"Nam với nữ không thể là bạn bè suông, bởi luôn có tình dục xen vào giữa," nhân vật Harry Burns trong bộ phim hài lãng mạn "Khi Harry Gặp Sally" nói.
Sally thì kể lể ra những người đàn ông là bạn mình, những người mà cô hoàn toàn chỉ quan tâm như bạn bè bình thường.
Với cô, rõ ràng là có thể có tình bạn không vương mùi quyến rũ. Harry không cho là vậy.
Ai đúng?
Chủ đề "giới hạn bạn bè" - và những lý do khiến đàn ông và phụ nữ nhìn nhận nó khác nhau - giúp chúng ta hiểu cách mọi người đánh giá về độ quan tâm tình dục và những điều khiến chúng ta từ chối tình bạn.
Rủi ro và phần thưởng
Việc thử tiến tới đối với một người bạn chính là sự cân bằng giữa rủi ro và phần thưởng, và điều xảy ra thường xuyên hơn đối với đàn ông là họ bị hấp dẫn bởi những người bạn khác giới, ngay cả khi cả hai người đã xác định rõ ràng rằng giữa họ chỉ có mối quan hệ bạn bè thuần khiết.
Trong một nghiên cứu, phái nam và phái nữ được yêu cầu đánh giá mức độ hấp dẫn của họ với nhau và mức độ hấp dẫn mà họ nghĩ rằng đối phương có đối với họ sau một cuộc trò chuyện ngắn.
Kết quả cho thấy nam giới đánh giá quá cao sức quyến rũ của họ đối với phụ nữ, trong lúc phụ nữ lại đánh giá thấp mức độ hấp dẫn của nam giới đối với họ.
Những người tự đánh giá bản thân là có sức hấp dẫn cao thì cũng đề cao mức độ ham muốn tình dục của người khác đối với họ. Có lẽ do tự tin về sự hấp dẫn của bản thân nên họ chấp nhận rủi ro, hoặc họ ngỡ rằng họ hấp dẫn hơn thực tế, và vì vậy họ bị từ chối thường xuyên hơn.

"Một khi chúng ta mong đợi điều gì đó thì chúng ta có xu hướng nhìn thấy nó," Antonia Abbey từ Đại học Wayne State, nói. Ông là nhà tâm lý học xã hội nghiên cứu các mối quan hệ.
i
"Nếu bạn nghĩ ai đó bị bạn hấp dẫn về mặt tình dục, bạn sẽ nhìn ra điều đó nhiều hơn. Như là khi có ai đó vươn người về phía trước hoặc cười, hoặc làm bất cứ điều gì khác - họ xem [đó] là dấu hiệu tình dục. Họ có thể không nhận thấy rằng khi họ vươn người lên thì người kia đã lùi ra sau."
Trong phần thử nghiệm tiếp theo, các nhà nghiên cứu đã mời những người khác theo dõi cuộc trò chuyện đang diễn ra và cũng được yêu cầu đánh giá mức độ thu hút của mỗi bên đối với bên kia.
Kết quả là các 'quan sát viên' nam đồng ý với người đàn ông mà họ quan sát; họ thấy rằng người phụ nữ có sức hấp dẫn đối với người đàn ông nhiều hơn mức mà người phụ nữ ấy tự đánh giá.
Các 'quan sát viên' nữ thì đồng ý với người phụ nữ được quan sát; họ thấy rằng sự hấp dẫn giữa hai người tồn tại ở mức độ thấp hơn. Như vậy, cả Harry và Sally đều đúng.
Điều này có thể là do định kiến ​​về giới của chúng ta. Các nhà nghiên cứu như Abbey tìm hiểu những trao đổi qua lại giữa những người khởi xướng mối quan hệ lãng mạn - được gọi là "kịch bản" hẹn hò.
Các kịch bản này có thể tiết lộ chuỗi các sự kiện dẫn đến sự theo đuổi lãng mạn thành công hoặc không thành công - và hóa ra chúng ta thường có các vai trò được xác định trước.
"Bối cảnh thực sự đóng vai trò quan trọng trong các mối quan hệ như thế này," Abbey nói.
"So với phụ nữ thì đàn ông tích cực hơn trong việc tìm kiếm những tín hiệu hấp dẫn, bởi về mặt truyền thống thì đàn ông được cho là cần nắm vai trò chủ động."
"Nghe có vẻ lỗi thời vào năm 2019, nhưng đã có khá nhiều nghiên cứu về những cuộc hẹn hò, và kết quả cho thấy mọi người có xu hướng đi theo cách truyền thống trong việc chẳng hạn như ai là người chủ động mời hẹn hò, ai trả tiền, và những thứ tương tự."
"Phụ nữ thường dè dặt và nam giới cảm thấy mình cần chủ động dẫn dắt hướng phát triển của mối quan hệ."
Nếu như người đàn ông dị tính có xu hướng là người chủ động khởi xướng cho mối quan hệ, thì trong các cặp đồng tính nữ mọi chuyện sẽ xảy ra như thế nào?
So với những người đồng tính nam, quan hệ đồng tính nữ đồng tính nữ tập trung nhiều hơn vào sự thân mật và không đặt nặng quan hệ tình dục.
Đối với người song tính, mặc dù sự hấp dẫn tình dục của họ không như tình dục dị tính, nhưng hành động của họ vẫn phù hợp với những mong đợi truyền thống.
Vì vậy, người phụ nữ song tính vẫn cư xử như bạn hình dung là sẽ nhìn thấy ở một người phụ nữ dị tính cư xử trong một buổi hẹn hò - họ không chủ động khơi gợi.

Con người ta cảm thấy tiếc nuối những cơ hội lãng mạn bị bỏ lỡ nhiều hơn là những nỗ lực không thành và ngại ngùng khi hẹn đi chơi với một người nào đó
Khi có mối quan hệ bạn bè có chút mập mờ với người cùng giới tính, điều đó cũng đem lại một số lợi ích.
Lẽ thường, người ta mặc định là phụ nữ sẽ được người bạn khác giới che chở nhiều hơn so với đàn ông, và họ nhận thấy sự che chở đó thật có lợi.
Cả đàn ông và phụ nữ đều nói rằng những người bạn khác giới đưa ra lời khuyên về cách để tạo sự hấp dẫn đối với bạn tình. Vì vậy, mối quan hệ bạn bè này là có lợi. Chơi với bạn khác giới sẽ tốt cho chúng ta.
'Được che chở' nghe có vẻ cổ hủ, nhưng nên lưu ý rằng điều này đã bắt rễ sâu xa trong xã hội chúng ta.
Tổ tiên của chúng ta dường như ủng hộ chế độ một vợ một chồng; với việc từng cặp đôi chỉ ở bên nhau tuy không nhất thiết là hai người phải bên nhau đến suốt đời.
Một người mẹ có thể có nhiều con với nhiều người đàn ông khác nhau. Khi nuôi dạy đứa trẻ, sẽ rất hữu ích khi nhận được sự bảo vệ và nguồn lực từ người đàn ông.
Bằng cách có con với nhiều người và thu hút những người đàn ông khác làm bạn, một người mẹ có thể nhận được sự bảo vệ, che chở từ nhiều người đàn ông cùng một lúc.
Để thu hút đàn ông kết bạn với mình, cách đơn giản nhất có lẽ là phát ra những tín hiệu quyến rũ vô thức.
"Ở phương Tây, có quan niệm rằng bạn kết hôn và cam kết nguyện gắn bó chỉ duy nhất với một người," April Bleske-Rechek từ Đại học Wisconsin-Eau Claire nói. Nhưng chúng ta thì phức tạp hơn thế.
"Cả đàn ông lẫn phụ nữ đều muốn có mối quan hệ bạn tình lâu bền, nhưng cả hai cũng đều sẵn sàng 'sa chân' vào những mối quan hệ tình dục ngắn hạn khi đó là lợi thế đối với họ."
Cũng có sự khác biệt tinh tế giữa ham muốn tình dục và nhu cầu về cảm xúc lãng mạn.
Một nghiên cứu đã khẳng định thêm quy tắc chung rằng đàn ông quan tâm quá mức đến tình dục còn phụ nữ thì đánh giá thấp chuyện đó, nhưng nghiên cứu này cũng xác nhận rằng quy tắc trên không áp dụng cho cảm xúc lãng mạn.
Điều này hỗ trợ cho ý tưởng theo đó cho rằng những hiểu lầm xảy ra khi mọi người tập trung vào các mục tiêu ngắn hạn chứ không phải mối quan hệ lâu dài.
Hoặc có thể được giải thích bởi thực tế là các tín hiệu lãng mạn thì ít mang tính chủ quan hơn, hoặc các tín hiệu lãng mạn có xu hướng chỉ được 'bắt sóng' sau khi bạn đã nhận ra tương đối rõ ràng về việc đối phương bị bạn hấp dẫn về mặt tình dục.
Chúng ta về mặt vô thức sẽ luôn muốn tìm kiếm những người bạn hấp dẫn ngay ban từ đầu, bởi như vậy có nghĩa là những cảm xúc lãng mạn có khả năng phát triển.
"Bạn bè khác giới tính thì rất thiên vị về mức độ hấp dẫn của bạn mình, mà đặc biệt là đàn ông," Bleske-Rechek nói.
Cách mà những đàn ông dị tính kết bạn với phụ nữ, bà nói, trông rất giống với cách nam giới hẹn hò - họ có xu hướng bị hút về phía những người mà họ thấy hấp dẫn về mặt thể chất và cảm xúc.
"Tình bạn với người khác giới làm cho cuộc sống lãng mạn của bạn thực sự phức tạp," Bleske-Rechek nói.
"Hồi 10 năm về trước, tôi thức dậy vào ban đêm sau một giấc mơ. Trong mơ, chồng tôi đứng bên ngoài trường học, trò chuyện với một trong những bà mẹ khác. Cô ấy là một người hấp dẫn, cao và gầy. Cô ấy kết hôn với một người nhỏ bé, còn chồng tôi thì cao lớn, cho nên rất tự nhiên, chuyện này vấn vương trong tâm trí tôi."
"Trong giấc mơ, anh khiến cho cô ấy cười. Cô ấy khiến cho tôi thấy khó chịu mọi lẽ, xét từ khía cạnh cạnh tranh của đàn bà. Tôi thức giấc, đập chồng dậy và nói với anh về giấc mơ này. Anh ấy nói, 'Thế em muốn chúng ta có những người bạn kém hấp dẫn hơn à?'"
Rốt cuộc thì, cô nói, "chúng ta muốn có những người bạn giống với chúng ta, khuyến khích chúng ta, và là người hấp dẫn, bởi vì như vậy là họ sẽ đem đến cho chúng ta một số lợi ích".

Phụ nữ thường có xu hướng đánh giá quá cao độ hấp dẫn của những người bạn gái thân thiết, so với người lạ
Tuy nhiên, mọi thứ đều có giá của nó. "Nếu bạn nhận thức được những động cơ của người bạn khác giới, bạn có thể thấy đó là một tình huống khó khăn."
Ý tưởng từ chối không phải là lý do khiến chúng ta hiếm khi hành động vì sự hấp dẫn đó.
Mọi người thường cảm thấy tiếc nuối vì đã bỏ lỡ những cơ hội lãng mạn hơn là những nỗ lực không thành công và ngại ngùng khi mời ai đó đi chơi.
Trong một nghiên cứu, mọi người được cho xem nhiều hồ sơ khác nhau của những người tham gia hẹn hò và được cho biết về khả năng thành công của họ nếu họ muốn ngỏ lời mời những người đó đi chơi.
Khi được cho biết rằng tỷ lệ thành công khi mời một người cụ thể nào đó hẹn họ, 83% những người tham gia vẫn quyết định sẽ ngỏ lời.
Khi tỷ lệ này giảm xuống còn 5% thì 41% những người tham gia nói họ sẽ vẫn thử vận may mặc dù rất có khả năng họ sẽ bị từ chối. Con người quả là giống loài ưa mạo hiểm lãng mạn!
"Bị từ chối là cảm giác đem lại sự đau đớn, nhưng mọi người vẫn ngỏ lời hò hẹn," Samantha Joel, phó giáo sư tại Đại học Western Ontario, nói.
"Với việc đau đớn khi bị từ chối, các mối quan hệ hẳn phải đem đến thứ gì đó mạnh mẽ hơn."
Hiệu quả cũng được nhìn thấy ở những người tự cảm thấy bấp bênh, như những người có tâm trạng lo lắng hoặc lòng tự trọng thấp, là những người mà khi bị từ chối thì họ sẽ cảm thấy đau đớn nhiều hơn so với những người khác.
"Đó là điều bất ngờ, vì những cá nhân cảm thấy bấp bênh hơn thì thường rất sợ bị từ chối, và họ thường trong tâm trạng chờ đợi là mình sẽ bị từ chối tiếp, mà điều này thì thường là không đúng sự thật," Joel nói.
"Nhưng những người này rất muốn được yêu thương. Nguy cơ không có ai bên cạnh còn mạnh hơn. Nỗi sợ bị từ chối của họ mạnh hơn so với hầu hết mọi người, nhưng đó cũng là động lực để chấp nhận rủi ro."
Abbey nhấn mạnh rằng thái độ của chúng ta đối với bạn bè có thể dễ dàng thay đổi.
"Hầu hết các mối quan tâm lãng mạn được bồi đắp theo thời gian," Abbey nói. "Bạn nghĩ rằng mình đang trong một mối quan hệ thuần khiết, nhưng đôi khi điều đó có thể thay đổi. Khi bạn cố gắng hành động theo sự thay đổi của cảm xúc thì có lúc điều đó có tác dụng, như trong Khi Harry Gặp Sally, nhưng có lúc không thành.
Thuyết tiến hóa về nguồn gốc của những hành vi này đưa ra cách giải thích gọn gàng, nhưng như Abbey chỉ ra, nếu chúng ta muốn thách thức vai trò truyền thống của mỗi giới tính trong chuyện hẹn hò, thì có lẽ tốt hơn cả là chúng ta nên nhìn vào hành động của mình chứ không phải là nhìn vào cả quá trình.
"Tôi nghĩ bạn có thể sử dụng các thuyết tiến hóa, nhưng tôi thấy các kịch bản xã hội và vai trò giới hữu ích hơn, bởi đó là những gì chúng ta có thể thay đổi," Abbey nói. "Công nghệ sẽ ảnh hưởng đến gene của chúng ta? Tôi không biết. Nhưng nó chắc chắn sẽ thay đổi hành vi của chúng ta."
Theo BBC