy Chúa’ qua tâm tình của những bài thánh ca được chọn. Thánh Augustinô đã nói rằng, “Hát thánh ca bằng hai lần cầu nguyện.” Mà hát hợp xướng công phu như thế này thì chắc phải đến ba bốn lần cầu nguyện. Nhạc trưởng nghĩ sao?
Nhạc trưởng TRẦN CHÚC: Khi những ca viên trong ca đoàn cất tiếng hát, những nhạc công cất tiếng đàn cùng một tâm hồn, cùng một tâm tình, ca ngợi tình yêu Chúa, thì chính ca viên xúc động, nhạc sĩ xúc động, cộng đồng xúc động, thế giới xem TV xúc động, những bệnh nhân được an ủi, những tù nhân thêm niềm hy vọng…
Trangđài Glassey-Trầnguyễn Xin chân thành cảm ơn Nhạc trưởng Trần Chúc đã dày công thực hiện đêm ca nguyện này. Kính mời quý Kitô hữu đến để cùng nếm cảm tình yêu Chúa qua những dòng nhạc óng ả nhất của nền thánh nhạc Việt và Tây phương. Vé có bán tại: Nhà sách Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp 714 775 4885; PLT Supply 714 200 3100; Mai Cosmetic 714 887 0337; Bún Ban Mai 714 894 8432.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn
