Con người ta không thể chỉ hít thở không khí hay sưởi ấm dưới ánh nắng mặt trời mà sống. Cơ thể cần đến thức ăn và nước uống để sống còn.
Câu hỏi mà nhiều người vẫn thắc mắc là, người ta có thể nhịn đói hay nhịn khát được bao lâu thì nguy hiểm đến tính mạng?
Nếu giả sử bạn muốn nhịn đói?
Trong vòng từ một đến hai ngày sau bữa ăn cuối cùng, cơ thể sẽ cạn kiệt nguồn đa đường gylycogen chứa trong lá gan và bắp thịt. Phần lớn năng lượng cần thiết sẽ được đáp ứng bằng cách đốt lượng mỡ béo dự trữ thành ra chất ketones. Vấn đề là tế bào máu và tế bào não không thể sử dụng chất ketones biến ra từ mỡ, mà phải cần đến đường glucose. Để có được glucose, cơ thể phải đốt, tiêu thụ bắp thịt. Vì thế những người nhịn đói lâu ngày sẽ vừa mất mỡ và mất bắp thịt, có khi mất nhiều bắp thịt hơn là mỡ. Cũng vì lý do này, nhịn đói dài hạn để xuống cân không thể là phương pháp an toàn và khôn ngoan cho lắm.
Trong trường hợp một người có nhiều mỡ hơn trung bình, thuộc loại trên cân, vẫn có thể “đói đến chết” nếu không có đủ bắp thịt để cho cơ thể “ăn khi đói”. Ví dụ, trái tim là một khối bắp thịt, mà nếu mất bắp thịt thì tim sẽ yếu và sẽ ngừng đập. Vì thế, để khỏi nguy hiểm đến tính mạng, chúng ta chỉ có thể nhịn đói tối đa khi trọng lượng cơ thể giảm đi còn một nửa, bất kể trong lượng ban đầu.
Cơ thể con người thường xuyên mất nước, vì thế uống một ly nước một ngày sẽ không đủ cung ứng cho nhu cầu. (Hình minh họa: Getty Images)
Do đó tối đa, một người có thể nhịn đói được khoảng 3 tháng trước khi nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, một và trường hợp, nếu thỉnh thoảng có được tiếp tế thêm chút đồ ăn, nhất là từ protein thì có thể kéo dài thêm chút đỉnh. Nói chung, nếu có nhiều mỡ thì mức độ sống còn sẽ đỡ hơn là người ốm một tí.
Trên đây là nói đến trường hợp tận mạt như bị đói trên biển hay trên hoang đảo chẳng hạn. Bình thường, một người có thể nhịn đói được ba tuần lễ mà không nguy hiểm. Thí dụ như ngài Mahatma Gandhi đã nhịn đói nhiều lần trong đời, mỗi lần liên tục trong 21 ngày mà vẫn không hề hấn gì.
Chết đói là một chuyện, nhưng chết khát là một vấn đề khác.
Tối thiểu 60% trọng lượng cơ thể người ta là nước, và mỗi từng tế bào trong cơ thể cần đến nước để hoạt động. Nước giúp cho chất nhờn trong các khớp xương không bị khô, giúp điều hòa thân nhiệt qua tuyến mồ hôi và hơi thở, và còn giúp giải trừ chất độc cũng như chất uế.
Tối thiểu thời lượng mà cơ thể có thể chịu đựng khi không có nước là một tuần lễ, dựa trên quan sát về những người cuối đời, khi mà nguồn tiếp tế nước và thức ăn bị cúp.
Tuy nhiên, nói một tuần cũng là hơi nới tay một chút, vì những bệnh nhân cuối đời thi thoảng cũng còn được tiếp liệu chút đỉnh thức ăn để cầm chừng. Thường thường, mức chịu đựng tối đa là 3 đến 4 ngày, như khi bị khát dưới ánh nắng mặt trời chẳng hạn.
Những gì xảy ra khi ta bị thiếu nước?
Chúng ta mất nước cho dù ngồi không một chỗ, qua mồ hôi, hơi thở, và tiểu tiện hay đại tiện. Trong trường hợp vận động nhiều, một người có thể mất đi từ 1 đến 1.5 lít nước trong vòng một tiếng đồng hồ qua mồ hồi xuất ra. Nếu không được bồi hoàn kịp thời, thể tích nước cơ thể sẽ hao hụt nhanh chóng, và có khi làm tuột áp suất máu. Khi mà lượng máu không thể luân lưu trong cơ thể, áp suất máu giảm tối đa, nhiệt độ cơ thể tăng vọt, nguy cơ tử vong sẽ tăng cao.
Cơ thể con người thường xuyên mất nước, vì thế uống một ly nước một ngày sẽ không đủ cung ứng cho nhu cầu. Thể tích nước tối thiểu cần khoảng độ 8 ly nước, bao gồm cả nước có trong thức ăn. Khi mất nước quá 10% sức nặng của cơ thể, cơ thể ở trong tình trạng nguy cập, nếu không thay đổi kịp thời, tử vong khó tránh khỏi.
So ra, nhịn khát dễ chết và còn mau chết hơn là nhịn đói. Nói như thế không có nghĩa là chúng ta nhịn đủ thứ đến mức độ nguy hiểm, nhất là người lớn tuổi khi mà nguồn dự trữ năng lượng không còn sung mãn nữa. Cũng vì thế, bình thường, ta không nên để thiếu nước. Đồ ăn có thể có chứa nước, nhưng nước uống là nguồn tiếp liệu đơn giản nhất, lại quan trọng nhất và tốt nhất.

Bác Sĩ Hồ Ngọc Minh
Bác Sĩ Hồ Ngọc Minh đã từng làm nghiên cứu về bệnh hiếm muộn, và các bệnh ung thư của phụ nữ tại National Cancer Institute trực thuộc National Institutes of Health. Bác Sĩ Minh là Board Certified về Obstertrics, Gynecology và Reproductive Endocrinology Infertility. Phòng mạch tọa lạc trong khuôn viên bệnh viện Fountain Valley, tại 11180 Warner Ave., Suite 465, Fountain Valley, CA 92708. Số phone liên lạc: (714) 429-5848, trang nhà: www.bacsihongocminh.com.