Hồi xưa, ở quê nhà Việt Nam, khi hệ thống ngân hàng chưa phát triển chưa được người dân biết tới nhiều, làm được bao nhiêu là bà con mình mua vàng cất giấu để làm của, phòng thân.

Rồi từ từ có Tín Nghĩa ngân hàng của ông Nguyễn Tấn Đời, Thần tài cầm hai xâu tiền, bà con mình bắt đầu gởi vào để kiếm chút đỉnh lời! Tiền đẻ ra tiền; chớ vàng nó không biết đẻ (?!)

Sau 30 tháng Tư, năm 75, tiền mồ hôi nước mắt của dân mình gởi ngân hàng đã bị VC cướp trắng trợn. Nên từ đó niềm tin vào ngân hàng vừa chớm nở đã bị lung lay rồi bay luôn theo gió…

Chúng ta ra đi mang theo quê hương, mang theo phong tục tập quán. Tập quán về đồng tiền liền khúc ruột! Nên bà con người Việt mình hồi mới qua khoái giữ tiền mặt trong nhà hơn là đi gởi nhà băng, có thể vì cái kinh nghiệm đau lòng năm cũ!

Mấy tên đạo chích Úc biết cái tỏng đó nên khoái kiếm nhà người Việt, mà hộp thơ trước cửa tràn đầy không ai lấy; vì cả nhà về Việt Nam ăn Tết, để nhập nha!

Vào nhà rinh luôn con heo mình bỏ ống (Úc gọi là “piggy bank”. Pig là con heo). Úc thì bỏ tiền xu, tiền cắc, còn người Việt thì bỏ tờ 100 đô không hà. Con heo đất nầy coi vậy mà mập hơn con heo thứ thiệt gấp nhiều lần!

Qua Úc, hai vợ chồng cày tối tăm mặt mũi, con cái thì học mặt mũi tối tăm; đâu có ai rảnh mà ở giữ nhà. Ráng cày sâu cuốc bẫm mua cái nhà thiệt xịn cho Úc nó hết hồn chơi. Còn căn nhà rực rỡ đó… chỉ để tối vợ chồng con cái về nằm ngủ.

Bị ăn trộm hoài hè nên bà con mình bắt đầu nhờ ngân hàng của Úc giữ cho chắc ăn, vì chuyện bị giựt tiền như VC nó làm là rất khó xảy ra.

Hai là rút ra đút vô, chỗ nào cũng có máy rút tiền tự động, nên cũng dễ, chớ không nhiêu khê rùa bò như ngày cũ ở Việt Nam.

Cái tập quán thứ hai là chơi hụi. Cái nầy tới giờ bà con mình vẫn chưa từ bỏ được dẫu nó có quá nhiều bất trắc.

Chẳng qua là khi bà con mình vượt biên, vượt biển tới đây chỉ có bộ đồ dính da và đôi dép dưới chân, trên răng dưới dế… muốn có vốn để mần ăn, ra ngân hàng để vay tiền đâu có đứa nào cho. Có thóc mới cho mượn gạo chớ!

Vậy là cái khó nó ló cái khôn; Úc không cho mượn thì bà con mình quay về với cộng đồng mình, xúm nhau lại chơi hụi.

Chơi hụi đã bắt đầu giúp những di dân Việt nhanh chóng mua nhà, khởi sự kinh doanh, hoặc giúp đỡ cha mẹ, anh em còn kẹt lại ở quê nhà!

Thực ra không phải là giới mua bán có máu mặt mới hay chơi hụi vì cần vốn để mần ăn mà những người làm lương ba cọc ba đồng cũng chơi nữa!

Dân cu li, cổ xanh, có đồng nào xào đồng nấy, cứ hai tuần tiền lương sở gởi vô tài khoản, mình bèn rút ra gần hết, chỉ chừa chút đỉnh tiền túi, lỡ đi đường đạp bánh tráng của người ta mà có tiền đền! (Một ông chồng ngoan hết biết!) Tiền chợ vừa khít; nhưng người vợ hiền, mẹ đảm Việt Nam mình cũng ráng chờ đồ sale, giảm giá 30 tới 50% off mới mua. Để dành một chút, chơi hụi nho nhỏ để kiếm thêm tiền lời cò con, tiền đẻ ra tiền, để lâu lâu hốt có chừng chục ngàn cho chàng bỏ túi đem theo, bay về nước uống bia ôm… (Người vợ, trong mơ, còn… không không thấy!) Đó là mặt tích cực của hụi…

Hồi xửa hồi xưa chị em mình chơi hụi gọi là chơi; vì tiền lời không phải là mục đích chánh mà vì tình chòm xóm với nhau, chị em mình góp tiền lại để cho bà con nào đó có chút đỉnh vốn mần ăn…

Cái tình nghĩa xóm giềng tối lửa tắt đèn có nhau là vậy đó!

Nhưng từ từ “chơi hụi” nó bay mất chữ “chơi” đi chỉ còn là hụi. Và hụi biến tướng theo chiều hướng xấu xa là ‘hụi ma, giựt hụi, bể hụi, v.v…

Hụi viên phải cười đau khóc hận vì gặp phải một tay chủ hụi lừa đảo, bịp bợm, bất lương!

Bằng không vừa mới hốt hụi được số tiền kha khá là có tay nó nghe lời ba nó dạy “Con ơi ghi lấy lời cha. Một đêm ăn cướp, bằng ba năm làm!” tính phỗng tay trên.

Nên nửa đêm về sáng, trời vẫn còn tối, tay nầy đã phục sẵn trước nhà người ta để ra tay ăn cướp tiền người ta mới vừa hốt hụi.

Mới đây nè, báo The Age của Úc, có đi một bài về hụi trong Cộng đồng người Việt của mình!

Sau một buổi tối bận rộn tại nhà hàng ở St Albans, về hướng Tây của thủ phủ Melbourne, ông chủ nhà lái xe chở vợ mình về nhà ở Maidstone thì đã 1 giờ 15 phút sáng.

Người vợ mở cửa xe và quay bước vào bên trong. Bất thình lình có một tay bất ngờ từ bụi cây nhảy ra và đâm vào cánh tay bà.

Người chồng nhào vô cứu vợ, đánh nhau với tên cướp nhưng bị nó đâm năm nhát. Khi ông chảy máu nằm trên lối lái xe vào nhà, tên cướp bỏ chạy tay không vào bóng tối.

Cảnh sát mới đầu nêu nghi vấn có thể tên nầy tính cướp số tiền thu được hôm nay của nhà hàng. Nhưng hai vợ chồng nạn nhân nầy mang về nhà đêm đó tới khoảng $40,000 Úc kim (gần $30,000 Mỹ kim).

Cảnh sát Úc hỏi: “Where does the money come from?” (Tiền đó ở đâu ra vậy?).

Câu trả lời là: “Đó là tiền hốt hụi!”

Như vậy ai đã biết là hai vợ chồng chủ nhà hàng hốt hụi được rất nhiều tiền vào đêm đó?

Khoanh vùng, loại suy, cuối cùng ngày 8, tháng Năm, các thám tử thuộc Altona North Embona Taskforce đã bắt giữ và truy tố một tay, 28 tuổi, ở St Albans, về tội mưu toan ăn cướp có vũ khí, cố ý gây ra thương tích nghiêm trọng.

Nghi can bị giam để ra hầu Melbourne Magistrates Court vào ngày Một, tháng Tám, năm 2017.

Mặc dù chơi hụi không phải là bất hợp pháp, nhưng cảnh sát Úc vì mù tịt cái vụ hụi hè nầy nên, coi đó là rất gây phiền hà, vì gây nhức đầu quá hà!

Cabramatta ở Sydney; Richmond ở Melbourne, bà con người Việt mình đã từng xôn xao vì những vụ bể hụi, chủ hụi ôm tiền, ta bà thế giới về đâu, trong lúc hụi viên giận muốn điên vì mất tiền, mếu máo sầu vì mất của!

Có người lên tăng xông, mạch máu não trên đầu kêu bực bực; làm đám con cái phải chở đi nhà thương cấp cứu vì sợ buồn giận quá ba má đi luôn thì đám cháu nội, ngoại ai mà giữ đây hè?

Ai chơi hụi cũng muốn kiếm tiền lời. Tuy nhiên lời càng cao, do hụi càng mắc thì xác suất bị giựt cũng cao hơn nhiều. Từ đó có những động từ như giựt hụi, hụi ma, bể hụi, v.v…

Giựt hụi là hụi viên hốt rồi, dông luôn không thèm đóng tiền hụi trả lại cho người ta và theo hợp đồng chủ hụi phải chịu trách nhiệm trả thay.

Còn bể hụi là do chủ hụi đánh bài thua, gom tiền hụi chừng vài chục dây đôi khi lên tới cả triệu đô la trốn về Việt Nam, trốn kỹ lặn sâu vì biết chắc rằng chủ hụi làm bể hụi mà cứ nhong nhỏng đi nhậu ngoài chợ Footscray là coi chừng hụi viên nó xin tí huyết làm tiết canh!

Chơi hụi, là hoàn toàn tin tưởng lẫn nhau vì không có tài sản thế chấp, bảo đảm.

Dây hụi thực chất là một vòng tròn mắt xích, mỗi hụi viên chính là một mắt xích. Đứt một mắt là xong! (Game is over!)

Biết vậy nhưng: “Mọi người đều chơi hụi. Đó là một cách thức để chúng tôi tiết kiệm và mượn được tiền.”

Hậu quả là trong cộng đồng người Việt tỵ nạn ở Sydney, cảnh sát Úc đang mở một cuộc điều tra về một chủ hụi ở Marrickville đã lừa gạt các hụi viên tới hàng chục triệu đô la, chuyển số tiền hụi đó ra ngoại quốc và chuyển vào tài sản cá nhân,

Rồi ở Richmond, Melbourne đã bị nhiều vụ bể hụi. Có vụ lên đến 9 triệu đô Úc.

Những vụ lừa đảo hụi hè nầy gây rắc rối, gây bối rối làm tai tiếng cho cộng đồng mình, thiệt hại quyền lợi, do đóng tiền cho chúng giựt, của cử tri, nên dân biểu Anthony Albanese, đơn vị Grayndler ở Sydney, nơi có đông cử tri gốc Việt, là Phó lãnh tụ đảng Lao Động , năm 2007 đã phải báo động với Quốc hội Liên bang Úc, về những rủi ro trong việc chơi hụi của Cộng đồng người Việt.

Rồi các nhà khoa bảng của Úc phải nhào vô nghiên cứu để tìm ra những vấn nạn về xã hội nầy mà đề xuất cho chánh phủ tìm phương cấp cứu.

Giáo sư Roslyn Lê, thuộc trường đại học Swinburne, đã phỏng vấn các chị em đang lâm vòng lao lý, thì thấy rằng: Vì nợ hụi, giống như cát lún từ từ, nhiều chị em mình phải trở thành những con lừa vận chuyển ma túy xuyên quốc gia, hay nhận chăm sóc xưởng trồng cần sa cho những tay trùm ma túy.

Có một nữ tù nhân đang thọ án 12 năm, đã từng là chủ hụi, bịt giựt hụi, mất nhà hàng, mất nhà năm 2008, đã tham gia vào việc vận chuyển một số lượng ma túy giấu trong bồn ngâm chân trong một thùng container gần 160 ký ma túy, trong đó có methamphetamine trị giá $50 triệu, cocaine trị giá $32 triệu, và thuốc lắc trị giá $6 triệu.

Tuy nhiên! Cấm chơi hụi đâu có được vì đó là quyền tự do của công dân Úc; nên các chuyên gia về hụi chỉ biết khuyên rằng: Chị em mình chỉ tham gia vào dây hụi do người chủ hụi xưa giờ đầy uy tín. Đừng qua bề ngoài hào nhoáng, ăn to nói lớn, nhà cao cửa rộng, vàng vòng phô trương, quan hệ rộng…

Phải biết rõ chủ hụi vợ con mấy đứa, có ai cờ bạc, xì ke hút xách gì không?

Phải chọn lựa kỹ càng các hụi viên khác. Có công ăn việc làm, kiếm được bao nhiêu để coi hốt hụi rồi còn đóng hụi chết hay không; hay lẳng lặng mà dông?

Phải có sổ sách rõ ràng, chứng từ đầy đủ để lỡ có bề gì thì đi thưa mới được.

Cảnh sát Úc bây giờ bớt lù khù rồi, cũng biết chuyện hụi hè nầy nên khi bị giựt hụi là nạn nhân có thể đi thưa chớ không còn cái vụ huề cả làng như xưa được nữa.

Tuy nhiên, tui là người vốn đa nghi như Tào Tháo. Thà mình phụ người chớ không để người phụ mình… nên cứ ‘cảnh báo rồi cảnh cáo’ em yêu của tui hoài hè!

Có đồng nào vợ chồng mình xào đồng nấy! Đừng có hụi hè gì ráo trọi.

Bởi hụi hè coi chừng vì hụi mà có ngày vợ chồng con cái mình phải ra hè mà ở nhe!

Đoàn xuân thu