Bài viết này dựa trên chương trình phát thanh "Mại dâm có nên là nghề bình thường" của Business Daily, BBC World Service. Chương trình do Laurence Knight biên tập, Ed Butler trình bày, và Bryan Lufkin biên soạn bản text.
Phố Đèn Đỏ Amsterdam với những ngõ hẻm đầy cửa sổ với ánh đèn đỏ đậm, nơi phụ nữ thu hút khách hàng qua lại, không chỉ là điểm đến du lịch và biểu tượng văn hóa, mà nơi đây còn là ví dụ điển hình về một nơi mà lao động tình dục an toàn và hợp pháp hoạt động nhiều thập niên.
Nhưng điều đó có thể sẽ sớm kết thúc.
Quốc hội Hà Lan hiện đang chuẩn bị tranh luận về tính hợp pháp của nghề mại dâm ở Hà Lan. Với việc ngành công nghiệp này phải đối mặt với sự phản đối từ cả phe Thiên Chúa giáo cánh hữu và phe nữ quyền cánh tả, người lao động tình dục ở Phố Đèn Đỏ đang phải chịu áp lực khi cố gắng bảo vệ quyền lao động của họ.
Liệu những tranh luận này có dẫn đến những thay đổi lớn trong ngành lao động tình dục khắp thế giới? Và điều đó sẽ ảnh hưởng ra sao tới việc làm và cuộc sống của người trong ngành?
Những người biểu tình năm 2019 trong chiến dịch "Tôi là vô giá" nhắm đến ý định tội phạm hóa nghề mại dâm ở Hà Lan
Đổi thay ở Hà Lan "Sẽ thế nào nếu đó là em gái của bạn?"
Đó là một trong những châm ngôn dùng trên mạng xã hội trong chiến dịch trẻ ở Hà Lan khuyến khích tội phạm hóa một phần nghề lao động tình dục.
Nỗ lực tại cơ sở đã thu thập được hơn 46.000 chữ ký của công chúng trong vòng bảy năm qua, cuối cùng cũng thúc giục quốc hội phải thảo luận, Sara Lous nói. Cô làm việc cho chiến dịch có tên gọi "Ik ben onbetaalbaar" - có nghĩa là "Tôi vô giá" ở Hà Lan.
Chiến dịch hướng tới thay đổi các luật lệ hiện thời để họ có thể theo "mô hình Bắc Âu", trong đó khách hàng nam thuê gái mại dâm có thể bị phạt, trong nỗ lực làm giảm bạo lực chống lại phụ nữ làm nghề này. Hiện thời, quan hệ mua dâm thuận tình giữa hai người lớn ở Hà Lan đã được coi là hợp pháp kể từ năm 1971.
Nhưng Lous nghĩ rằng luật này đã cũ trong thời đại #MeToo [thời đại chống quấy rối tình dục với phụ nữ], dù Phố Đèn Đỏ có tính biểu tượng hay tự do tình dục đến mức nào thì "Nó không thuộc về thời đại này nữa."
Nhưng những công nhân ở Phố Đèn Đỏ nghĩ gì? Một người từ Romania, với tên giả là Cherry, nói rằng đây chỉ là cách để trả tiền thuê nhà và tiết kiệm chút tiền đến khi cô có thể tìm được "công việc thông thường" và hướng đến "cuộc sống bình thường". Cô đã làm việc tại Phố Đèn Đỏ một thập niên.
"Nếu kiến nghị tiến triển tốt, thì đây sẽ là bước đi tốt để đẩy tôi khỏi nơi đó," cô nói với phóng viên BBC Anna Holligan.
Nhưng một người khác, có tên là Foxy, nghĩ rằng kiến nghị có thể làm tổn thương các cô gái làm nghề mại dâm khi họ khiến công việc này thêm cấm kỵ và tối tăm, và vì vậy sẽ dẫn đến tình trạng ít được chấp nhận và khó kiểm soát hơn.
"Chúng tôi sẽ phải làm việc ngầm, vì vậy chúng tôi không thể dễ dàng gặp cảnh sát, hay tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe."
Cô nói thêm: "Tôi làm công việc này vì tự nguyện," và tranh luận rằng những tệ nạn như buôn người xảy ra ở rất nhiều ngành nghề - không chỉ có trong lĩnh vực lao động tình dục.
Vậy liệu nghề mại dâm hợp pháp có tiếp tục cho phụ nữ quyền tự do kiếm tiền theo cách họ muốn hay không?
Một bảng quảng cáo một nhà chứa gái mại dâm hợp pháp ở Las Vegas, bang Nevada
Liệu luật chống mại dâm có hiệu quả không? Luật chống mại dâm, và cách luật này bảo vệ phụ nữ và giúp họ tiếp cận những phúc lợi như chăm sóc sức khỏe, là khác nhau ở mỗi quốc gia khác nhau.
Các chuyên gia nói ở các nước nghè, luật chống mại dâm thường trở thành vũ khí trừng phạt phụ nữ làm nghề mại dâm vì những cô gái này tự kiểm soát cơ thể họ. Thêm nữa, những đạo luật này không phải lúc nào cũng hiệu quả trong việc ngăn chặn bệnh tật lan truyền, hay ngăn cản tình trạng buôn người và bạo hành phụ nữ.
"Luật chống lao động tình dục luôn luôn áp đặt và gây bất lợi cho quyền của công nhân tình dục," Prabha Kotiswaran, giáo sư luật và công bằng xã hội tại trường đại học King's College London nói.
"Cuối cùng điều xảy ra là tự công nhân tình dục phải hối lộ cảnh sát - hối lộ bằng tình dục hoặc tiền bạc - để thoát khỏi sự trấn áp của luật pháp. Điều này đơn giản nghĩa là họ phải lao động tình dục nhiều hơn để đắp đổi vào khoản tiền họ đã phải trả cho nhà nước."
Những người vận động tự gọi bản thân là "người bãi bỏ" tìm cách áp đặt tiền phạt với những người mua dâm - đó là đa số là khách hàng nam trả tiền để quan hệ tình dục.
Nhưng những người khác tin rằng cần phải tập trung trang bị năng lực cho những phụ nữ liên quan, những người thuộc nhóm yếu thế trong ngành này. Cách tốt nhất thực hiện điều này là gì? Đó là khiến nghề mại dâm hoàn toàn và 100% hợp pháp.
Phố Đèn Đỏ nổi tiếng ở Amsterdam - một biểu tượng văn hóa của thành phố và là biểu tượng tự do tình dục
Lợi ích của việc hợp pháp hóa nghề mại dâm "Trả tiền để quan hệ tình dục là ổn và phong lưu," Christina Parreira nói.
"Và tôi nghĩ thật ngớ ngẩn khi những người theo chủ nghĩa nữ quyền muốn tước bỏ một trong những ngành công nghiệp mà phụ nữ kiếm được nhiều tiền hơn đàn ông."
Parreira thỉnh thoảng làm công nhân tình dục ở bang Nevada, Hoa Kỳ. Cô là người có bằng tiến sĩ và nghiên cứu về ngành công nghiệp tình dục. Cô là người chống lại hành động đẩy nghề mại dâm thành bất hợp pháp, và cô nói cô kiếm sống rất ổn nhờ làm gái mại dâm.
"Tôi đã kiếm đủ tiền để có thể hoàn tất bằng tiến sĩ và hiếm khi phải đi làm," cô nói. "Ý tôi là, thật là xa xỉ. Những người bãi bỏ có thể khiến hàng trăm ngàn người mất việc."
"Điều tuyệt vời ở một nhà chứa là, từ khi nơi này trở nên hợp pháp, bạn đến đó và bạn được bảo vệ," Parreira nói. Cô đề cập đến những nhà thổ ở bang Nevada, nơi nghề mại dâm là hợp pháp ở một số nơi.
"Khi một khách hàng trở nên hành động quá đà thì sẽ có nút báo động, gọi là 'nút hoảng loạn'."
Nhưng Julie Binden, một nhà báo và là nhà vận động chống lại nghề mại dâm, tranh luận rằng ở quốc gia có nghề mại dâm hợp pháp, nhiều gái mại dâm bị bọn cò mồi và khách hàng chơi giết hại hơn. Cô nói cô không bao giờ cần "nút hoảng loạn" khi làm việc trong ngành báo chí.
Bindel ưa thích "mô hình Bắc Âu" được đề cập đến trong tranh luận của người Hà Lan - một mô hình đã lan tỏa ra ngoài vùng Bắc Âu, và nhắm đến việc ngừng tội phạm hóa nghề lao động tình dục nhưng lại tội phạm hóa kẻ mua dâm.
Bindel cho rằng lao động tình dục vẫn chưa đủ an toàn với phụ nữ, và vì vậy không thể được xếp vào nhóm chung với những nghề nghiệp khác được chính phủ quy định và không thể được đề cập như một nghề nghiệp. Cô cho rằng vấn đề sẽ còn tồn tại chừng nào công nhân tình dục vẫn bị xem là hàng tiêu dùng, và lấy những "siêu nhà chứa" ở Đức làm ví dụ.
"Có những quảng cáo dành cho đàn ông vào giờ ăn trưa nói họ có thể có bao nhiêu phụ nữ tùy ý và có thể dùng kèm burger và uống bia," cô nói. "Nó đã trở thành một phần của văn hóa tiêu dùng. Họ giống như miếng thịt trong món bánh kẹp burger vậy."
Bindel tin rằng nghề mại dâm xuất phát điểm từ sự bất bình đẳng giới. Đó là lý do vì sao cô thích mô hình mà công nhân tình dục có thể cầm điện thoại lên và gọi cảnh sát, dù người đàn ông đó chưa làm gì sai hay bạo lực - nhưng bởi vì có thể anh ta đang chuẩn bị làm điều đó, cô nói.
Nhưng Parreira nói cô chưa bao giờ trải qua tình huống nào như vậy, hoặc chưa gặp bất cứ người đàn ông nào phá luật ở nhà thổ, ví dụ như từ chối đeo bao cao su. Cô cũng chỉ ra những dữ liệu từ Tổ chức n xá Quốc tế và tạp chí y học The Lancet đều ủng hộ việc phi tội phạm hóa nghề mại dâm.
Trong khoảng từ năm 2003 đến 2008, tình trạng bạo lực với nữ công nhân lao động tình dục ở Đảo Rhode tại Mỹ đã giảm 30% sau khi nghề mại dâm được hợp pháp hóa.
"Con số công nhân lao động tình dục không tăng lên. Lời đồn đại cho rằng có thể sẽ có thêm nhiều phụ nữ làm nghề này - giả định là nếu điều này có xấu đi chăng nữa - thì cũng không đúng," Parreira nói.
Họ có thể đàm phán để có quan hệ tình dục an toàn hơn và cải thiện tình trạng ở nhà thổ, cô tranh luận. Họ có thể được tăng cường thêm năng lực, thậm chí có thể kiện nếu bị vi phạm quyền lợi.
Vậy còn mô hình Bắc Âu thì sao?
"Mô hình đó vận hành trên tiền đề lầm lạc, cho rằng phụ nữ không thể đồng thuận quan hệ tình dục vì mục đích thương mại - rằng họ không bao giờ thấy thích thú và tận hưởng mối quan hệ tình dục đó. Mô hình này cơ bản cho rằng đàn ông là kẻ bóc lột - nhưng thực tế thì không phải tất cả các công nhân lao động tình dục đều như vậy."
Cô cho rằng mô hình Bắc Âu "dựa trên cách nghĩ nữ quyền căn bản lầm lạc cho rằng chúng ta 'đem phần bên trong cơ thể mình cho thuê' - cách mà những người bãi bỏ nói thực ra hạ nhục và coi chúng tôi là vật thể tình dục hơn bất cứ khách hàng nào tôi từng tiếp."
Trong khi đó, những người bãi bỏ tranh luận rằng khía cạnh tội phạm hóa trong nghề lao động tình dục - như đẩy trách nhiệm sang phía khách hàng - sẽ khiến phụ nữ an toàn hơn và tăng cường năng lực cho họ hơn ở những không gian làm việc đặc thù.
Tranh luận dường như ngày càng nóng, khi Quốc hội Hà Lan chuẩn bị cân nhắc vấn đề.
Parreira nói bản thân những người bãi bỏ nên thực sự trò chuyện với nhiều công nhân tình dục hơn nữa, nhưng Bindel nói trải nghiệm của Parreira không phải là trải nghiệm của tất cả mọi người.
Nhưng các thảo luận cần xem xét kỹ chủ đề này, và nó cũng nhắc nhở ta cần phải xem lại vì sao ta gọi nghề mại dâm là một trong những nghề nghiệp cổ xưa nhất của thế giới.
"Chừng nào trên thế giới còn đàn ông, thì chừng đó còn đòi hỏi về tình dục," Parriera nói. "Và việc có những phụ nữ trưởng thành đồng thuận chọn làm nghề này là bình thường."
Theo BBC
