Thường thì đến độ tuổi 50 trở đi, khoảng 50% đàn ông và 25% phụ nữ sẽ có vấn đề với chuyện rụng tóc. Sự rụng tóc xảy ra mỗi ngày. Một số tóc rơi rụng sau khi tắm, sau khi sấy tóc, và sau khi chải đầu là chuyện thường. Trung bình mỗi ngày chúng ta mất đi khoảng 50 đến 100 cọng tóc. Những sợi tóc rụng mất sẽ được thay thế bởi những sợi tóc non mới. Khi tuổi hạt càng tăng, tế bào chân tóc sẽ mất lần làm cho mái tóc thưa dần đi.

Tuy nhiên khi sự rụng tóc xảy ra hàng loạt khiến mái tóc bị thưa hay hói có thể vì những lý do sau đây:
1. Chu kỳ tóc mọc và rụng đồng bộ, gọi là Telogen Effluvium
Mái tóc mọc ra từ những chân tóc, và không mọc cùng một lúc. Những chu kỳ, mọc và rụng tóc, không đồng bộ với nhau, có cọng rụng đi và nghỉ xả hơi, trong khi cọng bên cạnh làm việc thay phiên. Vì một lý do nào đó làm hư hại các chân tóc nầy hay làm cho chu kỳ mọc tóc bị xáo trộn như mọc và rụng cùng một lúc, sẽ gây ra tình trạng hói đầu vì rụng tóc đồng bộ.
Telogen Effluvium xảy ra sau khi sanh đẻ, bị mổ xẻ, bị xuống cân nhiều, hoặc bị stress kinh niên.
Tương tự như khi có thai, một số thuốc ngừa thai, hay thay đổi hormone trong tuổi nghỉ kinh cũng làm cho hói tóc. Khi ngừng uống thuốc ngừa thai sau một thời gian uống khá lâu, cũng làm cho bị mất tóc.
Một số phản ứng phụ của thuốc như thuốc an thần chống trầm cảm, thuốc tim mạch beta-blockers, thuốc giảm đau NSAIDs Motrin (ibuprofen) cũng gây ra rụng tóc.
2. Rụng tóc vì lý do di truyền
Rụng tóc có thể vì lý do di truyền, gọi là androgenetic alopecia, là lý do gây ra rụng tóc nhiều nhất, 95% phái nam, và trên 40% phái nữ. Đàn ông thường bị hói, còn phụ nữ đa phần chỉ bị thưa tóc.
Người có triệu chứng rụng tóc thừa hưởng một gene từ cha hay mẹ hoặc cả hai, gene nầy làm cho chân tóc nhạy cảm với hormone nam giới khiến cho chân tóc bị teo đi. Dấu hiệu thường thấy trong gia đình, ai cũng ít tóc, hói tóc, cha mẹ, anh chị, bị rụng tóc sớm là do lý do di truyền.
Mất tóc có thể vì nhạy cảm hay có nhiều hormone nam giới. Phụ nữ sau tuổi nghỉ kinh, tỉ lệ hormone nam giới cao hơn, làm mất tóc nhiều hơn.
Phụ nữ có thể dùng kem Rogaine, còn đàn ông có khi phải dùng thuốc finasteride (Propecia). Tuy nhiên thuốc finasteride có thể gây ra liệt dương.
3. Suy tuyến giáp (Hypothyroidism)
Hàng triệu người, hầu hết là phụ nữ, bị suy tuyến giáp. Hormone của tuyến giáp (thyroid hormone) giúp ta điều hòa sức nặng qua việc tiêu thụ thức ăn và biến thành năng lượng, và còn hỗ trợ cho việc tăng trưởng của da, tóc, móng tay, móng chân. Yếu tuyến giáp làm cho tóc bị thưa.
4. Bệnh thiếu máu
Phụ nữ mất máu nhiều vì kinh nguyệt sẽ bị thưa tóc. Có thể cần thêm thuốc bổ máu có chất sắt, trung bình phụ nữ đang còn kinh, cần khoảng 18 mg chắt sắt, và sau khi mãn kinh thì 8 mg cho mỗi ngày.
Ăn uống thiếu thốn, thiếu chất đạm protein, thường xảy ra cho người ăn chay trường. Thiếu máu kinh niên cũng làm cho bạn mất tóc. Diet, giảm cân quá nhanh vì muốn giảm vòng eo cũng làm cho rụng tóc. Nên cẩn thận và điều chỉnh.
5. Bệnh đa nang buồng trứng (polycystic ovarian syndrome, PCOS)
Phụ nữ bị hội chứng nầy do bị mất cân bằng về lượng hormone nam giới cao hơn bình thường. PCOS là một trong những nguyên nhân làm cho sự rụng trứng không đều hòa, gây ra hiếm muộn. Thuốc ngừa thai hay thuốc spironolactone (Aldactone) giảm bớt lượng hormone nam hay giảm ảnh hưởng của hormone nam sẽ giảm bớt sự rụng tóc.
6. Một số bệnh về hệ thống đề kháng của cơ thể
Bệnh auto-immune Lupus là một bệnh gọi là overactive auto-immune system khi mà hệ thống miễn nhiễm của bạn không còn phân biệt được bạn thù, sẽ tìm cách phá, diệt các chân tóc.
7. Các bệnh ung thư cần đến hóa học trị liệu.
8. Chăm sóc tóc quá độ
Sử dụng quá nhiều thuốc gội đầu, uốn tóc, hay nhuộm tóc có thể hại đến chân tóc. Sấy tóc quá nóng, hay những hóa chất có thể giết hại chân tóc. Khi sử dụng máy sấy tóc nên để nhiệt độ thấp hay để mát, và không nên nhuộm tóc nhiều màu, nhiều lần, nhiều hóa chất.
Uốn tóc nhiều quá, nhất là khi chân tóc bị xoắn tít lại theo kiểu ưa chuộng của người Mỹ da đen. Tránh bứt tóc, tự nhổ tóc khi buồn buồn, ngồi không có chuyện gì làm, hay khi có chuyện bực tức.
Nói cho đúng ra, gội đầu nhiều không phải là nguyên nhân gây ra rụng tóc, chỉ khi nào dùng thuốc gội đầu quá nhiều mà thôi. Sấy tóc quá nóng có thể tạm thời làm hư hại chân tóc, nhưng hầu hết sẽ bình phục, miễn là đừng lạm dụng thường xuyên. Ngoài ra keo xịt tóc không làm cho rụng tóc.
Hói tóc không phải là một vấn đề chỉ xảy ra với thế giới văn minh hiện nay mà là một vấn nạn có từ ngàn xưa khi mà con người biết chăm sóc sắc đẹp.
Văn tự y học Ebers Papyrus của người Ai Cập 1500 năm trước công nguyên đã ghi chép phương cách chống rụng tóc bằng cách thoa mỡ của hà mã, cá sấu, dê rừng ibex, hay mèo đực lên da đầu. Thời đó, tóc giả và râu giả cũng rất thịnh hành.
Ông tổ của Tây Y, Hippocrates, cá nhân cũng có vấn đề với hói tóc. Ông đã tự chữa bệnh cho mình bằng một loại thuốc trộn từ thuốc phiện, phân chim bồ câu, củ cải đường, và một số gia vị. Dĩ nhiên là thuốc không có hiệu ứng gì cả. Khi để ý những người bị thiến hoạn tuy thưa râu nhưng không bị rụng tóc, ông bèn nghĩ ra cách chữa trị bằng cách thiến hoạn (hình như không phải cho chính mình theo kiểu Nhạc Bất Quần). Dựa theo các nghiên cứu gần đây, suy luận của ông là đúng, vì sự hói tóc xảy ra khi da đầu nhạy cảm với hormone nam giới.
Hoàng Đế La Mã Julius Caesar cũng có vấn nạn hói tóc. Người tình của ông, Nữ Hoàng Cleopatra đã bôi lên đầu chàng một loại thuốc trộn từ xác chuột xay nhuyễn, trộn với bột răng ngựa và mỡ gấu. Dĩ nhiên là không có kết quả, vì thế ngài Julius Caesar đã mang vương miện vòng nguyệt quế (laurel wreath) lên đầu…cho oai.
Ngày nay, ngoài những loại thuốc giảm sự rụng tóc đã nêu trên, ta có thể ngăn ngừa hay làm giảm bớt tốc độ rụng tóc. Thứ nhất là giảm stress, kế đến là ăn uống đầy đủ dinh dưỡng về chất sắt, chất kẽm, và không nên cử chất béo nhiều quá. Thật ra uống nhiều thuốc bổ thí dụ như vitamin A, vitamin E, and selenium, có thể làm cho rụng tóc nhiều hơn.
Như thế một số nguyên do gây ra sự rụng tóc, bạn có thể tự kiểm tra và điều chỉnh được, hay đơn giản là đợi cho cơ thể tự điều chỉnh lấy. Những lý do khác, bạn có thể cần đến sự giúp đỡ của bác sĩ. Đa số trường hợp, thuốc men có thể giúp, tuy một số ít có thể cần đến bác sĩ giải phẫu làm phẫu thuật cấy tóc, hair transplant, thậm chí có khi cần, mang tóc giả cũng là một cách giải quyết vấn đề.

BS Hồ Ngọc Minh
__________
Bác Sĩ Minh là Board Certified về Obstertrics, Gynecology và Reproductive Endocrinology Infertility. Phòng mạch tọa lạc trong khuôn viên bệnh viện Fountain Valley, tại 11180 Warner Ave., Suite 465, Fountain Valley, CA 92708. Số phone liên lạc: (714) 429-5848, trang nhà: www.bacsihongocminh.com.