Người yêu âm nhạc Mỹ (gần như) ai cũng biết, cũng từng nghe qua ca khúc lừng danh California Hotel đi vào huyền thoại của ban nhạc The

Eagles. Mỗi lần được nghe lại bản nhạc ấy, nhiều người khó tránh cảnh vấn vương hoài cổ: Nhạc như thế mới là nhạc chứ.

Tuy nhiên ban nhạc The Eagles còn có nhiều ca khúc bất hủ khác chứ không riêng bài California Hotel, chẳng hạn như các ca khúc Lyin’ eyes

hay New Kid in Town từng để lại trong lòng người nghe đương thời những ấn tượng khó quên. Nếu có dịp lái xe xuyên bang, mở radio phát

sóng nhạc rock-and-roll, bạn sẽ có dịp thưởng thức lại những ca khúc này của ban nhạc The Eagles, trong đó có ca khúc Take It Easy. Dịch

thoát nghĩa: Hãy thả lỏng – Một ca khúc với lời nhạc (lyrics) rất gần gũi với kỳ bầu cử tổng thống năm nay. Nhất là các đoạn lời Anh như: Take it

easy, take it easy, Don’t let the sound of your own wheels drive you crazy, Lighten up while you still can, Don’t even try to understand, We may

lose and we may win, though we will never be here again, Come on baby, don’t say maybe. I gotta know if your sweet love is gonna save me.

Just find a place to make your stand, and take it easy.

Để tiện bề so sánh, xin giới thiệu đến độc giả lời nhạc (nguyên văn ca khúc Take It Easy) hầu bạn đọc có thể liên hệ với mùa phiếu năm nay

được dân Mỹ và cả thế giới cho là rất đỗi điên rồ (crazy):

Well I’m a-runnin’ down the road, tryin’ to loosen my load

I’ve got seven women on my mind

Four that want to own me, two that want to stone me

One says she’s a friend of mine

Take it easy, take it easy

Don’t let the sound of your own wheels drive you crazy

Lighten up while you still can

Don’t even try to understand

Just find a place to make your stand, and take it easy



Well, I’m a-standin’ on a corner in Winslow, Arizona

Such a fine sight to see

It’s a girl, my Lord, in a flat-bed Ford

Slowin’ down to take a look at me

Come on, baby, don’t say maybe

I gotta know if your sweet love is gonna save me

We may lose and we may win, though we will never be here again

So open up I’m climbin’ in, so take it easy



Well, I’m a-runnin’ down the road tryin’ to loosen my load

Got a world of trouble on my mind

Lookin’ for a lover who won’t blow my cover, she’s so hard to find

Take it easy, take it easy

Don’t let the sound of your own wheels make you crazy

Come on baby, don’t say maybe

I gotta know if your sweet love is gonna save me



Take It Easy là một ca khúc có tiết tấu nhanh, vui nhộn. Bài hát này một dạo khiến cho các sàn nhảy khắp nơi trở nên sôi động cuồng nhiệt.

Một tình khúc mang đậm dấu ấn thời cuộc. Thời gian ấy, phong trào nhạc rock-and-roll đang ngự trị tại đỉnh cao hoàng kim của mình.

Chào đời năm 1972, Take It Easy nhanh chóng trở thành “đứa con cưng” của giới trẻ lúc ấy. Nghe lại lời nhạc, bạn thấy rõ điều đó. Một cuộc

cách mạng tình cảm không thể nhầm lẫn. Bắt đầu là những bứt phá của thế hệ baby boomer (bao gồm những người sinh trong khoảng 1946 –

1964). Nói khác đi, Take It Easy ra đời vào lúc dân baby boomer đang trong độ từ 8 tuổi đến 22. Nay thế hệ baby boomer đã già, họ nằm trong

độ tuổi 52 đến 70. Ngày đó Radio là phương tiện giải trí có số lượng thính giả lớn (chỉ thua TV). Nhưng TV lúc đó không phát sóng cả ngày

(24/24) như hiện nay. Lại không có Internet – Radio nghiễm nhiên oai hùng ngồi trên ghế ngự trị, Take It Easy vì thế đã có nhiều cơ hội để lại

dấu ấn của mình rất dễ dàng.

Fast forward – Vượt qua khoảng thời gian dài 44 năm (11 lần bầu cử), năm đó cũng là mùa phiếu. Ứng cử viên Đảng Cộng hòa Richard Nixon

đã đánh bại ứng cử viên George McGovern của Đảng Dân chủ một cách thảm hại. Rất ê chề, ứng cử viên George McGovern chỉ thắng duy

nhất một tiểu bang – đó là Massachusetts với 14 phiếu cử tri đoàn. Xin nhắc thêm năm đó tại California chỉ có 45 cử tri đoàn (và hiện nay là

55), còn Texas lúc đó có 24 cử tri đoàn (hiện nay là 38). Còn Massachusetts ngày nay, bạn đoán xem có bao nhiêu cử tri đoàn? Thật buồn

thay, Massachusetts chỉ còn 11 cử tri đoàn (so với cách đây 44 năm là 14 cử tri đoàn). Đúng là chó đá sang sông, biển hóa nương dâu…

Trở lại với ca khúc Take It Easy; nếu cắt một vài đoạn rồi ráp nối lại lời nhạc, bạn sẽ có một phiên bản khác đầy màu sắc chính trị liên hệ đến

mỗi mùa phiếu của Mỹ, trở thành một nhắc nhở mang đầy tính “tiên tri”.

Tên của bài hát: Take It Easy – Hãy thả lỏng thôi, đừng quá bức xúc. Nghe có vẻ rất có lý. Sân khấu chính trị với những màn đấu đá và những

lời hứa hẹn đội đá vá trời (còn ai lạ). Cần thiết sẽ tung ra những chiêu trò hạ đẳng để thắng cử. Chẳng ai ngán ngẩm gì dư luận. Cứ thắng cử

trước cái đã, mọi cái sau đó hậu xét. Cười người không ai cười mãi. Nếu đã thế, không Take It Easy mà cứ khẩn trương lo lắng (có phải) đó là

chuyện nực cười không.

Nhớ mùa phiếu năm đó (1972), dân Mỹ đã ngán tận cổ cuộc chiến tại Việt Nam. Thương vong và chiến phí, cộng với những đợt xuống đường

biểu tình rầm rộ khắp nơi, người ta bất lực trong việc tìm ra một lý do chính đáng biện bạch cho những khoản tiền khổng lồ đổ vào một cuộc

chiến (bị dư luận hóa) trở thành biểu tượng một “cỗ máy giết người” rất vô lý. Vì thế họ không thể thả lỏng được. Làm sao họ có thể Take It

Easy được. Và họ đã đi bầu. Tổng thống Richard Nixon chiến thắng một cách vẻ vang oanh liệt. Trở về mùa phiếu năm 2016, liệu bạn có thể

bình chân như vại, Take It Easy? Hay bạn sẽ đi bầu, chọn bên “tám lạng” để bên “nửa cân” bắt buộc phải thất cử.

Thiên thời, địa lợi, nhân hòa; ba yếu tố ấy đã giúp Richard Nixon đạt được chìa khóa Bạch ốc một cách dễ dàng. Rồi 44 năm sau, Hillary

Clinton và Donald Trump tranh thủ mọi cơ hội được “để lại dấu ấn của mình” trong tư cách người chiến thắng. Thực ra nếu họ thua cuộc (thì họ)

sẽ vẫn là một phần của lịch sử. Hậu thế sẽ quyết định rõ hơn (sau khi gạn đục khơi trong, sàng lọc những chi tiết ồn ào vốn khiến cho bức tranh

cận cảnh nhiễm tạp khó nhận ra chân tướng).

Dân Mỹ năm nay có thể Take It Easy được không? Theo nhiều người, mùa phiếu 2016 chẳng có gì đặc sắc cả. Nếu mượn bối cảnh phiên chợ

quê cuối buổi của miền bắc ngày xưa: Chẳng có bà nội trợ nào hứng thú với chuyện mua về một con cá ươn hay một vốc tép nát. Nhưng chẳng

lẽ cắp rổ về không? Nếu con cá đã ươn mua (rẻ) về kho dưa chua hay kho khế để át bớt mùi tanh ăn đỡ. Mớ tép nát thì có thể nấu vấy vá bát

canh mướp cho trẻ húp. Của không ngon nhà đông con cũng hết. Đã thế thím hàng cá và chị hàng tép luôn miệng ra rả mời chào: Mua hộ cháu,

đi. Nom thế thôi chứ không việc gì đâu. Vạch mang con cá thấy nó trắng bợt. Gạt mấy con tép trên bề mặt chỉ thấy những con tép nát nằm ở

dưới. Mua phải thứ nào cũng thiệt cả.

Một lựa chọn khác là chẳng mua gì cả. Về nhà vặt quả đu đủ xanh rồi luộc, nhổ lấy nắm ngó súng ăn sống, hay cạo mớ ngó khoai (bồng khoai

dọc mùng) nấu bát canh suông. Vại mắm thì nhà nào cũng có. Nếu mượn bối cảnh chợ quê xứ Việt ngày xưa thì mùa phiếu năm nay ở Mỹ có

khác nhau là mấy.

Với ca khúc Take It Easy – Có vẻ như cử tri Mỹ hiện nay đã chán ngấy những bổn-cũ-xáo-lại. Họ đợi chờ một vị cứu tinh. Lookin’ for a lover

who won’t blow my cover. Họ mong đợi nhiều lắm. Nhưng họ băn khoăn, không dám kỳ vọng nhiều với nỗi lo lắng: She’s so hard to find. Lo lắng

của họ quả nhiên là có lý. Bởi lẽ người lãnh đạo tài giỏi của Mỹ đang rơi vào cảnh “tuấn kiệt như sao buổi sớm, nhân tài như lá mùa thu”, y như

buổi chợ tàn. Mà chợ đã tàn thì làm gì còn có thứ ngon, thứ tươi để mua nữa.

Vâng. Hai ứng cử viên kỳ này đều có một lý lịch hết sức chông chênh. Hillary Clinton thì đủ trò bê bối, từ Benghazi cho đến Email-gate, rồi

Clinton Foundation, rồi basket of deplorables, sức khỏe kém, nhiều tham vọng, bàn tay sắt bọc nhung, lấm la lấm lét không thể tin cậy được.

Còn Donald Trump thì sao? Lôi thôi bởi những vạ miệng, ăn nói văng mạng, bị qui kết là thân Nga, ghét Đạo hồi, đuổi hết dân Hispanics đi, lách

thuế quá dã man, thất bại trong làm ăn, đối xử thô bạo với phụ nữ, coi trời bằng vung…

Thế thì phải làm gì bây giờ? Giữa một mớ rau muống héo và một bó cải già, mâm cơm nhà nghèo hay nồi cám lợn là nơi thích hợp nhất. (Nếu

thế thì thật đáng buồn cho tình hình xứ Mỹ mùa phiếu năm nay).

Lighten up while you still can. Đó là lời an ủi của ca khúc Take It Easy. Lạc quan lên khi bạn vẫn còn có thể. Biết đâu sẽ có kỳ tích. Ứng cử

viên bê bối không nên coi đã hết-thuốc-chữa. Cứ tạm quên chuyện Donald Trump bị Bob Gates đã tặng cho hai chữ: Beyond repair. Còn Hillary

Clinton thì bị coi là không thể tin cậy được; nhất là mỗi khi fans của Donald Trump nghe thấy tên bà vội hét ầm lên: Lock her up!

Nhiều cử tri Mỹ đã nói: Who gives a damn! Ai đắc cử không còn quan trọng nữa. Dân Mỹ sẽ cười khẩy: Canh bạc này thua cũng được, thắng

cũng được. Thật đáng buồn nếu như cử tri Mỹ dửng dưng với Tu Chính Án 15 (quyền đi bầu) như thế. Trong lúc đó chính quyền càng ngày càng

bất lực trước những vấn đề xã hội đầy gai góc.

Nhưng. Wait a minute. Biết đâu tình hình sắp tới sẽ năm-ăn-năm-thua thì sao. (Như lời ca khúc Take It Easy): We may lose and we may win.

Vả lại chắc chắn mùa phiếu năm nay rất khó quên với không ít người trong chúng ta bởi những khoảnh khắc lịch sử bất ngờ không lặp lại

(though we will never be here again).

Những câu hỏi như: Tân tổng thống Mỹ là ai? Cử tri Mỹ sẽ theo phe nào? Chiến thắng của Hillary Clinton có là mối họa cho nước Mỹ? Hay thất

bại của Donald Trump sẽ là điều may cho Chú Sam? Phải chăng đây là mùa phiếu chẳng-ra-gì cuối cùng? Hay đây sẽ là mở màn cho những

đợt bầu cử “còn hỡi ôi hơn nữa” trong tương lai?

Cầm chắc trong tay, tổng thống đắc cử lần này sẽ có nhiều ảnh hưởng lớn đối với tương lai Mỹ. Với nhiều vị thẩm phán của Tòa tối cao đã già,

khả năng tân tổng thống bổ nhiệm 4 thẩm phán mới là điều rất thực (đặt giả thiết tân tổng thống mùa phiếu năm 2016 thắng cử luôn mùa phiếu

năm 2020). Lúc đó (như lời bài hát Take It Easy): We gotta know if your sweet love is gonna save us; mới thấm thía làm sao. Liệu mùa phiếu

năm nay có thể cứu được tương lai nước Mỹ hay không?

Hay là cứ Take It Easy. Cứ thong thả. Chuyện gì đến sẽ đến. What will come will come. Đi bầu cho có lệ, đi cho vui; bởi lẽ toàn cảnh nước Mỹ

đã khác trước. Kết quả bầu bán chẳng thay đổi được điều gì. Giới đầu nậu càng lúc càng lộng hành. Trong khi đó tinh thần ái quốc “thuần túy

Mỹ” đã không còn. Tổng thống Mỹ giỏi (hay dở) vẫn không thoát khoải vòng cương tỏa của thế lực đồng tiền…

Nước Mỹ – con tàu hợp chủng quốc càng ngày càng gần hơn với thảm cảnh cha-chung-không-ai-khóc. Tự hào dân tộc (dù là tự hào hợp chủng)

càng lúc càng bị xói mòn. Tinh thần quốc gia (nationalism) của dân Mỹ suy thoái nặng khiến trục bánh lái của con tàu gãy ngang, trong khi đó hệ

thống cánh quạt dưới đáy tàu vẫn hùng hục đẩy. Kết quả là con tàu đang rơi vào cảnh mất hết khả năng định hướng…

Hy vọng những gì chúng ta đang nhìn thấy sẽ không quá tệ hại như thế. Chứ không thì, thật đáng ngại, cử tri Mỹ càng ngày càng hờ hững bàng

quan, chỉ biết Take It Easy thì con tàu nước Mỹ rồi đây biết sẽ trôi nổi về đâu.


Nguyễn Thơ Sinh