Chat với Mozart của Mỹ Linh
Cùng với xu hướng hội nhập, giao thoa văn hóa khu vực và thế giới, âm nhạc nước ngoài đã được Việt Nam đón nhận và học hỏi. Nhưng ở chiều ngược lại, liệu âm nhạc Việt Nam có thể thâm nhập vào thị trường ngoại quốc hay không thì vẫn đang là câu hỏi mà chính giới nghệ sĩ đang ấp ủ, hoài bão và cố gắng tìm kiếm đường đi cho riêng mình.


Gia nhập thị trường thế giới không phải dễ

Không thể phủ nhận nhiều giọng ca Việt có chất lượng không hề thua kém so với những ca sĩ nổi tiếng trong khu vực như Trung Quốc, Philippines hay Hàn Quốc… thế nhưng, sau những bước đi thử nghiệm, con đường tiếp cận thị trường âm nhạc quốc tế của các ca sĩ, nhạc sĩ Việt Nam vẫn còn khá xa vời.

Quay lại cách đây đúng một thập kỷ, hồi đó, ca sĩ Hồng Hạnh được xem là người tiên phong cho xu hướng hướng ngoại khi cô có album Hồng Hạnh – First Memorial Concert với nhiều tình khúc bất hủ gốc Nhật, thể hiện bằng Tiếng Việt được cô giới thiệu đến người yêu nhạc xứ sở Phù Tang. Mặc dù, không thành công, nhưng đó được xem là một lần thử sức đầu tiên đối với giọng hát Việt ở một thị trường đầy khó tính.

Sau đó, nhiều dự án âm nhạc của những nghệ sĩ tên tuổi khác như Mỹ Linh, Mỹ Tâm, Hà Trần, Hồ Quỳnh Hương, Đức Tuấn, Mỹ Tâm cũng liên tục được đầu tư khá chất lượng với mục đích chinh phục thị trường ngoại quốc. Mỹ Linh nỗ lực với 3 album Made In Vietnam, Chat với Mozart, Coming to America; Hà Trần với Đối Thoại 06; hay Đức Tuấn với album nhạc kịch Music of the Night được phát hành ở Hong Kong và Canada…còn Mỹ Tâm là Vút Bay được phát hành tại Hàn Quốc.
Bên cạnh đó, nhiều nhà sản xuất âm nhạc cũng đã từng bước giới thiệu và rao bán các album nhạc Việt trên các trang bán hàng qua mạng như Quốc Bảo với album The Tales trên Amazon hay nghệ sĩ saxophone Trần Mạnh Tuấn với Ru Rừng, Hạ Trắng, Body and Soul trên Amazon và Ebay.


Ru Rừng của Trần Mạnh Tuấn. RFA
Tuy những sản phẩm âm nhạc của các nghệ sĩ không tạo được tiếng vang nào đáng kể trên các thị trường được nhắm tới, song ít nhất, nó cũng cho thấy sự mạnh dạn, sáng tạo và một lối mở cho những nghệ sĩ muốn mang bản sắc của Việt Nam đến với thế giới.

Để nhạc Việt có một chỗ đứng trên thị trường thế giới quả vẫn là vấn đề nan giải. Câu hỏi quan trọng là âm nhạc Việt Nam nên chọn gì để “xuất khẩu,” thị trường nào là đầu ra cho các sản phẩm âm nhạc Việt Nam? Rõ ràng, để được dù chỉ là khu vực chấp nhận, âm nhạc Việt tối thiểu phải tìm được sự tương đồng với thị trường điểm đến, các chuẩn mực về âm thanh, hình ảnh và phong cách biểu diễn phải đạt đến trình độ giải trí quốc tế.

Bên cạnh đó, yếu tố khiến nhạc Việt chưa được chú ý ở thị trường nước ngoài là công tác quảng bá. Hiện tại, nhiều nghệ sĩ Việt Nam thâm nhập thị trường nước ngoài mới chỉ thông qua các mối quan hệ cá nhân có được, mà chưa đủ năng lực tài chính thực sự để đầu tư đồng bộ và lâu dài. Chính ca sĩ Mỹ Linh từng chia sẻ với báo chí trong nước không dễ để thâm nhập thị trường nước ngoài nếu như chỉ bắt đầu bằng khát vọng và bản năng hát của mình. Cô biết rằng, ngoài một chất giọng, các ca sĩ Việt Nam cần một chiến lược từ khâu lựa chọn sản phẩm, kỹ thuật cho đến chiến dịch quảng bá, mà điều này thì Việt Nam còn thua kém thế giới cả một khoảng cách dài. Ở nước ngoài, trong một môi trường chuyên nghiệp, mỗi một ca sĩ nổi tiếng đều có những e kip phụ trợ xuất sắc, họ có người quản lý chuyên nghiệp và hoạch định đường hướng phát triển lâu dài.

Hơn nữa, một điểm cũng thật khó để nhạc Việt chinh phục khán thính giả nước ngoài là vấn đề ngôn ngữ. Bởi lẽ dĩ nhiên, những người thưởng thức vẫn còn xa lạ văn hóa và ngôn ngữ Việt Nam, vậy nên, những tour biểu diễn của các ca sĩ Việt Nam ở nước ngoài vẫn chỉ phục vụ cho cộng đồng Việt Nam mà chưa thể vươn ra tầm cỡ quốc tế.

Với những gì mà các ca sĩ Việt Nam đang nỗ lực “đem chuông đi đánh xứ người” chẳng lẽ không thể đạt được gì? Chắc chắn là có, nhưng câu hỏi chỉ là nên như thế nào mà thôi.

Những tín hiệu đầu tiên

Theo nhiều nhà phân tích âm nhạc thì điều mà Việt Nam nên tập trung đến là nhân rộng âm hưởng dân gian Việt Nam – là những gì mang đậm bản sắc dân tộc, riêng có chỉ của Việt Nam, rồi kết hợp những trào lưu âm nhạc quốc tế với âm hưởng dân gian, để hiện đại hóa dòng nhạc Việt, tạo nên một sức sống mới khi chuyển ngữ cho dòng nhạc tân thời.

Hơn thế nữa, sự hợp tác giữa ca sĩ Việt với ca sĩ bản địa, lấn sân làm vừa lòng thị hiếu người nghe trong nước như cách làm của Thanh Bùi với ca sĩ Tata Young của Thái Lan qua đĩa hát Tình Về Nơi Đâu cũng được đánh giá là đầy triển vọng.

Ngoài ra, những nỗ lực liên kết với các trang mạng xã hội, đưa tên tuổi mình tiếp cận nhanh hơn đến khán thính giả nước bạn như cách làm của Mỹ Tâm khi trở thành đối tác chính thức của Youtube cũng được giới phê bình nhìn nhận rất tích cực.

Gần đây nhất, nhạc sĩ Hồng Thuận đã được một công ty kinh doanh âm nhạc lớn của Hàn Quốc đề nghị hợp tác chung để sáng tác các nhạc phẩm cho phía Hàn Quốc, đây có thể coi là một tín hiệu mừng vì nhạc Việt đã được bạn bè khu vực quan tâm. Chia sẻ suy nghĩ về xu hướng xuất khẩu nhạc Việt, nhạc sĩ Hồng Thuận cho biết quan điểm của anh:
Xu hướng này là tất yếu và đây là điều sớm muộn sẽ xảy ra, chúng ta không thể chỉ mãi hoạt động trong môi trường Việt Nam được, một ngày nào đó chúng ta phải phát triển, phải đưa âm nhạc của chúng ta ra khỏi phạm vi Việt Nam và hướng tới quốc tế. Thuận là một trong những người đầu tiên đưa âm nhạc của mình đến thị trường Hàn Quốc, trước đây ở Việt Nam đã có rất nhiều cách để ca sĩ mở rộng thị trường qua Mỹ hay qua các nước Châu Âu, hoặc là những nước láng giềng Việt Nam như Thái Lan, Campuchia.

Tuy nhiên, xu hướng này, Thuận cảm thấy rất hay và đó là điều cần thiết cho những người trẻ như Thuận với những khát khao, hoài bão của mình muốn làm một điều gì đó lớn hơn nữa và hi vọng Thuận là một trong những người tiên phong cùng với các anh em nghệ sĩ trẻ sẽ làm được một điều gì đó. Để khi người ta nghe đến 2 chữ Việt Nam, người ta thấy tự hào và thán phục, người ta biết đến một nền âm nhạc mới là âm nhạc Việt Nam.

Công bằng đánh giá, mơ ước của những ca sĩ, nghệ sĩ Việt Nam chạm tay đến công chúng nước ngoài còn quá xa vời, nhưng dù sao, với những cố gắng của hàng loạt những ca sĩ trong thời gian gần đây cũng là những tín hiệu đáng mừng, qua những cọ sát, thua thiệt để nhạc trẻ Việt trưởng thành và tiến xa hơn nữa. Cũng hi vọng cho mơ ước của nhạc sĩ Hồng Thuận là người thưởng ngoạn của thế giới và khu vực sẽ tự hào và thán phục, biết đến một nền âm nhạc của Việt Nam trong tương lai không xa.
Theo RFA