Tuần qua, có dịp tới thăm một cặp vợ chồng trẻ có con nhỏ (hai cô cậu, 1 và 6 tuổi) và quan sát “sinh hoạt” của hai nhi đồng này tôi mới khám phá ra “lực lượng” đồ chơi của mấy đứa bé trong thời nay quả là hùng hậu và tân kỳ kiểu cọ so với thời của các con tôi lúc trước quá cỡ. Ấy là chỉ cách nhau một thế hệ (khoảng ba mươi năm) thôi mà còn như thế thì nói chi đến chuyện cách hai ba thế hệ như so với thế hệ của chúng tôi.
Nhìn một rừng đồ chơi trong phòng chúng rồi tẩn mẩn thử từng món một, tôi không khỏi nghĩ thầm, “Trẻ con bây giờ sung sướng hơn thời các con tôi hồi trước nhiều.” Đồng thời tôi cũng sực nhớ lại khi mới bắt đầu có con và đi mua sắm đồ chơi cho bé, tôi cũng từng có ý nghĩ tương tự, “Con nít bây giờ sung sướng hơn thời của mình nhiều.”
Thật ra thì tôi làm sao nhớ nổi lúc còn bé tẻo teo tôi đã có được những thứ đồ chơi gì, nhưng thấy nhiều đồ đẹp thì cũng “nói lẽ” một chút như vậy ấy mà. Nói nào ngay, xuất thân từ một xứ nghèo, chân ướt chân ráo tới Mỹ, khi đi mua sắm đồ đoàn để chuẩn bị sanh nở, tôi làm sao không mê những vật dụng xinh xắn cùng đồ chơi đủ loại cho baby ở xứ sở này. Cho trẻ sơ sinh thì nào thau tắm, nào ghế ngồi trên xe hơi, nào giường nệm nhỏ có thành nâng lên hạ xuống với vòng mousse che chắn quanh giường cho khỏi sợ bé bị chạm đầu, lại thêm mấy chùm đồ chơi màu sắc sáng tươi trông thật vui mắt đong đưa qua lại theo tiếng nhạc ru em, nào các chú hề vừa xoay đầu vừa hát được đặt cạnh bên, vân vân. Bé lớn hơn một chút thì có các món để cầm lắc, để xoay, để quay, để vặn, để gõ, tạo thành âm thanh, điệu nhạc, v.v… Thậm chí có cả các thỏi nhựa dai xanh đỏ được giữ trong ngăn đá để lâu lâu mang ra cho bé cắn để bớt khó chịu lúc mọc răng. Đấy, sơ sơ bao nhiêu đó cũng đủ… gây ấn tượng quá chứ!
Vậy mà nếu đem so chúng với các món đồ chơi của thời nay, có thể nói không khác nào đem so một cô gái quê mùa với một cô minh tinh màn bạc Hollywood! Tuy đại thể vẫn là cùng một “cứu cánh” là vừa giúp trẻ vui đùa vừa cho trẻ có dịp vận động chân tay, nhuần nhuyễn hóa các cử động, kích thích óc theo dõi, vân vân, các đồ chơi tân tiến thời nay khác xa đồ chơi ngày xưa ở chỗ hầu hết đều được điện tử hóa. Chuyện loay hoay vặn dây thiều không còn nữa mà nhường chỗ cho việc bấm nút. Và các chương trình điện tử được lắp đặt vào trong các món đồ chơi thì tinh xảo vô song cũng như các “mặt hàng” đồ chơi thì… “hằng hà sa số.”
Cho trẻ ở tuổi lẫm đẫm mới biết đi mà đã “điện tử hóa” như vậy thì các “game” dành cho trẻ lớn thì ôi thôi, khỏi phải nói. Bởi vậy, chỉ cần một “ipad” đã được “download” đầy đủ, các cô các cậu có thể ngồi chơi suốt ngày thậm chí cả tuần, cả tháng vẫn chưa hết “game.” Thật là tiện lợi và cung ứng thật đầy đủ cho nhu cầu giải trí của trẻ em.
Đấy, trẻ con bây giờ đầy đủ như thế đấy. Nhưng ngẫm lại, nói chúng “sung sướng hơn” có thật đúng hay không hay đó có lẽ chỉ là một cách “phân bì” mà người lớn chúng ta hay buột miệng so sánh. Chẳng qua mỗi thời có một không gian, hoàn cảnh khác biệt và có lẽ nếu chỉ dựa trên sự mức độ tiến bộ về vật chất để lượng định những gì thuộc về tinh thần thì chưa đủ, phải không các bạn. Tôi nói thế vì nhớ lại tuổi thơ của mình. Ôi, những ngày tuổi nhỏ sao quá thần tiên. Mà đồ chơi của tôi nào có gì đâu, thậm chí một con búp bê nhựa biết “nhắm mắt mở mắt” cũng đã là một niềm mơ ước lớn nhất trần đời!
Đồ chơi của tôi trong thời đó là gì nhỉ? Trừ đôi ba thứ được “anh truyền em nối,” nghĩa là đã được dùng cho các anh chị tôi, như chú ngựa gỗ lắc lư, chiếc xe đẩy lóc cóc làm bằng mây và gỗ (kể cả bốn bánh xe), hoặc vài món được ông nội tôi ưu ái đẽo cho như một bộ gióng gánh gồm một cái đòn gánh, đôi gióng và cặp thúng bé tí (để tôi chơi trò buôn thúng bán bưng); phần lớn các đồ chơi đều do anh em tôi tự chế.
Còn nhớ, lúc ấy túi áo của tôi là nơi cất chứa khi thì hột me, khi thì nắm dây thun buộc đồ, để chơi trò búng hột me hoặc búng dây thun, cũng có khi là đá hoặc sỏi (hai màu) để chơi cờ gánh. Nếu búng “ăn” tức thắng cuộc thì để dành “chiến lợi phẩm” dây thun cho thật nhiều rồi thắt lại thành dây để nhả;, nếu được nhiều thun hơn thì thắt đôi hay thắt ba hoặc làm thành một sợi thật dài để nhảy dây chung, tức là hai đứa đứng “quây dây” ở hai đầu cho một đứa nhảy ở giữa. Mê nhất là trò chơi đánh đũa. Chỉ với một trái banh lông (tennis cũ) và mười chiếc đũa mà tôi có thể chơi giờ này qua giờ nọ không biết chán mà không cần “partner.”
Dầu vậy, chơi một mình làm sao thú bằng chơi chung. Bởi thế tôi hay nhập bọn chơi chung với mấy anh tôi và cũng “enjoy” các cuộc vui này không kém cho dù đó là trò chơi con trai như bắn đạn (bi), đá cầu, đá banh, tạt lon, chọi nút ve, tạt bao thuốc lá, vít hình, thả diều, vân vân. Nghe vậy, chắc bạn nghĩ rằng tôi thuộc loại “tomboy” chứ gì? Ban đầu tôi cũng tưởng mình như thế, nhưng sau khi “rà soát” lại thì tôi thấy mình vẫn còn nhiều “nữ tính” chán vì tôi không thể nào say mê các trò “cực kỳ nam tính” của các ông tướng ấy như đá dế, đá cá, bắn chim hay câu cá (nhất là cái mục trèo lên cây mận ăn cắp tổ kiến vàng để lấy trứng kiến bọc, hoặc đào đất bùn đen xì tìm trùng chỉ, để làm mồi câu).
Vì vậy, đối với tôi thời đó vui nhất là những ngày kỵ giỗ, Tết nhứt, tức những dịp mà ngôi nhà từ đường của ngoại tôi, nơi anh chị em chúng tôi lớn lên, đông đúc đầy đủ bà con cháu chắt tựu về. Lúc ấy, bọn con nít tụi tôi tha hồ chơi những trò chơi tập thể mà bình thường anh em chúng tôi không đủ “túc số” để “tổ chức.” Nếu chơi chung thì nào là trốn tìm (hay năm-mười-mười lăm), ông đi qua bà đi lại, thiên đàng địa ngục, bịt mắt bắt dê, vân vân. Nếu chơi riêng thì bọn con gái tụi tôi sẽ chui vào góc kẹt nào đó giăng màn để bán hàng bán quán, ngồi ở hàng hiên để đánh đũa, hoặc ra sân nhảy dây, nhảy cò cò, vui ơi là vui.
Thật vậy, công tâm mà nói, chưa bao giờ tôi nghĩ mình có một tuổi thơ đau buồn hay bất hạnh, cho dù điều kiện sống thời ấy nói chung và gia đình tôi nói riêng, rất thiếu thốn so với thời đại bây giờ. Trái lại, hồi tưởng về những ngày thơ ấu luôn cho tôi những tình cảm ấm áp dịu dàng với biết bao lượn sóng tình thương vỗ về ôm ấp. Tình thương của thân tộc, của ông bà, cha mẹ, anh em, và ngay cả của hàng xóm láng giềng. Ngày nay, vì hoàn cảnh xã hội thay đổi, con người ít gần gũi nhau, đơn vị gia đình càng ngày càng nhỏ dần và ngay cả giữa vợ chồng hoặc cha mẹ với con cái cũng không thể dành thì giờ cho nhau nhiều hơn. Trẻ con ngày nay, nếu được hưởng thật nhiều tiện nghi vật chất cùng nhiều đồ chơi tối tân hấp dẫn, âu đó cũng chỉ là một đền bù, chưa chắc đã đủ, để lấp đầy những gì mà chúng thiếu thốn so với thế hệ chúng ta ngày xưa, tôi nghĩ vậy. (hv)

Hạnh Viên