Những tác động tai hại từ việc biến đổi khí hậu
Hôm nay 18 tháng 11 là ngày cuối cùng kết thúc 12 ngày Hội Nghị Thượng Đỉnh Thế Giới về Biến Đổi Khí Hậu ở Ai Cập với chủ đề “Chung Tay Để Hành Động.”, đồng thời cũng là tuần lễ đánh dấu dân số toàn cầu vượt mức 8 tỷ người.
Các báo cáo mới nhất từ các nhà khoa học tại hội nghị cho thấy lượng khí thải năm 2022 vẫn duy trì ở mức cao kỷ lục với nguy cơ phá vỡ ngưỡng tăng nhiệt độ kỷ lục là 1.5 độ C. Và nếu nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng lên hơn 1,5 độ C, hàng triệu người phải chịu tác động từ những hậu quả tàn phá nghiêm trọng, Liên Hiệp Quốc tuyên bố.
Trong số vô số tác động xấu liên quan đến khí hậu, các tác động sau đây thể hiện mối quan tâm lớn nhất về sức khỏe cộng đồng đối với dân số ngày càng tăng.
Bệnh truyền nhiễm
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hơn một nửa số bệnh truyền nhiễm ở người có thể trở nên tồi tệ hơn do biến đổi khí hậu.
Ví dụ, lũ lụt có thể ảnh hưởng đến chất lượng nước và môi trường sống nơi vi khuẩn và những sinh vật trung gian nguy hiểm như muỗi có thể sinh sản và truyền bệnh truyền nhiễm cho con người.
Sốt xuất huyết, một bệnh do vi-rút gây đau đớn do lan truyền từ muỗi, gây bệnh cho khoảng 100 triệu người mỗi năm, trở nên phổ biến hơn ở những môi trường ấm áp và ẩm ướt. Theo báo cáo Đếm Ngược Lancet năm 2022, mức độ sinh sản cơ bản – thước đo tốc độ lây lan của nó – đã tăng khoảng 12% từ những năm 1950 so với giai đoạn 2012-2021. Bệnh sốt rét gia tăng 31% ở các vùng cao nguyên của Châu Mỹ Latinh và gần 14% ở các vùng cao nguyên của Châu Phi khi nhiệt độ tăng trong cùng thời kỳ.
Lũ lụt cũng có thể làm lây lan bệnh tật từ các sinh vật trong nước như gây bệnh viêm gan và tiêu chảy, như bệnh dịch tả, đặc biệt khi một số lượng lớn người dân phải di dời do thiên tai và sống ở những khu vực có chất lượng nước uống hoặc giặt giũ kém.
Hạn hán cũng có thể làm suy giảm chất lượng nước uống. Do đó, nhiều quần thể loài gặm nhấm và côn trùng xâm nhập vào cộng đồng người để tìm kiếm thức ăn, làm tăng khả năng lây lan vi-rút.
Nhiệt Độ Tăng Cao
Một mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng khác là nhiệt độ tăng cao.
Nhiệt độ quá cao có thể gây nguy hiểm đến các vấn đề sức khỏe hiện có, chẳng hạn như bệnh tim mạch và hô hấp. Và khi căng thẳng nhiệt trở thành say nắng, nó có thể làm hỏng tim, não và thận và gây tử vong.
Ngày nay, khoảng 30% dân số toàn cầu phải đối mặt với căng thẳng nhiệt có khả năng gây chết người mỗi năm. Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu ước tính tỷ lệ phần trăm đó sẽ tăng lên ít nhất 48% và cao nhất là 76% vào cuối thế kỷ này.
Ngoài thiệt hại đến tính mạng con người, việc tiếp xúc với nhiệt được dự đoán có thể dẫn đến 470 tỷ giờ làm việc bị mất trên toàn cầu vào năm 2021, với tổng thiệt hại thu nhập liên quan lên tới 669 tỷ đô-la. Khi dân số tăng lên và nhiệt độ tăng lên, nhiều người sẽ dựa vào điều hòa không khí chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, điều này càng góp phần gây ra biến đổi khí hậu.
An ninh lương thực và nước
Nhiệt cũng ảnh hưởng đến an ninh lương thực và nước cho dân số ngày càng tăng.
Báo cáo của Lancet cho thấy nhiệt độ cao vào năm 2021 đã rút ngắn thời gian vụ mùa trung bình khoảng 9,3 ngày đối với ngô hoặc ngô và 6 ngày đối với lúa mì so với giai đoạn 1981-2020. Trong khi đó, các đại dương nóng lên có thể giết chết động vật có vỏ và thay đổi nghề cá mà các cộng đồng ven biển phụ thuộc vào. Riêng các đợt nắng nóng trong năm 2020 đã khiến thêm 98 triệu người đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực so với mức trung bình của giai đoạn 1981-2010.
Nhiệt độ tăng cũng ảnh hưởng đến nguồn cung cấp nước ngọt thông qua sự bốc hơi và bằng cách thu hẹp các sông băng trên núi và băng tuyết vốn giữ nước chảy qua các tháng mùa hè.
Theo ước tính của Liên Hiệp Quốc, tình trạng khan hiếm nước và hạn hán có khả năng khiến gần 700 triệu người phải di chuyển chỗ ở vào năm 2030. Kết hợp với sự gia tăng dân số và nhu cầu năng lượng ngày càng tăng, chúng cũng có thể châm ngòi cho các xung đột địa lý chính trị khi các quốc gia đối mặt với tình trạng thiếu lương thực và tranh giành nước.
Chất lượng không khí kém
Ô nhiễm không khí có thể trở nên trầm trọng hơn do các tác nhân của biến đổi khí hậu. Thời tiết nóng và các loại khí nhiên liệu hóa thạch tương tự làm hành tinh nóng lên góp phần tạo ra ôzôn trên mặt đất, một thành phần chính gây thêm trầm trọng cho các căn bệnh dị ứng, hen suyễn và các vấn đề về hô hấp khác, cũng như bệnh tim mạch.
Cháy rừng do cảnh quan khô, nóng làm tăng nguy cơ ô nhiễm không khí đối với sức khỏe. Khói cháy rừng chứa đầy các hạt nhỏ có thể đi sâu vào phổi, gây ra các vấn đề về tim và hô hấp.
Sương mù ở New Delhi, Ấn Độ, là một vấn đề nan giải đang diễn ra. Vào năm 2017, tình hình trở nên tồi tệ đến mức thành phố phải tạm thời đóng cửa các trường tiểu học.
Chúng ta có thể làm gì?
Nhiều nhóm chuyên gia y tế đang làm việc để chống lại hàng loạt hậu quả tiêu cực của khí hậu đối với sức khỏe con người.
Học viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ đã bắt tay vào một công trình nghiên cứu lớn đầy tham vọng về biến đổi khí hậu, sức khỏe & bình đẳng con người. Tại nhiều tổ chức học thuật, khí hậu và sức khỏe đang được đưa vào nghiên cứu, giảng dạy và phục vụ.
Giải quyết gánh nặng y tế đối với các nước có thu nhập thấp và trung bình được đưa ra tại Đại Hội Thượng Đỉnh về Biến Đổi Khí Hậu, với nhiều tiến triển tốt hơn, với ý thức chung rằng người dễ bị tổn thương nhất ở các quốc gia này phải đối mặt với những tác hại lớn nhất từ biến đổi khí hậu trong khi họ không có đủ nguồn lực để bảo vệ sức khỏe và môi trường.
Đánh giá thích ứng có thể giúp các quốc gia có nguy cơ ảnh hưởng cao chuẩn bị cho các tác động của biến đổi khí hậu. Các nhóm phát triển cũng đang dẫn đầu các dự án mở rộng canh tác các loại cây trồng có thể phát triển mạnh trong điều kiện khô hạn. Tổ chức Y tế Pan American, tập trung vào vùng Caribean, là một ví dụ về cách các quốc gia đang làm việc để giảm các bệnh truyền nhiễm và nâng cao năng lực khu vực để chống lại tác động của biến đổi khí hậu.
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres nhắc nhở tại hội nghị Ai Cập: Trong khi chúng ta ăn mừng những tiến bộ của mình, chúng ta đồng thời ý thức rõ trách nhiệm chung của chúng ta trong việc chăm sóc hành tinh này. "
Cuối cùng, bài toán đơn giản để giảm nguy cơ tai hại sức khỏe là phải giảm lượng khí thải nhà kính đang thúc đẩy biến đổi khí hậu. Khác với tổng thống Trump, người cho rằng biến đổi khí hậu là một trò lừa bịp và đã hủy bỏ các chính sách nhằm cắt giảm lượng khí thải làm nóng hành tinh, tổng thống Biden đã phục hồi cam kết của Hoa Kỳ và công bố các sáng kiến mới nhằm củng cố vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ trong việc giải quyết khủng hoảng khí hậu, đồng thời thúc đẩy các cam kết và hành động toàn cầu. Hoa Kỳ đang hành động để hướng tới một tương lai năng lượng sạch, thúc đẩy các lực lượng thị trường hợp tác, đổi mới công nghệ và đầu tư để giải quyết khủng hoảng khí hậu.
Nguyên Hòa tổng hợp
