Mỗi bức ảnh kể lại mỗi câu chuyện câm, một câu chuyện không thể diễn tả bằng lời nói. Một người yêu thích chụp hình và nghĩ rằng, mình chụp hình đẹp, tất nhiên phải trang bị cho mình tối thiểu,  những kiến thức, hiểu biết về các khuynh hướng, phong trào nhiếp ảnh đương thời. Dù là chuyên nghiệp hay tài tử, người chụp cần cân bằng sức đam mê và sự hiểu biết nghệ thuật, để những tấm hình chụp ra đời mang theo một giá trị nào đó, xứng đáng với tay nghề.


Chụp ảnh trở thành một bộ môn giải trí của người Việt, nhất là từ khi các điện thoại di động trở thành máy chụp và máy quay một cách dễ dàng và tinh vi. Người Việt chụp hình khoe nhau, thường khen đẹp! Hiểu theo nghĩa đen là nhìn thấy đẹp theo nhãn quan và mức độ thưởng thức của người đó. Đẹp có nhiều cấp bậc, từ thấp lên cao. Đẹp dưới mức trung bình, đẹp trên mức trung bình, đẹp đại khái, đẹp giống như cái đẹp đã thấy đâu đó, đẹp khác thường, đẹp mới lạ, đẹp nghệ thuật …. và có cái đẹp chỉ để nói cho qua chuyện. Nói chung, hầu hết khen đẹp chỉ làm cho nhau vui. Thế thôi.


Nhưng nếu chúng ta cái gì để đo, để làm tiêu chuẩn, thì cái đẹp dễ nhận định và khen thưởng. Những tấm ảnh được tiêu chuẩn thế giới chọn lọc, có thể không phải là ảnh đẹp hoặc ý nghĩa nhất, nhưng tối thiểu, những ảnh đó phải vượt qua một số tiêu chuẩn mỹ thuật và giá trị.


1. Tổ chức International Photo Awards, Siena (SIPA) tổng kết năm 2022 đưa ra một số hình được giải thưởng. Những người chụp hình từ 140 quốc gia đã tham dự. Về đầu là tấm ảnh: Angelina Jolie và ong ruồi tự động trang điểm: Câu chuyện Phụ nữ với mụt ruồi?


(Ảnh: Dan Winters. Siena International Photo Awards.)


Ảnh dự thi chia ra nhiều thể loại, mỗi thể loại đều có giải thưởng, như: Nhiếp ảnh đường phố, Hành trình & Phiêu lưu, Chân dung và nhân vật hấp dẫn, Vẻ đẹp của thiên nhiên, Động vật trong môi trường, Kiến trúc và không gian đô thị, Sinh hoạt thể thao, … và giải chung cho các thể loại về tay Konstantinos Tsakalidis: Woman from Evia (Bà lão ở Evia). Ngọn lửa cháy rụi khu rừng đang áp sát nhà bà lão (80 tuổi) giữa mùa hè 2021. Câu chuyện mất hết vào cuối cuộc đời ?



Rồi một bà lão khác 70 tuổi, một mắt người, một mắt gà, không răng, tay gân guốc, và khuôn mặt đầy vui sướng. Câu chuyện của bà mẹ quê?



2. Trong khi tổ chức All About Photo cũng tuyên bố những giải thưởng 2022 cho một số nhiếp ảnh gia. Tổ chức này mỗi năm đều nhận ảnh thi gửi vào từ khắp nơi trên thế giới. Giải thưởng 10,000 đô la và hình được đăng trên tạp chí: Special Edition All About Photo Awards.
Nhiếp ảnh gia về đầu là Marcus Yam (USA) với bức ảnh “Lực lượng không quân của Afghanistan là một câu chuyện thành công hiếm hoi do Hoa Kỳ hậu thuẫn, nhưng có thể sớm thất bại.”




Giải nhì thuộc về Debdatta Chakraborty (Người Ấn)



3. Tổ chức Sonny World Photography đưa một số ảnh vào chung kết năm 2022.


 

 


Chúng ta vừa xem qua một số ảnh được vài tổ chức trên thế giới có lịch sử và đáng tin cậy, đã lựa chọn, đã trao giải thưởng hoặc đang chuẩn bị cho kết quả cuối cùng của năm 2022. Xem qua những tấm ảnh này, chúng ta có ấn tượng gì về nghệ thuật nhiếp ảnh hôm nay, 2022-2023? Mỗi người trong chúng ta có thể nào kể lại những câu chuyện xuyên qua việc quan sát những tấm ảnh trên?


Những Khuynh Hướng nghệ thuật nhiếp ảnh 2022.


“Chúng ta chụp ảnh để hiểu đời sống có ý nghĩa như thế nào đối với mình.” “We are making photographs to understand what our lives mean to us.” Ralph Hattersle. Nghĩa là, những tấm ảnh có giá trị vì chúng giải thích hoặc ám chỉ những điều gì ẩn núp trong cuộc sống, mà người xem có thể hiểu biết thêm đôi điều nhờ quan sát ảnh. Một tấm ảnh có ý nghĩa đẹp, hay, sẽ có giá trị hơn tấm ảnh chỉ có bản thân đẹp. Ngày nay, face book, instagram, của người Việt, trùng trùng điệp điệp hình ảnh, mỗi ngày. Dù những sân chơi này mang tính cách riêng tư, cá nhân, nhưng khi đưa một tấm ảnh lên, không ít thì nhiều, phải có dụng ý khoe điều gì đó. Khoe thuộc quyền tự do làm người, không ai có thể cấm đoán, nhưng khoe thứ gì cũng được, sao lại khoe sự nghèo nàn tâm trí của mình về chụp ảnh?


Tổng kết những bài viết nhận định về nghệ thuật chụp ảnh trong năm 2022. Những khuynh hướng nghệ thuật nổi bật, sẽ là những khuynh hướng tiếp nối vào năm 2013.


1. Tự nhiên, vậy mà đẹp.


Những năm qua, ảnh chụp được gắn liền với điện tử sửa chữa, photoshop là một trong số các lập trình tu chỉnh hình ảnh. Giờ đây, nhiếp ảnh theo khuynh hướng tự nhiên, “raw”, trình bày khả năng hấp dẫn của ảnh không tu chỉnh. Một trong khía cạnh này là chấp nhận và khen ngợi những dấu vết thời gian, những ký hiệu buồn đau, tổn thương và tuổi tác. Một bước tiến thú vị với tàn nhang, sẹo và nếp nhăn như một phần con người đúng nghĩa trong mỗi giai đoạn thời gian. Ở đâu tìm ra người 60 tuổi mà mặt mày mơn mởn da căng như mới 20?



 (Giải, Phoyographer of the year, Scott Wilson. Uk.)
  
2. Ảnh chụp lúc sinh hoạt đang diễn ra.


Một khuynh hướng khác cũng đang thịnh hành trong năm qua, khuynh hướng chủ nghĩa Tích cực. “Làm một nhiếp ảnh gia, không chỉ có trách nhiệm bấm vào những bức ảnh về một cuộc biểu tình mà còn phải thể hiện ý thức cộng đồng và sự thống nhất.” Lời tuyên bố của một người chụp hình có tâm tư của một nhà hoạt động. Trong đời sống hàng ngày, những loại chụp hình phải sắp xếp đứng ngay hàng thẳng lối. Hoặc ngồi kề vai nhau, cười chờ đợi, đã trở thành nhàm chán. Giờ đây, người săn hình không còn chụp hình “đông lạnh”, mà chụp hình sống động. Yếu tố ngẫu nhiên được nghệ thuật hóa, trở thành một khoảng khắc duy nhất, không bao giờ có lại.
 


Finalists: 2nd place Adam Petty (Australia);
 
3. Nhiếp Ảnh trong chủ nghĩa Tối giản. (Mininalism)


Chụp ảnh theo chủ nghĩa này bắt đầu được quan tâm từ năm 2021, kéo sang năm 2022, và sẽ tiếp tục trong năm 2023.


Đây là một trong những khuynh hướng ảnh hưởng đến chụp ảnh ngoài trời. Người chụp có thể loại bỏ sự lộn xộn và nhiễu sự để chụp được những đường nét rõ ràng và những cảnh đơn sắc.


Nói một cách khác, tập trung ống kính vào sự đơn giản, chú trọng đến đối tượng và đôi khi hy sinh những thứ đẹp khác để làm hình ảnh và ý nghĩa nổi bật.



(Ảnh: Bihind The Image Anna Fox & Natasha Caruana)

Nói chung, nghệ thuật nhiếp ảnh năm 2022 cho thấy những người yêu nghệ thuật chụp hình đang rời bỏ ảnh hưởng của digital, để trở về với tính xác thực và hình ảnh trực diện. Nghĩa là, ghi lại cuộc sống như vốn có. Bên cạnh đó, những tấm ảnh mang ‘kịch tính’ cao, đang gây chú ý và thích thú cho người xem.


Anh ngữ có từ ‘drama’ mang ý nghĩa chỉnh hơn, hay hơn, rộng hơn từ ‘kịch tính’. ‘High drama’ là tấm ảnh tuy im lặng nhưng kể ra một cốt truyện hấp dẫn, lâm ly, hoặc có ẩn ý. Tấm ảnh như vậy có thể chụp theo lối ngẫu nhiên khi sự việc diễn biến hoặc có thể chụp với phông nền có chuẩn bị.


Sau cùng hết, thay vì nhận xét tấm ảnh có đẹp hay không? Nên hỏi rằng, tấm ảnh có sáng tạo hay không?


NFI đưa ra một định nghĩa căn bản về “Chụp ảnh sáng tạo là gì? – “Chụp ảnh sáng tạo là kỹ thuật kết hợp các hình dạng, màu sắc và hình thức khác nhau của những khoảnh khắc bình thường và biến chúng thành tác phẩm nghệ thuật sáng tạo bằng kỹ năng chụp ảnh. Thể loại nhiếp ảnh này đòi hỏi cách nhìn sự vật độc đáo và phóng chiếu hình ảnh sáng tạo, thay đổi từ thực tế. Hơn nữa, nó cho phép thử nghiệm những ý tưởng mới và giúp người chụp tạo ra hình ảnh ấn tượng.


Trong nhiếp ảnh sáng tạo, chủ ý sử dụng một yếu tố để nâng cao tính độc đáo của hình ảnh. Khía cạnh này có thể là kết quả của một quy trình làm việc đơn giản mà bạn đã tuân theo để có được hình ảnh độc đáo đó hoặc một kỹ thuật xử lý hậu kỳ phức tạp giúp làm phong phú thêm tâm trạng và kết cấu hình ảnh của bạn. Chẳng hạn, ngoài việc có được độ phơi sáng hoàn hảo trong máy ảnh, bạn cần nghĩ ra những cách mà bạn có thể đưa phối cảnh vào ảnh. Điều này làm cho nó trông sáng tạo và khác biệt với nhiếp ảnh truyền thống.” (NFI)


Hãy đơn giản hóa quá trình sáng tạo một tấm ảnh, hãy tự hỏi: Tấm ảnh này có gì độc đáo? Khác với thực tế như thế nào? Có ngụ ý gì không? Cho dù là tấm ảnh chụp chân dung bình thường cũng có thể trở thành tấm ảnh sáng tạo. Có lẽ, trước khi khoe hình cho người khác xem, nên tự hỏi mình một câu về khả năng chụp hình.


Ảnh này có sáng tạo không?


Ngu Yên/Việt Báo