Trong lúc làm một món nữ trang, tôi dùng chiếc kềm thật sắc để cắt một mảnh dây thép. Với sức cắt quá mạnh, mảnh dây thép vụn bắn tung lên, suýt trúng vào mắt tôi. Hú hồn! Tôi đã khinh thường lời dặn phải bảo vệ đôi mắt bằng cách đeo “goggle” (kính che mắt).
Tâm lý chung của chúng ta là khinh thường, cho là chuyện xui xẻo chỉ xẩy ra cho người khác, không phải mình. Và có lẽ những chấn thương mắt chỉ xẩy ra cho các công nhân trong một nhà máy hoặc ở một nơi xây cất. Và sự thực là có nhiều chấn thương mắt xảy ra ngay chỗ làm việc. Nhưng chấn thương tại nhà xẩy ra cũng nhiều gần bằng tại chỗ làm. Chỉ cần một mảnh vụn dây thép như trên đã kể, hay một nút chai rượu sâm banh đang bắn ra. Rất may là chúng ta có thể phòng ngừa hầu hết các chấn thương mắt nếu để ý và làm theo những chỉ dẫn dưới đây.


Làm sao ngăn ngừa thương tích cho mắt ?
Để ngăn ngừa bị thương mắt, nên làm theo những biện pháp an toàn sau:
-Mang kính bảo vệ mắt khi đang làm những hoạt động nguy hiểm. Đeo kính an toàn có lá chắn bên khi tiếp xúc với các đồ vật, bụi... bắn ra. Đeo kính bảo vệ khi tiếp xúc với hóa chất - ngay cả khi bạn chỉ là người đứng ngoài xem. Cũng cần kính bảo vệ mắt khi chơi thể thao. Bất kỳ môn thể thao nào dùng quả bóng, vợt hoặc vật thể bay đều có nguy cơ gây chấn thương mắt .
-Cẩn thận khi sử dụng hóa chất và thuốc tẩy rửa. Đọc kỹ nhãn những bình hóa chất hay những thuốc tẩy rửa trong nhà, chẳng hạn như thuốc tẩy. Không nên pha trộn các sản phẩm. Cất kỹ các hóa chất và thuốc xịt ngoài tầm với của trẻ.
-Trông chừng khi trẻ em sử dụng những công cụ. Bút chì, kéo, dĩa và dao đều có thể gây tổn thương mắt nghiêm trọng. Nên nhớ rằng những vật dụng thông thuờng như kẹp giấy , dây nhợ, móc áo, dây cao su và lưỡi câu đều có thể nguy hiểm .
-Tránh một số đồ chơi trẻ em. Đừng cho con em chơi với các loại súng có vẻ như vô hại, thí dụ như súng bắn đạn nhỏ hoặc súng BB. Tránh những đồ chơi ném chẳng hạn như phi tiêu, cung tên, và đồ chơi bắn tên lửa.
-Không cho trẻ em sử dụng que chỉ laser (laser pointer). Que chỉ laser, đặc biệt là loại dùng sóng ngắn như quae chỉ laser xanh, có thể gây tổn hại võng mạc vĩnh viễn và gây mất thị giác dù chỉ tiếp xúc một vài giây. Người lớn cũng phải thận trọng khi sử dụng que chỉ laser. Không hướng que chỉ vào mắt bất kỳ ai.
-Cẩn thận khi nấu ăn hoặc sử dụng các vật nóng. Sử dụng kính chắn mỡ (gtrease shield) để ngăn chặn dầu hay mỡ nóng văng tung tóe. Tránh để curling iron (dụng cụ cuốn tóc quăn) gần mắt.
-Loại bỏ các chỗ có thể gây té ngã. Đính chắc thảm sán nhà và lan can. Có thẩ cần bọc các đồ đạc trong nhà có cạnh góc sắc bằng một vật đệm, đặc biệt là khi có trẻ nhỏ hay người lớn tuổi sống trong nhà.
-Không chơi pháo bông vì rất nguy hiểm, có thể gây thương tích nơi mắt.
-Cẩn thận khi mở một chai rượu sâm banh. Đừng lắc chai. Để chai nghiêng một góc 45 độ, chĩa khỏi người mở chai và không hướng về bất cứ người nào. Giữ chặt bàn tay trên nút chai trong khi mở các dây buộc nắp. Đặt một khăn trên đầu chai, nắm chặt nút chai và từ từ xoay chai cho đến khi nó gần như ra khỏi cổ chai. Để ngăn chặn nút chai bắn ra như tên lửa, đè nhẹ trên nút chai khi nó ra khỏi chai .
-Sử dụng ghế an toàn xe hơi. Cần cho con em bạn ngồi ghế an toàn có dây thắt lưng và dây vai vừa vặn. Không cho đứa trẻ 12 tuổi hay nhỏ hơn ngồi ghế trước. Cất những thứ rời trong xe vào cốp xe hoặc buộc chặt chúng xuống .



Triệu chứng chấn thương mắt
Không phải lúc nào cũng dễ dàng xác định thương tích của mắt - đặc biệt là ở trẻ em. Tìm chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn thấy những triệu chứng sau:
-Bệnh nhân rõ ràng bị đau hoặc khó nhìn thấy
-Mí mắt bị rách hay có vết cắt
-Một mắt không di chuyển bằng mắt kia
-Một mắt nhô ra xa hơn hoặc có vẻ nổi hơn so với mắt còn lại
-Con ngươi có hình dạng hay kích thước bất thường
-Máu trong lòng trắng của mắt
-Vật lạ trong mắt hoặc dưới mí mắt không lấy ra được


Những gì bạn có thể làm nếu chấn thương mắt xảy ra
Khi chấn thương mắt xảy ra, tìm chữa trị từ một bác sĩ nhãn khoa hoặc bác sĩ khác càng sớm càng tốt - ngay cả khi chấn thương có vẻ không quan trọng. Trì hoãn chăm sóc có thể đưa đến mất thị lực vĩnh viễn hoặc mù. Có thể làm các bước đơn giản sau để ngăn chặn thiệt hại thêm. Ví dụ :
-Đừng chạm vào, chà xát hoặc đè lên mắt
-Đừng cố gắng lấy vật lạ trên bề mặt mắt hoặc vật xuyên nhập vào mắt
-Không bôi thuốc mỡ hoặc thuốc khác vào mắt
-Xả nước lạnh thật nhiều vào mắt khi bị dính hóa chất.
-Nhẹ nhàng đặt một miếng chắn hoặc miếng gạc lên mắt cho đến khi có được chăm sóc y tế

Tai nạn có thể xảy ra trong chớp mắt. Có chuẩn bị - bằng cả phòng ngừa lẫn hành động nhanh chóng trong trường hợp khẩn cấp - có thể giúp giữ cho bạn và những người thân yêu nhìn thấy rõ ràng .

Bác sĩ Nguyễn Hồng Nhuận