1.
Thứ nhất "Bá nhân bá tánh",
Trời sinh ta cá tánh khác nhau
Người thích ở chốn rừng sâu,
Kẻ tìm đến chốn đâu đâu cũng người.
Chấp nhận người khác ta thôi,
Mỗi người một kiểu đừng chơi... "độc tài".
 
 
 
2.
Thứ hai là chuyện nuôi con.
Cha mẹ sốt ruột lon ton theo hoài,
Con mình núm ruột kéo dài,
Che chở nó mãi ngày nào lớn khôn?
"Phụ huynh trực thăng" (2) bồn chồn,
Cho trẻ tự lập mới khôn ra nào!
Thất bại là mẹ thành công,
Cá tính tự lập, mới không ngã lòng.

 
 
3.
Thứ ba "mã tầm mã, ngưu tầm ngưu",
Tánh tình đối chọi chỉ vui một thời,
Người khác "gu" (3), yên tạm thôi,
Lúc đầu thích thú, sau rồi mất vui.
Lâu dài đồng tánh mới bền.
Tôn giáo, đạo đức, niềm tin,
Tiêu khiển đồng điệu lâu bền dễ hơn.

  
4.
Thứ tư "hợp quần gây sức mạnh".
Hợp quần đây giao tiếp tình thân,
Bạn bè hàng xóm xa gần,
Xã hội "mạng lưới" rất cần thiết tha.
Thân bớt bịnh, trí khoẻ thêm,
Bạn bè giao thiệp hàn huyên,
Sống lâu hơn kẻ triền miên một mình (4).
 

 
5.
Thứ năm tình nghĩa vợ chồng,
Tình tàn năm tháng, nghĩa nồng mặn thêm.
Yêu lãng mạn dễ bấp bênh,
Cuộc vui chóng mỏi, cơn say sẽ tàn.
Không vừa lòng, canh không còn ngọt,
Cơm không lành, bày tỏ cho ra.
Miễn rằng đừng quá sa đà,
Ác ý, chua chát mới là nguy to (5).
Ái ân tàn lụi ra tro,
Sau một năm rưỡi phải lo tưới trồng (6).
Nối tơ lòng phải ra công,
"Hấp nóng" ân ái, lấy lòng người yêu.
 
13/11/2023
Bác sĩ Hồ Văn Hiền
______________ 
Chú thích
(1) Cảm hứng và "diễn nôm" sau khi đọc bài báo “Five Lessons People Learn Too Late” by Elizabeth Svoboda (Readers’ Digest, February 2014 from Psychology Today): 1/ Radical acceptance saves the day (Dứt khoát chấp nhận người ta khác mình); 2/ Benign neglect is good for kids (Đối với trẻ con, cần trông chừng nhưng không làm cho nó cảm thấy bị gò bó, nhìn có vẻ như lơ là, buông thả); 3/ Opposites don’t forever attract (Tính cách đối nghịch không mãi mãi thu hút nhau); 4/ Social Networks Matter (Mạng xã hội đóng vai trò quan trọng); 5/ Lust wanes, Love remains (Ái ân sẽ qua, tình nghĩa còn giữ).
 (2) Helicopter parents: Phụ huynh theo sát con, sẵn sàng can thiệp, ngay những lúc chưa cần, như chiếc "máy bay lên thẳng" của cảnh sát theo dõi đám đông.
 (3) “Gout”: sở thích. Người khác sở thích với mình có thể làm mình thích thú vào những lãnh vực mình không quen thuộc. Tuy nhiên về lâu dài, các xung đột về những vấn đề lớn như tín ngưỡng, đạo lý, thú tiêu khiển/ hobby, có thể gây những trở ngại khó khắc phục.
 (4) Tâm lý gia Bert Uchino: "Phẩm chất và số liên hệ càng cao thì bạn càng sống lâu hơn". Khảo cứu Carnegie Mellon University cho thấy sau khi bị bơm virus gây cảm cúm vào mũi, những người có những "liên hệ xã hội đa dạng nhất" (greatest diversity of social ties) ít bị bịnh 4 lần ít hơn nhóm ít đa dạng trong liên hệ (chỉ giao thiệp với một loại bạn bè đồng điệu). Trong một thí nghiệm khác, trong những phụ nữ phải trải nghiệm stress (nói trước công chúng), những người có bạn ở bên cạnh, áp huyết ít tăng hơn ở những người đơn độc.
 (5) Sau thời trăng mật, cãi nhau không có nghĩa là cuộc sống lứa đôi thất bại. Cách bày tỏ điểm mình không vừa ý mới là quan trọng; giúp cho người nào lầm lỡ có cơ hội sửa chữa.
 (6) Theo tâm lý gia Will Meek: "Tình yêu lãng mạn lúc trải nghiệm xúc động đến kiệt sức, và chỉ kéo dài chừng một năm rưỡi".