Tôi còn nhớ khi mình mới qua Mỹ hồi đầu năm 92 có nghe được bản nhạc này ở nhà một người bạn và bị nó thu hút ngay và ám ảnh tôi mãi cho đến bây giờ. Lúc đó mình chỉ thích nhạc của bài và nhất là giọng ca đầy truyền cảm của cô ca sĩ mà không biết tên của ban nhạc và tên của nàng là gì. May sao, mới vừa rồi lên YouTube mình bấm cầu may tên bài ca và thấy hiện lên ban nhạc nữ có tên rất lạ là: 4 No Blondes và tên của nữ ca sĩ là Linda Perry. Tính đến nay thì đã có hơn hai triệu rưỡi lượt người vào YouTube xem bài ca này.
Xem qua tiểu sữ của Linda, sinh năm 1965 tại tb Massachusetts, thì được biết cô ngoài việc là một ca sĩ, còn là một người viết nhạc và là nhà sản xuất âm nhạc rất nổi danh trong ngành. Cô từng viết nhạc cho các ca sĩ nổi danh đương thời như Christina Aguilera và Pink. Đầu những năm 1990, cô làm bồi bàn cho tiệm ăn cho nơi giới hippie thường lui tới tên là “ Spaghetti Western” và hiện nay cô có phòng thu nhạc tên “Kung Fu Garden” ở Hollywood. Cô cho biết ca sĩ thần tượng của mình là hai ca sĩ thượng thặng: Frank Sinatra và Barbra Streisand, điều này cho ta thấy thẩm khiếu về âm nhạc của cô có thể nói là ở mức ưu hạng. Đến đây thì chắc bạn sẽ đặt câu hỏi là: “ Như vậy thì bài Whats Up? (hay còn có tựa là: “Whats Going On”) hay ở điểm nào?
Bài ca này chỉ giản dị với ba hợp âm: A trưởng, B thứ và D trưởng nhưng lối trình bày và giọng ca của Linda biến nó thành mũi dùi thật nhọn sắc khắc sâu vào cảm thức và dây thần kinh âm nhạc của người nghe. Có lẽ cô lên YouTube bài này hồi cô 25 tuổi. Bài ca này không nói về tình yêu trai gái, một điểm son, mà nói về một con người bị dồn nén, gò ép trong khuôn khổ của chế độ phải gào thét lên, muốn thoát ra, muốn phá bỏ nó, muốn làm revolution để đi tìm một hướng đi đến - destination - cho đời mình. Tôi thường được nghe âm điệu rất truyền cảm của những bản tình ca như nhưng có lẽ sự truyền cảm của bài What Up? là một ngoại lệ. Âm điệu và gịong ca thật nhiệt thành nhưng lời ca lại nói lên nổi thống khổ và một đòi hỏi thống thiết về một thay đổi mang ý nghĩa chính trị. Bài ca được viết ở ngôi thứ nhất, nói lên tâm tình đó của tác giả:
... Twenty-five years and my life still trying to get up that great big hill of hope for a destination...đã bao năm rồi tôi cố gắng vươn lên đỉnh cao của hy vọng cho một điểm đến...Khi được bíêt mình chẳng đi được đến đâu, tôi, có khi, khóc than ( And so I cry sometimes), có khi khi trằn trọc trong đêm trường để cho đầu óc rối ben đi... để rồi sáng mai tôi lại phải hét gào lên là: “Tại sao lại như vầy?!” Và tôi kêu lên:
Này mọi người ơi. Này hởi mọi người ơi! Tại sao lại như vầy đây?!
Chung quanh tôi toàn là những lừa dối, toàn là kềm hãm bóp chết Tự do
Tự do đâu? Độc lập đâu? Hạnh phúc đâu?
Tại sao Mẹ Nấm bị cầm tù
tại sao Lưu Hiểu Ba bị chết trong tù vì nói lên tiếng nói của lương tâm điểm đến của tôi đâu?
Đây là tiếng nói của một người trẻ- thật -sự -đúng nghĩa, biết nhìn vào thân phận của mình, của người sống chung quanh mình và của đất nước mình. Không phải là những “người trẻ” chỉ biết sống hưởng thụ, đua đòi cách ích kỷ và vô cảm, chỉ biết có mình mà quên mất đi thân phận của mình và của những bất công đang đè nặng dân tộc mình. Không bao giờ biết đặt câu hỏi: “Tại sao lại như vầy?” và tìm cho mình một điểm đến của một người có lương tri và có lương tâm. Đây là điểm cho ta thấy được cái hay và cái đáng quí của một người trẻ biết kêu gào lên những trăn trở của mình về chính thân phận bất hạnh của mình và của những gì liên qua đến thân phận bi thương của đồng bào mình.
… And I try, oh my god do I try
I try all the time, in this institution
for a destination
(tôi cố sức, ôi trời ơi, tôi cố sức
tôi luôn cố sức trong chế độ kềm kẹp này
để tìm cho mình một điểm đến...)
“Điểm đến” này ở đây chắc chắn không phải là kiếm được cho nhiều tiền, ăn mặc cho đúng thời trang, xài đồ sang, hàng hiệu mà trong đầu nghèo nàn và rổng tuếch mà ta thường phải va chạm với họ mỗi ngày. Có bao nhiêu ngừơi trẻ viết lên được bài ca như Việt Khang. Có bao nhiêu người trẻ chịu cầm tù vì Tự Do như Lê thị Công Nhân. Có bao nhiêu ngừơi trẻ dám biểu tình đòi tự trị và Tự do chống lại âm mưu Hán hoá của China Cộng như các sinh viên ở Hồng Kông? Hiện nay thử hỏi có được bao nhiêu người trẻ tìm một “điểm đến”, một lý tưởng cho đời mình?
Các bạn trẻ của tôi ơi
Hãy viết lên bài ca đúng nghĩa của Việt Khang
Đòi Tư do và quyền sống cho quê nhà như Mẹ Nấm
Hãy sống và chết như Người Trẻ Oai Hùng Trần văn Bá
Để mọi người tưởng nhớ và mến thương
Để Tổ Quốc đời đời ghi công trọng.
* * *
Hởi tuổi trẻ Hồng Kông, tôi phục các em lắm
Coi Tập Cận Bình như một tên chệt tham lam
Hồng kông đâu phải là miếng mỡ cho mầy nuốt trọn
Các em xứng đáng là lớp người “khả uý”
Biết nhìn xa, can đảm chống ngoại xâm
Dù bọn chệt con cháu Mao đầy hung hản.
Bạn trẻ Việt ơi hãy nhìn vào gương đó
Sống hãy học đòi tranh đâú cho Tự Do
Đừng để hổ thẹn là con dân nước Việt.
Rất mong lắm thay!
(Bài ca “Whats Up” này được nhiều ca sĩ nổi tiếng Mỹ trình bày trong số đó có “Quái ca nữ Bà Bà” là Lady Gaga trình bày cuồng nhiệt trên sân khấu có thu hình trên YouTube. Các bạn yêu nhạc ngoại quốc có thể vào YouTube bấm vào chương trình tuyển chọn tài năng của Thái là: “Thailands Got Talent” để thưởng thức một nữ thí sinh Thái trình bày xuất thần bài ca này và đã được trúng giải.)
Thành Lacey
