Khỏang hai tuần trước, Tổng thống Barack Obama, trong một bài viết ngắn đăng trên trang mạng của đài CNN, nói rằng đến thập niên 2030 Hoa Kỳ sẽ gửi người lên hỏa tinh rồi mang họ trở lại trái đất an toàn, với tham vọng tối hậu là một ngày nào đó người ta sẽ bay lên và ở lại. Đây là mục tiêu đầy tham vọng mà ông Obama đã từng nói tới vào năm 2010, nhưng từ đó đến nay có thể nói chương trình đưa người lên hỏa tinh cũng chưa có một bước tiến nào đáng gọi là quan trọng cả và chưa ai có thể dám khẳng định là sẽ hoàn tất được mục tiêu mà ông Obama nói tới.
Trong khi đó cơ quan không gian NASA hiện đang thực hiện kế hoạch gửi sáu phi hành gia lên hỏa tinh vào cuối thập niên 2020, điều này có nghĩa là NASA chỉ còn độ 10 năm để hoàn tất kế hoạch này. Đây là một chương trình được xem là hết sức tốn kém và không chắc là sẽ mang lại kết quả.
Tuy nhiên, mục tiêu và kế hoạch đưa người lên hỏa tinh của Hoa Kỳ có thành công hay không thì còn phải chờ đến ít nhất là đời tổng thống kế tiếp thì mới biết được.
Riêng với bên phía tư nhân, như công ty SpaceX của ông Elon Musk, thì còn tỏ ra tham vọng nhiều hơn phía chính phủ nữa. Musk có viễn tưởng là trong khỏang một hai thập niên tới, công ty SpaceX có thể mang nhiều ngàn người lên hành tinh màu đỏ này và định cư luôn ở đó. Musk cũng cho biết là chương trình đưa người lên hỏa tinh của SpaceX đỡ tốn kém hơn NASA nhiều là vì họ chịu chấp nhận rủi ro hơn.
Những điều vừa kể ở trên hoàn toàn thuộc về tương lai, còn ngay lúc này đây, với những kỹ thuật hiện đang có thì có thể nói một cách chắc chắn là con người vẫn chưa đủ khả năng để lên tới hỏa tinh. Và để có thể đưa người lên được hỏa tinh, từ đây cho tới 10 hay 20 năm nữa, con người còn phải tìm cách vượt qua biết bao nhiêu những khó khăn và thử thách thì mới có thể có hy vọng.
Trong khi có nhiều người có thể đang mơ một ngày nào đó được bay lên hỏa tinh rồi ở lại và sinh sống, ngày đó có thể sẽ tới. Tuy nhiên, môi trường sống trên hỏa tinh hiện vẫn còn là một thử thách to lớn đối với con người, và để có được một nơi chốn để sống trên hỏa tinh đòi hỏi những kỹ thuật ngoại hạng mà con người cần phải đạt được để bảo đảm sự an toàn cho những cư dân hỏa tinh trong tương lai.
Mặc dù rất có thể nay mai con người sẽ bắt đầu cho phóng phi thuyền đưa người lên hỏa tinh, một số kỹ thuật để giúp cho phi hành gia có thể tồn tại được trên hành tinh đó đến nay vẫn chưa có hay vẫn chưa sẵn sàng, và có thể còn mất nhiều năm nữa mới hy vọng đạt được. Với những ai đang háo hức để được lên hỏa tinh càng sớm càng tốt, hay lạc quan quá mức như ông Elon Musk, cũng nên cẩn thận và coi chừng: một số những hậu quả và tai nạn nghiêm trọng có thể xảy ra nếu không chuẩn bị cho thật hoàn hảo.
Trước hết, hãy giả dụ chuyến bay liên hành tinh đưa được người từ trái đất lên đến hỏa tinh thành công, thì vấn đề trước tiên là làm sao đáp phi thuyền cho được an toàn trên bề mặt của hành tinh đỏ đó. Bầu không khí bao quanh hỏa tinh được biết là rất loãng – loãng hơn bầu khí quyển bao quanh trái đất tới 100 lần. Một phi thuyền càng nặng thì nguy cơ bị rớt khi đang tìm cách đáp xuống càng cao.
Với những kỹ thuật đáp như hiện nay, người ta chỉ có thể đáp lên hỏa tinh bằng một phi thuyến nặng không quá một tấn. Và một phi thuyền như thế có thể là quá nhỏ, không thể là phi thuyền dùng để đưa người lên sống trên hỏa tinh được. Muốn đưa mỗi chuyến một nhóm người lên đó người ta cần một phi thuyền lớn hơn nhiều lần.
Theo kết quả nghiên cứu, NASA sẽ cần một phi thuyền nặng từ 20 đến 30 tấn để có thể chứa được đủ số phi hành gia cùng tất cả những dụng cụ cần thiết cho sự sống của con người trên đó. Chiếc phi thuyền này có thể sẽ phải thiết kế theo hình dạng của một chiếc đĩa bay, có bề mặt thật rộng để giúp cho phi thuyền có thể đáp xuống thật chậm trong bầu khí quyển loãng.
Hiện vẫn chưa có một thông tin nào từ những công ty không gian tư như Mars One hay SpaceX về kế hoạch đáp phi thuyền xuống hỏa tinh bằng cách nào.
Nhiệt độ trên hỏa tinh tính trung bình vào khỏang -81 độ Fahrenheit (°F), nhưng thay đổi thất thường tùy mùa, tùy thời điểm trong ngày và tùy từng khu vực, khác biệt trong khỏang cách từ 86°F gần đường xích đạo đến -284°F gần hai cực của nó. Điều này có nghĩa là phi hành gia sẽ phải được chuẩn bị thật kỹ để đương đầu với thời tiết lạnh lẽo và khắc nghiệt kinh khủng.
Vào mùa đông, ở những địa điểm gần đầu hai cực, nhiệt độ có thể xuống thấp hơn -200°F, và để sống còn trong môi trường nhiệt độ như thế thì chỉ có một cách là rúc trong những căn phòng có tường thật dày với máy sưởi ấm chạy suốt ngày đêm.
Có người so sánh môi trường sống ở hỏa tinh cũng gần giống như sống trong những trạm nghiên cứu ở một nơi xa xôi hẻo lánh tại nam cực. Tất cả thực phẩm và đồ dự trữ cho các trạm này cần phải được tiếp tế từ những nơi khác, và những chuyến tiếp tế như thế cũng chỉ hoạ hoằn.
Khoảng cách từ trái đất đến hỏa tinh xa hơn nhiều so với nam cực, và bất cứ chuyến tiếp tế nào tới được hỏa tinh cũng sẽ phải mất nhiều tháng hoặc nhiều năm mới hoàn thành. Vì vậy, nếu muốn sống ở hỏa tinh thì phải bắt buộc tìm cách tự túc về thực phẩm. Điều này có nghĩa là người sống trên đó trong tương lai phải biết trồng trọt lấy mà ăn.
Một kế hoạch của nhóm Mars One cho biết họ sẽ trồng rau quả bên trong nhà kính dưới ánh sáng nhân tạo. Theo trang mạng của dự án này, một không gian 80 mét vuông sẽ được sử dụng vừa để ở, vừa để trồng trọt; thực vật sẽ được nuôi dưỡng bằng nước lấy từ dưới lòng đất của hỏa tinh và khí carbon dioxide thải ra từ một nhóm gồm bốn người.
Tuy nhiên, theo phân tích của một số nhà nghiên cứu thuộc đại học MIT trong năm ngoái nói rằng những con số trên là không thực tế. Khí carbon dioxide thải ra từ một nhóm bốn người như thế sẽ không đủ để nuôi sống cây. Do đó, về cơ bản, cây sẽ chết rất nhanh, chỉ trong khoảng hai tuần lễ. Đưa thêm người vào sống trong không gian đó cũng sẽ không giải quyết được vấn đề, vì sẽ không đủ thực phẩm để nuôi cho đủ ngần ấy miệng ăn.
Trồng trọt trên hỏa tinh không chỉ là lấy thực phẩm để nuôi sống phi hành gia, mà thực vật còn là nguồn khí oxygen rất quan trọng cho sự sống. Trồng cây để lấy oxygen có lẽ là một lựa chọn tốt hơn là cứ phải thường xuyên đưa những thùng chứa oxygen nặng nề lên đó, vừa tốn nhiều chỗ trên các chuyến tiếp tế lại vừa tốn kém chi phí chuyên chở.
Một số cuộc nghiên cứu cho thấy thực vật có thể trồng trên đất của hỏa tinh, nhưng đó mới chỉ là lý thuyết, trên thực tế thì chưa biết vì chưa ai thử trồng cây trên đó cả. Tuy nhiên, nếu trồng cây nhiều quá trong một không gian kín như nhà kính thì phải cẩn thận, vì nhiều khí oxygen quá có thể đưa đến nguy cơ bị độc tố, hoặc nguy hiểm hơn nữa là tự phát nổ. Do đó, người ta cần phải có máy hút bớt oxygen ra khỏi những nhà kín chật hẹp đó.
Tất cả những điều nêu trên chỉ trở thành vấn đề nguy kịch nếu như giả dụ con người thật sự có thể đến được hỏa tinh. Nhưng vào lúc này đây, một thực tế đáng buồn là con người vẫn chưa đủ khả năng để tồn tại trong một hành trình dài như thế.
Khoảng cách trung bình từ trái đất đến hỏa tinh là 225 triệu cây số – nghĩa là cuộc hành trình đến hỏa tinh sẽ phải mất khỏang hai năm. Trên suốt đoạn đường dài đó, nếu có bất cứ chuyện gì xảy ra cũng không thể kêu cứu ai được và các phi hành gia sẽ phải hoàn toàn lệ thuộc vào chiếc phi thuyền cùng những đồ dự trữ có sẵn. Không như những chuyến đi xa của chúng ta trên mặt đất, sẽ không có một trạm dừng nào trên đường đi. Tất cả mọi sinh hoạt – ăn, ngủ, nghỉ – đều diễn ra trong khoảng không gian chật hẹp đó suốt hai năm trời mà không một ai phát điên thì mới là chuyện lạ.
Trong chuyến viễn du đó, các phi hành gia sẽ phải chịu đựng những tia phóng xạ từ mặt trời và sẽ không có bất cứ thứ gì để bảo vệ họ từ những chất phóng xạ này một khi họ đáp được lên bề mặt của hỏa tinh. Đó là chưa kể những vật bay trong không gian không ai đoán biết trước được có thể va chạm và làm hư hại đến vỏ của phi thuyền.
Nhưng cho dù thế nào đi nữa, một cuộc du hành mới trong thái dương hệ sẽ là một dự tính và tham vọng to lớn của con người một lần nữa tìm cách chinh phục không gian. Muốn được thành công, người ta cần phải phát triển những kỹ thuật mới, và chắc hẳn là những ai tham gia vào cuộc chơi đầy may rủi này hiểu rõ là chính mạng sống của họ cũng đang bị thách đố. Nhưng nếu thành công thì đây là một phần thưởng to lớn nhất của nhân loại từ trước tới nay, đưa con người tới một bước nhảy vĩ đại mới để trở thành giống sinh vật liên hành tinh thật sự đầu tiên kể từ khi có vũ trụ này.
Huy Lâm
