Giải Nobel Y Học được trao cho hai nhà nghiên cứu người Mỹ\

Tuần lễ trao giải Nobel vinh danh những “người có công lớn với nhân loại” đã mở màn hôm nay, 07/10/2024 tại Stockholm, Thụy Điển với lễ trao giải Nobel Y Học. Giải thưởng đầu tiên đã được trao cho hai nhà khoa học người Mỹ Victor Ambros và Gary Ruvkun vì đã phát hiện ra phân tử ARN và vai trò của nó trong việc điều hòa gene sau phiên mã.

Trên màn hình: Victor Ambros (T) và Gary Ruvkum đoạt giải Nobel Y Học 2024, ngày 07/10/2024. © AFP/Jonathan Nackstrand

Victor Ambros và Gary Ruvkun đã vượt qua các ứng viên tên tuổi khác như Kevan Shokat, (với nghiên cứu giúp xây dựng các liệu pháp điều trị cho các loại bệnh ung thư) hay Jonathan C. Cohen và Helen Hobbs (với công trình giúp phát triển của các loại thuốc chống cholesterol) để giành giải thưởng danh giá năm nay.
Hãng tin AFP trích thông cáo của Ủy ban Nobel cho biết các phân tử ARN có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển và hoạt động của các sinh vật. Ủy ban này cũng nhấn mạnh "chỉ một sự rối loạn trong việc điều chỉnh các gene cũng có thể dẫn đến những bệnh lý nghiêm trọng như ung thư, tiểu đường hoặc bệnh tự miễn. Đó là lý do tại sao việc hiểu rõ việc điều chỉnh hoạt động của các gene là một mục tiêu quan trọng trong nhiều thập kỷ qua".
Ambros, 70 tuổi, là nhà sinh học tại Trường Y tế Massachusetts, và Ruvkun, 72 tuổi, là giáo sư di truyền tại Trường Y Harvard. Vào năm 1993, họ đã công bố trong hai bài báo riêng biệt về những phát hiện của mình về "một cấp độ mới trong việc điều chỉnh các gen". Sau đó hai bên đã tiến hành nghiên cứu về một loại giun tròn để xác định lý do và thời điểm mà các đột biến tế bào xảy ra.
"Phát hiện mang tính cách mạng của họ đã tiết lộ một nguyên tắc hoàn toàn mới về việc điều chỉnh các gen, chứng minh tính cần thiết của nó với các sinh vật đa bào, bao gồm cả con người," thông cáo của Ủy ban Nobel cho hay. Trong khi đó, Gunilla Karlsson Hedestam, giáo sư tại viện Karolinska, Thụy Điển, thì cho biết thêm rằng phát hiện này đã dẫn đến "nhiều thử nghiệm không chỉ chống lại ung thư, mà cả các bệnh khác, như các bệnh thận, tim mạch (...) nhưng hiện vẫn chưa thể ứng dụng vào thực tế."
Theo RFI

Giải Nobel Hóa học 2024 được trao cho các nhà khoa học tiên phong về protein


(Từ trái sang phải) Chủ tịch Ủy ban Giải Nobel Hóa học Heiner Linke, Tổng thư ký Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển Hans Ellegren và Thành viên Ủy ban Giải Nobel Hóa học Johan Aqvist công bố những người đoạt giải Nobel Hóa học năm 2024 ở Stockholm, Thụy Điển, hôm 9/10.

Các nhà khoa học Mỹ David Baker và John Jumper cùng Demis Hassabis của Anh đã giành Giải Nobel Hóa học năm 2024 cho các khám phá của họ về cấu trúc của protein, cơ quan trao giải cho biết hôm 9/10.
Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, đơn vị trao giải, cho biết rằng một nửa giải thưởng được trao cho ông Baker cho nghiên cứu của ông về “thiết kế protein sáng tạo” trong khi nửa còn lại được chia cho ông Hassabis và ông Jumper cho công trình của họ về “dự đoán cấu trúc protein”.
Ông Baker là giáo sư tại Đại học Washington, ở Seattle, trong khi ông Hassabis là giám đốc điều hành của Google DeepMind, công ty con nghiên cứu AI của Google, nơi ông Jumper cũng làm việc với tư cách là nhà khoa học nghiên cứu cấp cao.
Theo cơ quan trao giải, ông Hassabis và ông Jumper đã sử dụng trí tuệ nhân tạo để dự đoán cấu trúc của hầu hết các protein đã biết, trong khi ông Baker nghiên cứu cách làm chủ các khối xây dựng của sự sống và tạo ra các protein hoàn toàn mới.
"Một trong những khám phá được công nhận trong năm nay liên quan đến việc xây dựng các protein độc đáo", viện hàn lâm cho biết trong một tuyên bố. "Khám phá còn lại đã hoàn thành giấc mơ 50 năm trước: dự đoán cấu trúc protein từ chuỗi axit amin của chúng".
Giải Nobel, thường được xem là một trong những giải thưởng danh giá nhất trong thế giới khoa học, có giá trị 11 triệu crown Thụy Điển (1,1 triệu USD).
"Tôi thực sự hào hứng về các cách mà trong đó việc thiết kế protein giúp thế giới trở thành một nơi tốt đẹp hơn về sức khỏe, y học và thực tế là công nghệ cao nhất", ông Baker nói qua điện thoại trong buổi họp báo công bố giải thưởng.
Viện hàn lâm cho biết ông Baker vào năm 2003 đã có khả năng sử dụng axit amin, thường được mô tả là các khối xây dựng của sự sống, để thiết kế một loại protein mới không giống bất kỳ loại protein nào hiện có.
Điều đó mở ra cánh cửa cho việc tạo ra nhanh chóng các loại protein khác nhau để sử dụng trong các lĩnh vực như dược phẩm, vaccine, vật liệu nano và thậm chí cả các cảm biến nhỏ.
"Ông ấy đã phát triển các công cụ tính toán hiện cho phép các nhà khoa học thiết kế các protein mới độc đáo với hình dạng và chức năng hoàn toàn mới lạ, mở ra những khả năng vô tận để mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại", Heiner Linke, chủ tịch Ủy ban Nobel Hóa học, nói về đóng góp của ông Baker.
Viện hàn lâm cho biết rằng vào năm 2020, ông Hassabis và ông Jumper đã trình bày một mô hình AI có tên là AlphaFold2. Với sự trợ giúp của mô hình này, họ đã có thể dự đoán cấu trúc của hầu như tất cả 200 triệu protein mà các nhà nghiên cứu đã xác định được.
Giải Nobel thứ 3 của năm
Giải thưởng hóa học là giải thưởng thứ ba được trao hàng năm, sau giải thưởng y học và vật lý được công bố vào đầu tuần này.
Giải thưởng Nobel được thành lập theo di chúc của nhà phát minh thuốc nổ và doanh nhân giàu có Alfred Nobel và được trao cho "những người, trong năm trước đó, đã mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại".
Lần đầu tiên được trao vào năm 1901 – 15 năm sau khi ông Nobel qua đời – giải thưởng này được trao cho những thành tựu trong y học, vật lý, hóa học, văn học và hòa bình. Những người nhận giải ở mỗi hạng mục chia sẻ tổng giải thưởng đã được điều chỉnh qua nhiều năm.
Giải thưởng kinh tế là giải thưởng bổ sung sau này do ngân hàng trung ương Thụy Điển tài trợ.
Hóa học, lĩnh vực mà Alfred Nobel rất tâm đắc và là ngành học phù hợp nhất với công trình nghiên cứu của ông với tư cách là một nhà phát minh, có thể không phải lúc nào cũng là giải thưởng gây chú ý nhất, nhưng những người từng nhận giải trước đây bao gồm những nhà khoa học vĩ đại, như 2 người tiên phong về phóng xạ Ernest Rutherford và Marie Curie.
Giải thưởng hóa học năm ngoái đã được trao cho Moungi Bawendi, Louis Brus và Aleksey Ekimov vì khám phá ra các cụm nguyên tử nhỏ được gọi là chấm lượng tử, hiện được sử dụng rộng rãi để tạo ra màu sắc trên màn hình phẳng, đèn diode phát quang (LED) và các thiết bị giúp bác sĩ phẫu thuật nhìn thấy mạch máu trong khối u.
Bên cạnh giải thưởng bằng tiền mặt, những người chiến thắng sẽ được vua Thụy Điển trao tặng huy chương vào ngày 10/12, sau đó được dự một bữa tiệc chiêu đãi xa hoa tại tòa thị chính Stockholm.
Theo VOA

Nobel Hòa bình được trao cho nhóm của người Nhật sống sót sau vụ ném bom nguyên tử


Tomoyuki Mimaki, chủ tịch và đại diện của nhóm Nihon Hidankyo, tại cuộc họp báo ở Hiroshima sau khi nhóm được trao giải Nobel Hòa bình 2024, 11/10/2024 (Photo by JIJI PRESS / AFP).

Tổ chức Nhật Bản Nihon Hidankyo, một phong trào cơ sở của những người sống sót sau vụ Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki, được trao giải Nobel Hòa bình hôm thứ Sáu 11/10, đồng thời gửi lời cảnh báo tới các quốc gia có vũ khí hạt nhân chớ có sử dụng chúng.

Đến nay, chỉ có 2 quả bom hạt nhân từng được sử dụng trong chiến tranh. Nhiều người sống sót sau vụ ném bom hạt nhân được người Nhật gọi là "hibakusha". Họ đã cống hiến đời mình cho cuộc đấu tranh vì một thế giới không có vũ khí hạt nhân.

Lời văn trong giải thưởng của Ủy ban Nobel Na Uy viết rằng nhóm Nihon Hidankyo được trao Giải Nobel Hòa bình vì những nỗ lực của họ nhằm đạt được một thế giới không có vũ khí hạt nhân và chứng minh bằng lời kể của nhân chứng rằng vũ khí hạt nhân nhất định không bao giờ được phép đem ra sử dụng nữa.

"Những hibakusha giúp chúng ta mô tả những điều không tả xiết, nghĩ đến những điều không thể tưởng tượng nổi và ở một mức độ nào đó hiểu được nỗi đau và sự khổ sở quá sức hình dung do vũ khí hạt nhân gây ra", vẫn lời văn của ủy ban trao giải.

"Tôi không thể tin rằng điều đó là sự thật", đồng chủ tịch Nihon Hidankyo Toshiyuki Mimaki phát biểu tại một cuộc họp báo ở Hiroshima, địa điểm bị ném bom nguyên tử vào ngày 6/8/1945 khi Thế chiến II sắp kết thúc. Ông cố kìm dòng nước mắt khi phát biểu.

Bản thân là một người sống sót, Mimaki nói rằng giải thưởng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ những nỗ lực của nhóm nhằm chứng minh rằng việc xóa bỏ vũ khí hạt nhân là điều khả thi.

"Việc được trao giải sẽ là một động lực to lớn để kêu gọi thế giới rằng việc xóa bỏ vũ khí hạt nhân và hòa bình muôn đời là điều có thể đạt được", ông nói. "Cần phải loại bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân", vẫn lời ông.

Ở Nhật Bản, các hibakusha - nhiều người trong số họ mang những vết thương hiển hiện do bị bỏng phóng xạ hoặc mắc các bệnh liên quan đến phóng xạ như bệnh bạch cầu - thường bị ép phải sống tách biệt với xã hội và phải đối mặt với sự phân biệt đối xử khi tìm việc làm hoặc kết hôn trong những năm sau chiến tranh.

Tính đến tháng 3 năm nay, dữ liệu từ bộ y tế của Nhật cho thấy có 106.825 người sống sót sau vụ ném bom nguyên tử, với độ tuổi trung bình là 85,6.

Không nêu tên các quốc gia cụ thể, Joergen Watne Frydnes, chủ tịch Ủy ban Nobel Na Uy, cảnh báo rằng các quốc gia có năng lực hạt nhân chớ tính đến việc sử dụng vũ khí nguyên tử.

"Trong một thế giới đầy rẫy xung đột, và vũ khí hạt nhân chắc chắn là một phần của thế giới đó, chúng tôi muốn nêu bật tầm quan trọng của việc phải tăng cường xem hạt nhân là điều cấm kỵ, phải củng cố chuẩn mực quốc tế, chống lại việc sử dụng vũ khí hạt nhân", Frydnes nói với Reuters.

"Chúng tôi thấy rất đáng báo động là điều cấm kỵ về hạt nhân đang bị giảm đi vì có những lời đe dọa, không những thế, còn do tình hình trên thế giới, trong đó, các cường quốc hạt nhân đang hiện đại hóa và nâng cấp kho vũ khí của họ", vẫn lời ông.

Frydnes nói rằng thế giới nên lắng nghe "những câu chuyện đau thương và bi thảm của các hibakusha".

"Những vũ khí này không bao giờ được phép sử dụng trở lại ở bất kỳ nơi nào trên thế giới... Chiến tranh hạt nhân có thể đồng nghĩa với sự kết thúc của nhân loại, kết thúc nền văn minh của chúng ta", ông nói trong một cuộc phỏng vấn.
Theo VOA

Ba nhà kinh tế học Mỹ đoạt giải Nobel Kinh tế năm 2024 vì nghiên cứu liên quan đến độc tài và tham nhũng


Các thành viên của Ủy ban Giải thưởng Nobel thông báo giải Nobel Kinh tế 2024 cho ba nhà khoa học Mỹ Daron Acemoglu, Simon Johnson và James A Robinson tại Thụy Điển hôm 14/10/2024. Reuters

Ba nhà kinh tế học người Mỹ vừa đoạt giải Nobel Kinh tế năm 2024 theo công bố của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển vào ngày 14/10.
Ba nhà khoa học này là Daron Acemoglu (57 tuổi), Simon Johnson (61 tuổi) và James A. Robinson (64 tuổi). Họ được trao giải Nobel Kinh tế nhờ nghiên cứu về sự khác biệt trong thịnh vượng giữa các quốc gia, đặc biệt là ở những nước tránh được nạn tham nhũng và độc tài.
Nhà khoa học James A. Robinson hiện làm việc tại Đại học Chicago, trong khi hai nhà khoa học kia là Daron Acamoglu và Simon Johnson đang công tác tại Học viện Công nghệ Massachusetts.
Ông Jakob Svensson – Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Nobel Kinh tế phát biểu về các nghiên cứu của các khôi nguyên giải năm nay rằng: “việc giảm những sự khác biệt lớn về thu nhập giữa các quốc gia là một trong các thách thức lớn nhất của thời đại chúng ta. Nhờ các nghiên cứu đột phá của các khoa học gia Daron Acemoglu, Simon Johnson và James Robinson, chúng ta đã có sự hiểu biết sâu hơn về nguyên nhân gốc rễ vì sao các nước thất bại hay thành công.”
Trang mạng xã hội X (Twitter) của Giải Nobel Prize viết rằng, “20% các nước giầu nhất thế giới hiện giàu gấp khoảng 30 lần so với 20% các nước nghèo nhất. Khoảng cách thu nhập giữa các nước giàu nhất và nghèo nhất luôn không thay đổi; mặc dù các nước nghèo nhất đã giàu lên nhưng họ vẫn không thể bắt kịp với các nước thịnh vượng nhất.”
Các nhà khoa học nhận giải năm nay được trao huy chương và nhận 11 triệu kronor (Thụy Điển), tương đương khoảng một triệu đô la.
Theo RFA