Hàng năm, trên khắp thế giới sẽ có hàng triệu người quyết tâm không động tới các loại đồ uống có cồn trong một tháng – truyền thống này bắt đầu từ Tháng Giêng Khô Ráo (Dry January) và sau này mở rộng thành nhiều nỗ lực tương tự, chẳng hạn như Tháng Mười Tỉnh Táo (Sober October). Cho dù đó là cả một chiến dịch đông đảo người tham gia, hay chỉ đơn giản là nỗ lực của một cá nhân để bớt ‘say xỉn’ lại, số lượng người tham gia ‘tháng kiêng rượu’ có vẻ như ngày càng nhiều.
Năm 2023, ở Anh cứ 7 người thì có một người dự định tham gia Tháng Giêng Khô Ráo. Trong khi đó, 35% người dân ở Hoa Kỳ đã cố gắng không động tới các loại đồ uống có cồn trong cả tháng Giêng năm 2022. Khi ngày càng nhiều người quyết tâm tham gia ‘tháng không cồn,’ điều này đặt ra câu hỏi: lợi ích của việc nghỉ uống rượu bia trong một tháng là gì? Và liệu một tháng có đủ dài để bắt đầu thấy được những lợi ích đó hay không?
Shehzad Merwat, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa tại UTHealth Houston cho biết: “Tác động sẽ khác nhau ở mỗi người, tùy thuộc vào thời gian họ uống rượu.” Việc cắt giảm các loại đồ uống có cồn quanh năm suốt tháng sẽ mang lại nhiều lợi ích – và những nỗ lực như Tháng Giêng Khô Ráo có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc điều tiết thói quen uống rượu bia.
Rượu, bia ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
Rượu, bia gây hại cho cơ thể chúng ta theo nhiều cách khác nhau. Gan là nơi chịu nhiều tác động mạnh nhất, vì đây là nơi phân hủy chất cồn sau khi chúng ta uống vào. Tuy nhiên, rượu bia cũng có những tác động phụ lên các cơ quan khác, chẳng hạn như tim mạch, đường tiêu hóa, tuyến tụy và bộ não. Các tác hại này có phạm vi rộng và thường phụ thuộc vào thời gian mà chất cồn tồn tại trong cơ thể và liều lượng mà chúng ta uống. Nồng độ cồn trong máu là yếu tố chính gây tổn thương cho các cơ quan.
Gan sẽ phân hủy các chất độc hại trong rượu, bia thành dạng ít độc hơn để có thể đào thải ra khỏi cơ thể. Trong quá trình này, đầu tiên cồn sẽ được phân hủy thành acetaldehyde, chất có độc tính cao và cũng là chất gây ung thư. Thông thường, acetaldehyde bị phân hủy rất nhanh; tuy nhiên, nếu quá trình này bị trì hoãn hoặc gián đoạn – do nồng độ cồn trong máu quá cao hoặc một yếu tố tiềm ẩn nào khác, chẳng hạn như thuốc cản trở quá trình chuyển hóa ở gan – thì cồn có thể tích tụ khắp cơ thể, gây ra các tổn thương.
Các tổn thương này có thể ảnh hưởng đến tất cả các cơ quan của cơ thể, dẫn đến một số nguy cơ cho sức khỏe về lâu dài khi thường sử dụng rượu, bia, bao gồm huyết áp cao, các bệnh về tim mạch, các bệnh về gan và nguy cơ phát triển một số loại bệnh ung thư. Uống các loại đồ uống có cồn quá thường xuyên cũng có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch và làm suy giảm hoạt động bình thường của bộ não.
Cơ thể phục hồi sau khi uống rượu bia như thế nào?
Hầu hết các nghiên cứu về tác động của việc bỏ rượu bia đều tập trung vào những người nghiện nặng. Tuy nhiên, “ngay cả với những người uống ít hơn, quý vị vẫn có thể nhận ra những ảnh hưởng rõ ràng khi ngừng trong một tháng.”
Sau khi ngừng uống các loại đồ uống có cồn, những thay đổi sẽ bắt đầu xảy ra trong vòng vài tuần. Chẳng hạn như ở gan, nó có thể bắt đầu đảo ngược những tổn thương gây ra ở hầu hết 4 giai đoạn của bệnh gan do rượu – bắt đầu bằng sự tích tụ chất béo, sau đó tiến triển thành viêm mãn tính, dẫn đến bị tổn thương và cuối cùng dẫn đến viêm gan, xơ gan. Đối với tất cả mọi người, trừ khi là đã tới giai đoạn cuối cùng, còn lại thì gan có thể tự lành lại.
Gan có khả năng tái tạo rất lớn. Ba giai đoạn đầu tiên của tổn thương gan có thể hồi phục sau khi cai rượu, bia. Việc kiêng rượu, bia có thể mang lại một số lợi ích cho những người bị xơ gan, vì dù không thể đảo ngược được tình trạng, nó vẫn có thể giúp ngăn chặn sự tiến triển của bệnh, không làm bệnh nặng thêm.
Ngoài những lợi ích cho gan, cai rượu cũng có thể mang lại một số lợi ích sức khỏe khác.
Trong một nghiên cứu theo dõi 94 người nghiện rượu, bia ở mức độ vừa phải, những người đã kiêng trong một tháng có những cải thiện về tình trạng kháng insulin, huyết áp và cân nặng rõ ràng hơn so với những người không kiêng.
Một số lợi ích khác của việc kiêng rượu, bia bao gồm cải thiện giấc ngủ, cải thiện tâm trạng, giảm trầm cảm và lo lắng, làn da và đường ruột cũng khỏe mạnh hơn. Các loại đồ uống có cồn có thể phá vỡ thành phần vi sinh vật trong ruột, một tình trạng gọi là rối loạn sinh học và gây tổn thương cho các tế bào thành ruột, có thể khiến các chất ở trong ruột tràn vào máu.
Việc ngừng uống các loại đồ uống có cồn trong một tháng cũng thường sẽ giúp mọi người thấy được thói quen uống rượu, bia đang ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe và tinh thần của mình, giúp họ hiểu rõ hơn về mối quan hệ của họ với rượu, bia – liệu mình có sa đà quá tầm kiểm soát hay chưa.
Một trong những mối quan tâm chính về nỗ lực kiêng các loại đồ uống có cồn trong một tháng là điều gì sẽ xảy ra sau khi tháng đó kết thúc? Có một mối lo ngại là sau đó một số người có thể quay trở lại uống nhiều hơn nữa. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, một số người tham gia Tháng Giêng Khô Ráo vẫn tiếp tục giảm mức tiêu thụ đồ uống có cồn trong những tháng sau đó.
Trong một cuộc khảo sát khác với 857 người tham gia Tháng Giêng Khô Ráo ở Anh, những người tham gia cũng cho biết sau khi kiêng cữ một tháng thì 6 tháng tiếp theo họ vẫn uống ít hơn.
Nói chung, kiêng thức uống có cồn trong một tháng sẽ mang lại một số lợi ích quan trọng cho sức khỏe — và những lợi ích này vẫn sẽ kéo dài sau khi tháng kiêng cử kết thúc.
Cung Đô biên dịch
Nguồn: “When you go sober for even a month, your body will change. Here’s how.” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.
