Một hôm, trong một tiệm cà-phê của một thành phố nhỏ ở ngoại ô Paris, Cỏ May nghe lỏm câu chuyện

giữa một ông khách hàng với người đứng bán thuôc hút và lô-tô, cá ngựa, … của cà-phê. Ở Pháp, thuốc

hút, lô-tô, cá ngựa, … thường chiếm một góc của cà-phê để dể thu hút khách hàng, hoặc nghiền cà-phê,

hoặc nghiền cá ngựa, cả hai đều cùng lúc trở thành khách vừa uống cà-phê, vừa đánh lô-tô, cá ngựa

luôn .

Cà-phê:
- Ông cũng là người Việt Nam à?
- Phải.
- Ông ở đây lâu chưa?
- Khá lâu, có tới hai mươi năm.
- Sao lạ vậy? Tại sao không thấy ông tới đây?
- Tại sao phải tới đây?
- Đánh cá ngựa, đánh lô-tô …Tôi biết gần như hết người Việt Nam ở đây . Họ thường tới đây
uống cà-phê và đánh cá ngựa …

Người Việt Nam, thành phần lao động, buôn bán nhỏ, phần lớn đam mê cờ bạc. Về số người chơi không

đông bằng người Tây, Mỹ, nhưng về tỷ lệ, là một con số tiêu biểu rất đáng kể.

Ở các nơi, đều thấy nhan nhản những thứ cờ bạc do nhà nước chủ trương và phát hành độc quyền vì đó

là nguồn lợi lớn và chắc ăn lại chớp nhoáng cho ngân sách quốc gia.

Ở Mỹ, theo thống kê của American Statistics of National Council, hiện có 3 triêu người nghiền cờ bạc

trong đó phụ nữ chiếm phân nửa. Mỗi người đàn ông nghiền cờ bạc thua trung bình từ 55 000,USD tới

90 000,USD trong lúc đó, các bà chỉ thua trung bình 16 000, USD mà thôi.

Mức độ thua bạc của người Việt Nam hải ngoại chưa có thống kê nên chỉ biết số người ham mê cờ bạc

rất đông. Và không thiếu người thua tán gia bại sản. Ở Vìệt Nam, trong mỗi trận banh lớn, thường thấy tin

tức có người đi xuống lầu bằng cửa sổ vì thua cá độ.

Ở Pháp, có 1% dân chúng cờ bạc ghiền, tức lối 6, 58 triệu người ( dân số 2013). Nhà nước Pháp vừa

mở mang ngành kinh tế quốc doanh cờ bạc, vừa mở trung tâm trị liệu bệnh nghiền cờ bạc .

Một thứ bệnh lý

Thật vậy, đây là lần đầu tiên, trong tỉnh Lot, một Trung tâm khám bệnh và chữa trị vừa mở cửa đón nhận

bệnh nhân nghiền cờ bạc vì bệnh nhân ngày càng đông đến báo động nhà cầm quyền địa phương.

Những con bệnh bị nhiễm những thứ vi khuẩn cực dữ, có tên khoa học như Cash, Loto, PMU, Paris

sportifs và nhiều thứ khác nữa tuy chẩn đoán được, nhưng chưa có thuốc đủ sức mạnh để chữa trị. Các

loại kháng sinh hay trụ sinh thông thường đều không đủ khả năng áp đảo cơn bệnh.

Đây là chứng bệnh xã hội nghiêm trọng mang tính sanh tử. Nó làm cho bệnh nhân trở thành người bị

thương tật và bất lực.

Khi nhận thấy tầm quan trọng của hiện tượng xã hội, Cơ Quan Y tế địa phương (Agence Régionale de

Santé) ủy nhiệm cho “Ủy Ban Nghiên cứu và thông tin hội nhập” lo xử lý những chứng bệnh nghiền cờ

bạc. Từ tháng giêng vừa qua, Bs Philippe de Lapanouse đã chữa trị những bệnh nghiền đỏ đen tại «

Trung tâm chửa trị và đề phòng bệnh nghiền » ( bệnh nghiền : addictologie). Ông sẽ nhận khám những

bệnh nhơn nghiền cờ bạc.

Từ lâu, rượu, thuốc lá và ma túy không còn chỉ là những thứ làm con người ta mắc phải bệnh nghiền mà

thôi. Cờ bạc dưới nhiều hình thức đã trở thành một thứ ma túy khủng khiếp. Nhưng lại hợp pháp hoàn

toàn. Bệnh lý này đã thật sự trở thành một vấn đề cho Y tế của nước Pháp. Theo Bs De Lapanouse, vì «

nghiện ngập vốn là một tình trạng của người tiêu thụ bị phụ thuộc một sản phẩm mà thiếu sự kiểm soát ở

chính mình », nên sự đam mê cờ bạc thuộc thứ bệnh lý đó.

Ở vùng Lot, miền Tây-Nam nước Pháp, giới hữu trách quyết định nhận trọn trách nhiệm về vấn đề này,

vừa chữa trị, vừa chịu mọi phí khoản cho bệnh nhân vì số bệnh nhân ngày càng thêm đông. Kết quả

nhiều cuộc điều tra cho thấy dân chúng Pháp có 1% nghiền cờ bạc và có 1/3 trong số này biểu hiện một

thứ bệnh lý rõ ràng.

Cắt cỏ nuôi ngựa

Những người nghiền và những người bệnh thường là những người có lợi tức khiêm tốn. Họ có khi vừa

mắc phải chứng nghiền cờ bạc lại đồng thời nghiền rượu nữa. Sự nghiền cờ bạc đến với họ rất tự nhiên

nhưng rất hấp dẫn, rất quyến rũ. Thường con bệnh bắt đầu làm cho họ nhớ lại với sự phấn khởi trong

lòng. Trong kỳ chơi bất ngờ trước đây vài hôm, họ đã ăn được một số tiền thật dễ dàng. Chắc chắn lúc

đó là lúc họ đang được may mắn. Phải chi họ tiếp tục chơi nữa, họ sẽ hốt thêm nhiều nữa. Biết đâu cái

may mắn đó tới nay vẫn còn. Tại sao ta không đi lần nữa thử xem cái may mắn đó có cho ta thêm một số

tiền lớn nữa không? Khi nhớ tới lần đánh bạc ăn, hốt tiền vào túi, là cảm thấy sung sướng lạ kỳ. Có cái gì

nó thúc giục phải đi đánh nữa. Tiền đang chờ sẵn ở đó để cho mình hốt bỏ vào túi ở.

Sự chữa trị dưới sự điều khiển của Bs De Lapanouse gồm 2 phần. Phần đầu xử lý về tâm lý bệnh nhân.

Những chuyên viên tâm lý được đào tạo chuyên ngành về vấn đề này khám nghiệm và giải quyết về mặt

tâm lý bệnh nhân, kế tiếp bệnh nhân được đưa qua một chuyên viên về xã hội. Mục đích nhằm giải quyết

nguyên nhân và hậu quả. Bác sĩ chỉ can thiệp khi thấy cần. Sự chữa trị sau đó đưa bệnh nhân tham dự

những buổi sanh hoạt cá nhân hoặc chung với nhiều người, cả với những buổi thể dục thư giãn, nhằm

khôi phục cho bệnh nhân sự sáng suốt, tinh thần vững mạnh có thể phán xét tốt xấu, hay dở. Mục tiêu

của người chữa bệnh là tìm hiểu sự diễn tiến của hiện tượng để đột kích cơn nghiền.

Trong lúc chữa bệnh, giới chức y tế cũng quan tâm đến môi trường sống của bệnh nhân, như gia đình,

bạn bè, …và vận động sự ủng hộ mạnh mẽ của những người này. Sự nghiền sẽ bị cô lập. Kẻ nghiền

thường nghĩ mình nghiền có làm hại ai đâu. Câu hỏi thật sự được đặt ra là « Tôi có chặn đứng bệnh

nghiền cờ bạc được không? Phải chăng tôi bất lực?».

Người chơi cờ bạc ngày càng đông vì mơ ước khi ăn sẽ giúp vực dậy tình trạng tài chánh gia đình suy

thoái do khủng hoảng kinh tế trầm trọng của cả Âu châu. Trước kia, lô-tô chỉ sổ có ngày thứ tư và thứ

bảy. Nay trò chơi may rủi trở thành hằng ngày. Hằng giờ. Hằng 5 phút. Người chơi thường xuyên từ nay

sẽ mất thêm từ 10% tới 15% trên số tiền thu nhập của mình.

Trước đây, dân cá ngựa, lô-tô, phần đông là những người lao động có mức lợi tức thấp. Nhưng gần đây,

những người ăn thua lớn lại là những người có lợi tức trung bình hay trên trung bình. Như y sĩ, dược sĩ,

nha sĩ hoặc chủ xí nghiệp nhỏ hay vừa. Khi chơi, có ăn, có thua, mà thua thường hơn nên người chơi cứ

phải bám theo để gở vốn và kiếm lời. Từ đó trở thành nghiền.

Những con số ước mơ

Mỗi kỳ xổ số, nhứt là EuroMillions, đua ngựa, đưa ra số tiền trúng là những con số hằng triệu, chục triệu,

trăm triệu làm sao tránh khỏi gợi lên sự mơ ước ở nhiều người, chỉ với vài đồng bạc, vài chục bạc, trong

vài giờ có thể trở thành triệu phú? Nhưng đó vẫn là mơ ước và những mơ ước lẻ tẻ này đóng góp vào

thu nhập cho Công ty La Française des Jeux, riêng năm 2012, là 12,1 tỷ euros, tăng lên 6, 1% . Một

người ở vùng Alpes-Maritimes, ngày 13 tháng 11/2012, trúng 169 837 010 euros . Trong năm này, Công

ty đem lại cho ngân sách quốc gia hơn 3 tỷ euros . Hơn 200 triêu euros đem tài trợ cho chương trình

phát triển thể thao cho mọi người.

La Française des Jeux là Công ty quốc doanh độc quyền phát hành những trò chơi may rủi ăn tiền. Chủ

là Nhà nước Pháp nắm 72% vốn. Công ty thành lập năm 1976 dưới tên “Sổ số quốc gia pháp”. Tên gọi

thay đổi, phù hiệu cũng thay đổi và vốn cũng tăng dần. Từ năm 1976 tới năm 2012, Loto giúp được 41

người làm triêu phú.

Trụ sở của Công ty đặt tại số 126, đường Galliéni ( không phải đường Galliéni ở Sài gòn trước năm

1954), Thành phố Boulogne-Billancourt, nằm sát Paris phía Tây. Nhắc địa chỉ của Công ty để bà con biết

khi cần tới lãnh tiền vì phần lớn người chơi không biết nơi đây là ở đâu tuy đã đóng góp cho nó không ít.

Công ty, ngoài Nhà nước, gồm có 7 phần hùn từ 1% tới 5%. Những người góp lợi tức cho Công ty, tuy

cháy túi mình, nhưng làm được một điều thiện lớn là nuôi sống cho 1065 nhân viên. Dĩ nhiên các Ông

Tổng Giám đốc, Giám đốc lảnh mức lương kếch xù, không tính những khoảng tiền bồi dưỡng, tức bổng

và lộc.

Công ty La Française des Jeux là cơ sở đầu tiên sanh hoạt sát cánh người dân. Công ty có 36 600 địa

điểm phát hành đủ càc trò chơi may rủi ăn tiền. Tính ra cứ 1700 người dân có 1 địa điểm đánh bạc.

Những địa điểm này là cà-phê, cửa hàng bán thuôc hút, sạp báo, tiệm chạp phô ở tỉnh lẻ, cây xăng ở hải

ngoại. Năm 2009, Công ty đã trả huê hồng cho người đại diện bán lẻ hết 484 triêu euros.

Doanh thu của Công ty sẽ đem 50, 5% chia cho người trúng và đươc miển thuế vì thuế đã đươc Chánh

phủ lấy rồi, 12% cho Công ty, 37, 5% cho Nhà nước. Đặc biệt đáng ghi nhớ là “Hội Những người bể

mặt”, nạn nhân của Đệ I Thế chiến, là người hùn vốn lịch sử (1%) được chia lời.

Người ta nói “Cờ bạc là bác thằng bần”, nhưng trong quá trình thành lập Công ty tới nay, không phải

không có khá nhiều người trúng, có không ít người trở thành triêu phú “Giúp đồng bào ta, Giàu sang cửa

nhà” ( Tưởng niệm nhạc sĩ Trần văn Trạch).

Về mặt tiêu cực, trò chơi may rủi ăn tiền đã làm tán gia bại sản, thân tàn ma dại không biết bao nhiêu

người vì muốn làm kinh tế chớp nhoáng. Thảm hại hơn hết là nguyên nhân của chứng bệnh xã hội, trở

thành một thứ bệnh tâm thần dưới một dạng đặc biệt.

Nhưng đồng thời, trò chơi may rủi này lại là nguồn thu nhập lớn, phát đạt và vững chắc cho ngân sách

quốc gia, ngay cả trong thời kỳ khủng hoảng trầm trọng, kinh tế không tăng trưởng (dưới mức O).

Như vậy người cắt cỏ cho ngựa ăn đã mang lại cho đất nước này một ơn ích nào đó chớ?

© Nguyễn Thị Cỏ May