Frank Caprio - Thẩm phán của những phiên tòa nhân văn

Chánh án Frank Caprio, người con của Rhode Island, người mà lòng trắc ẩn trong các phán quyết tại tòa đã chinh phục trái tim của hàng triệu người qua chương trình truyền hình thực tế Caught in Providence, đã qua đời ngày 20/8/2025, thọ 88 tuổi. Ông ra đi sau thời gian dài chiến đấu với bệnh ung thư tụy. “Vị chánh án tử tế nhất thế giới” để lại di sản vượt xa chiếc ghế thẩm phán, đó là sự đồng cảm, lòng trắc ẩn trong một hệ thống pháp lý thường khắc nghiệt và đòi hỏi lý trí. Sự ra đi của ông đánh dấu kết thúc một kỷ nguyên của Tòa Án Thành Phố Providence mà khán giả toàn cầu đã theo dõi sự kết hợp độc đáo giữa công lý và nhân văn.


Thời Thơ Ấu Và Con Đường Đến Ghế Chánh Án


Ông Frank Caprio sinh ngày 24/11/1936 tại khu phố Federal Hill của Providence. Ông lớn lên trong một gia đình lao động người Mỹ gốc Ý. Cha của ông, Antonio Caprio, một người bán trái cây và sữa, nhập cư từ Teano, nước Ý. Ông Antonio Caprio kết hôn với bà Filomena Caprio, gia đình gốc từ Naples. Ông là con thứ trong gia đình có ba anh em trai. Từ nhỏ, cậu bé Frank đã được học giá trị của lao động chăm chỉ. Ông theo học các trường công lập ở Providence, đánh giày và rửa chén để tự kiếm tiền. Năm 1953, ông trở thành nhà vô địch đấu vật cấp bang tại Trường Trung Học Central.


Frank Caprio tốt nghiệp cử nhân Đại Học Providence năm 1958. Trong lúc ông dạy môn Chính Phủ Mỹ tại Trường Hope High School, ông học lấy bằng Tiến Sĩ Luật tại Suffolk University School of Law. Ông phục vụ trong Lực Lượng Vệ Binh Quốc Gia Quân Đội Rhode Island từ 1954 đến 1962, nơi ông là thành viên của Tiểu Đoàn Kỹ Sư Chiến Đấu 876.


Bước vào chính trường, ông Caprio phục vụ trong Hội Đồng Thành Phố Providence từ 1962 đến 1968. Năm 1970, ông thua ứng cử viên Đảng Cộng Hòa Richard J. Israel cho vị trí Tổng Chưởng Lý Rhode Island. Không nản lòng, Caprio vẫn hoạt động trong lĩnh vực công, làm đại biểu tại Đại Hội Lập Hiến Rhode Island năm 1975 và tham dự năm Đại Hội Đảng Dân Chủ Quốc Gia. Ông làm chủ tịch Hội Đồng Quản Trị Giáo Dục Rhode Island, giám sát các cơ sở như University of Rhode Island.


Năm 1985, Thị Trưởng Joseph R. Paolino Jr. bổ nhiệm Frank Caprio làm Chánh án Tòa Án Thành Phố Providence. Ông giữ chức vụ này đến khi nghỉ hưu năm 2023. Trong suốt nhiệm kỳ, Thẩm phán Caprio xử lý các vi phạm nhỏ dựa trên triết lý và thấu hiểu hoàn cảnh cá nhân của bị cáo. Ông thường giảm mức phạt hoặc hủy án dựa trên câu chuyện khó khăn.


‘Caught in Providence’




Thế giới biết đến Chánh án Frank Caprio là từ Caught in Providence, một chương trình truyền hình thực tế, phát sóng các phiên xử ngay tại tòa án của ông. Chương trình do anh trai ông, Joe Caprio, sản xuất, bắt đầu trên truyền hình địa phương PEG access ở Rhode Island và được đài ABC WLNE-TV chọn phát sóng năm 2000. Sau một khoảng gián đoạn ngắn, nó trở lại năm 2015 và phổ biến rộng rãi trong những năm 2010 khi các video được đăng tải và lan truyền trên mạng xã hội.


Sức hút của chương trình nằm ở cách xử lý đầy đồng cảm và nhân văn của Chánh án Caprio. Phòng xử án của ông là nơi mà bất cứ ai cũng có thể tìm thấy câu chuyện của mình ở đó. Khán giả có thể vừa cười, vừa khóc khi theo dõi ông xử một vụ giấy phạt đậu xe. Ông lắng nghe câu chuyện của những người làm cha, mẹ đơn thân vật lộn với tiền phạt, hoặc một cựu chiến binh gặp khó khăn, hoặc một gia đình trong cảnh túng quẫn. Ông thường chọn khoan dung thay vì trừng phạt nghiêm khắc.


Một trong rất nhiều vụ xử nổi tiếng của ông, vẫn còn được lan truyền trên mạng xã hội đến nay, là Chánh án Caprio hủy vé phạt cho một cựu chiến binh Thế Chiến II 100 tuổi, và cả hai chào nhau theo phong cách nhà binh, tại tòa.


Các phán quyết của Chánh án Caprio nhấn mạnh sự thay đổi, sửa chữa sai lầm, thay vì trừng phạt. Ông nhận được tình yêu thương và nhiều lời khen từ người dân vì đã nhân văn hóa hệ thống tư pháp. Người con trai của ông chia sẻ với truyền thống: “Cha tôi được yêu mến vì lòng trắc ẩn, khiêm tốn và niềm tin bất diệt vào lòng tốt của con người.”


Từ phòng xử án của mình, Chánh án Caprio đã truyền cảm hứng cho những điều tử tế đến với nhân loại. Cuốn sách “Frank Caprio: Compassion in the Court” của ông ấn hành vào ngày 4/2/2025, chia sẻ những kinh nghiệm thực tế từ hàng thập kỷ trên ghế thẩm phán.


Frank Caprio bị chẩn đoán ung thư tụy vào ngày 6/12/2023, ngay sau sinh nhật lần thứ 87 của ông. Ông ra đi bình yên vào ngày 20/8/2025 tại Providence, bên cạnh gia đình.


Thống Đốc Rhode Island Dan McKee gọi ông là “biểu tượng của lòng trắc ẩn trong công lý.” Mạng xã hội tràn ngập lời đưa tiễn ông trong sự kính trọng và thương yêu. Một danh khoản trên X viết: “Một nơi đặc biệt trên thiên đàng đang chờ đón Chánh án Caprio. Ông là ánh sáng trong bóng tối.”


Một người khác chia sẻ: “Tôi thậm chí không thể tả hết tình yêu dành cho Chánh án Frank Caprio. Lòng tốt trong trái tim ông, cách ông đối xử với mọi người bằng lòng trắc ẩn, và sự khôn ngoan ông chia sẻ tại tòa luôn chạm sâu vào trái tim của tôi.”


Chán án Frank Caprio đã xử lý hơn 100.000 vụ án, nhưng thước đo thực sự của sự nghiệp và nhân phẩm của ông nằm ở những cuộc đời ông “chạm” đến. Trong thời đại công lý phân cực, ông nhắc nhở chúng ta rằng sự đồng cảm và công bằng có thể cùng tồn tại. Trong một thời điểm mà nền Tư pháp như ngọn đèn treo trước gió, câu chuyện của Chánh án Frank Caprio là câu chuyện về sự phục vụ, thái độ tử tế và đạo đức nhân văn – một di sản công lý sẽ trường tồn sau sự ra đi của ông.

Kalynh Ngô