Richard Branson là người sáng lập Virgin Group gồm hơn 400 công ty thuộc nhiều lãnh vực, trong đó có Virgin Atlantic, Virgin America and Virgin Mobile, với 60,000 nhân viên ở 50 quốc gia.
Sinh năm 1950, ở Surrey, Anh, Richard Charles Nicholas Branson mắc chứng dyslexia (đọc khó khăn) nên học hành vất vả vẫn đội sổ. Năm 13 tuổi, ông chuyển tới học ở Stowe School, Buckinghamshire, nhưng chỉ 3 năm sau Richard Branson bỏ học sau thành công vang dội trong một sớm một chiều của tờ tạp chí Student do ông sang lập. Xuất phát từ bệ phóng đó Richard Charles xây dựng nên đế chế Virgin ngày nay, trở thành người giàu thứ 6 của Anh, được Forbes xếp thứ 272 trong danh sách người giàu thế giới. Nhưng ông cũng không ít lần nếm mùi thất bại, từng rơi nước mắt khi đặt bút ký bán công ty cho Thorn Emi. Trong cuốn sách best-seller Screw it! Let’s do it!, xuất bản năm 2008, Richard Branson đã chia sẻ những trải nghiệm thú vị về kinh doanh và cuộc sống của ông.

Let’s do it!
Châm ngôn của tôi là Let’s do it!. Nếu bạn muốn lái máy bay thì hãy tới phi trường xin một chân pha trà; bạn muốn làm nhà thiết kế thời trang thì xin vào làm nhân viên quét dọn ở công ty thời trang, hãy mở mắt thật to mà học việc.
Năm 16 tuổi, đang học nội trú ở trường Stowe, tôi dự tính làm tờ Student Magazine. Nhiều người chế nhạo tôi còn “hỉ mũi chưa sạch”, điều ấy chỉ khiến tôi trở nên kiên quyết hơn.
Một người bạn cùng trường, Jonny Gems, cùng tôi lên kế hoạch. Chúng tôi liệt kê các loại bài viết cần thực hiện, tính toán mọi chi phí, phương cách phát hành, tìm công ty đăng quảng cáo, phỏng vấn các nhân vật hoặc ban nhạc nổi tiếng như James Baldwin, Jean Paul Sartre, ban nhạc The Beatles; The Rolling Stones v.v… qua điện thoại công cộng hoặc gửi thư. Tôi trau giồi kỹ năng truyền đạt, chào hàng và không bao giờ để lộ ra rằng mình là cậu học sinh 16 tuổi.
Sau đó, tôi đã nhận được 2,500 Bảng tiền quảng cáo – đủ để trả cho 30.000 bản in số đầu tiên. Tôi vô cùng sung sướng khi tờ Daily Telegraph viết: “Có thể tờ Student, một tạp chí hào nhoáng, thu hút rất nhiều nhà báo nổi tiếng, sẽ trở thành một trong những tạp chí có số lượng phát hành lớn nhất nước”.
Khi có cơ hội mới, tôi đều nắm bắt nó. Chúng tôi tìm ra tiệm bán giày ở một vị trí đắc địa của thành phố, thuyết phục chủ tiệm cho thuê phần cửa tiệm không sử dụng hết để chúng tôi mở tiệm bán đĩa nhạc, đây cũng là nơi dành cho các bạn trẻ gặp gỡ, nghe nhạc, chọn đĩa. Tiệm đĩa nhạc Virgin ra đời. Không lâu sau, Virgin phát triển ở tất cả các thành phố lớn, lúc đó tôi mới 20 tuổi…
Luôn vui vẻ
Tôi chẳng có bí quyết gì trong kinh doanh cả. Tôi làm việc chăm chỉ, yêu thích công việc và tin mình làm được, đồng thời cân bằng giữa công việc và vui chơi giải trí. Luôn luôn vui vẻ, biết yêu thương và tôn trọng kẻ khác.
Tôi dấn thân vào kinh doanh không phải để làm giàu mà là để thử thách trong cuộc sống. Hãy làm việc một cách vui vẻ thì bạn sẽ có tiền, tôi không hiểu vì sao. Nếu một công việc không còn hứng thú thì tôi không làm việc đó nữa. Tôi cũng đã từng có những kế hoạch kiếm tiền không thành công, nhưng tôi đã học được nhiều điều ở chúng…
…Khi hãng đĩa Virgin Records đang làm ăn phát đạt, tôi dốc hết số tiền mặt để ký hợp đồng với các ban nhạc ở Jamaica, tôi lại có một mục tiêu mới, tìm mua một hòn đảo ở Caribbean để được làm khách đi tour miễn phí thăm thú và khảo sát các đảo. Khi biết tôi không có đủ tiền để mua đảo, họ thả chúng tôi và một số người nữa lang thang trên đảo, chuyến bay lại bị hủy, không ai biết phải làm gì cả. Tôi nhanh trí mướn một chiếc máy bay 2,000 đô, lấy giá đó chia cho số hành khách, tôi được miễn phí và kiếm thêm chút lãi. Ý tưởng hãng hàng không Virgin ra đời từ đó.
Khi trở về London, tôi vẫn đặt mục tiêu mua đảo Necker. Tôi phải gom góp tiền bạc kể cả vay ngân hàng. Giờ đây Necker là một nơi tuyệt đẹp, bạn bè và gia đình tôi thường tụ tập nghỉ ngơi tại đó. Các công ty của tôi vẫn tiếp tục phát đạt nhưng lúc nào tôi cũng quan tâm đến việc bảo vệ môi trường và công tác xã hội.
Đừng chỉ mải kiếm tiền. Thành công, hạnh phúc và sự hài lòng lâu dài sẽ không bao giờ đến nếu lợi nhuận là mục đích duy nhất của bạn trong kinh doanh.
Táo bạo!
Tôi thường tuyển dụng những nhân viên thông minh và có điều gì đó khác biệt, họ có ý tưởng hay và tôi luôn lắng nghe, tôi thường nói với họ: “Hãy tin tưởng vào bản thân, hãy táo bạo nhưng đừng liều lĩnh”.

Năm 1984, tôi quyết định đầu tư vào hãng hàng không vượt Đại Tây Dương Virgin Atlantic, những người chung vốn ở Virgin Records phản đối vì ngại quá nhiều rủi ro. Tôi muốn hướng đến mục tiêu mới, muốn gầy dựng từ ý tưởng của chính mình, không dựa vào hãng đã thành lập mà lập một công ty mới theo cách của mình. Cuối cùng những người chung vốn với tôi miễn cưỡng đồng ý.
Tôi không chọn dịch vụ hàng không giá rẻ, các hãng hàng không lớn có thể phá giá, tôi đưa ra dịch vụ chất lượng, tiện nghi và chăm sóc chu đáo hành khách. Tôi rất táo bạo và mạo hiểm nhưng không ngu ngốc. Cuối cùng hãng hàng không Virgin Atlantics thành công trước sự ngạc nhiên của nhiều đối thủ.
Đứng trên đôi chân của chính mình
Thế hệ cha mẹ tôi đã trải qua hai cuộc chiến tranh, vì thế từ nuông chiều không có trong từ điển của họ. Họ đã dạy chúng tôi hãy biết đứng vững trên đôi chân của chính mình.
Bài học đầu tiên tôi thực hành lúc 4 tuổi, chúng tôi đang trên đường về nhà, còn cách nhà vài cây số, mẹ tôi dừng xe rồi bảo tôi phải tự tìm đường về nhà qua các cánh đồng, đó là thử thách đầu tiên trong đời tôi không bao giờ quên.
Càng lớn, những bài học này càng khắc nghiệt hơn. Năm 12 tuổi, vào một buổi sáng, sau khi ăn sáng xong, mẹ đưa cho tôi hộp cơm và một trái táo cho bữa trưa. “Chắc con sẽ tìm được nước uống trên đường”, mẹ tôi vẫy tay tạm biệt khi tôi khởi hành chuyến đi 24 cây số bằng xe đạp tới bờ biển phía nam. Mẹ tôi không quên đưa tôi tấm bản đồ phòng khi bị lạc. Tôi phải ngủ qua đêm tại nhà một người họ hàng và về nhà vào ngày hôm sau.
Những bài học như vậy ngày càng nhiều vì bố mẹ muốn chúng tôi trở nên mạnh mẽ và tự lực… Qua những bài học đó tôi có thói quen tin tưởng vào bản thân và mục tiêu của chính mình.
Năm 1986, Virgin đã là công ty lớn mạnh, doanh thu tăng 60% mỗi năm, tôi được khuyên nên cổ phần hóa công ty, mặc dù không muốn lắm nhưng tôi phải chấp nhận…
Sau đó, thị trường chứng khoán sụp đổ, cổ phiếu tuột giá nhanh chóng, mặt dù không phải lỗi của tôi nhưng tôi cảm thấy mọi người đang thất vọng. Tôi quyết định mua lại tất cả cổ phiếu với giá mọi người đã trả cho chúng – mặc dù không cần thiết phải làm như vậy – 182 triệu bảng đủ để giữ lại sự tự do, danh tiếng và cá tính của tôi. Virgin trở lại thành một công ty tư nhân, tôi cảm thấy nhẹ nhõm.
Trân trọng gia đình và bè bạn
Dù đã được dạy phải đứng trên đôi chân của mình, nhưng tôi sẽ lạc lối nếu không có gia đình và những người bạn trung thành.
Khi Nik Powell đến xem chúng tôi làm tạp chí Student, anh rất sửng sốt khi thấy chúng tôi quản lý tiền bằng chiếc hộp bánh cookie. Biết Nik rất giỏi về quản lý, tôi thuyết phục anh bỏ học cùng chúng tôi gây dựng tờ tạp chí. Nik đã lấy tiền từ hộp bánh gửi vào nhà băng và giúp chúng tôi phân phối báo hiệu quả hơn. Sau đó vì một bất đồng, Nik nghỉ việc, tiếp tục học đại học, nhưng chúng tôi vẫn là bạn bè.
Khi Virgin Records ra đời và phát triển, Nik trở lại với chúng tôi không một chút oán giận gì. Bài học tôi học được là hãy thẳng thắn, giải quyết bất hòa một cách thân thiện trước khi nó trở thành nghiêm trọng.
Tôi ước mơ một ngôi nhà gần Oxford để làm nơi thu âm cho các ban nhạc. Mặc dù đã vay được ngân hàng 20.000 Bảng nhưng vẫn còn thiếu tiền. Cha mẹ tôi cho phép tôi rút tiền trong tài khoản mà họ dành cho tôi, sau đó bố tôi giới thiệu với cô Joyce để tôi vay thêm cho đủ.
Nếu không có sự giúp đỡ của gia đình và bạn bè thì những ước mơ của tôi khó trở thành hiện thực. Mỗi chúng ta đều cần sự ủng hộ vững chắc, đó là gia đình và thân hữu. Hãy trân trọng họ, họ là một phần của sự nghiệp của chúng ta.
Trung thực
Năm 1971, Virgin nổi tiếng vì bán những đĩa nhạc hay với giá rẻ. Tôi nhận được đơn đặt hàng từ Bỉ, không phải đóng thuế khi xuất cảng đĩa nhạc qua Bỉ. Tôi trực tiếp mua đĩa nhạc miễn thuế từ những hãng đĩa lớn như EMI, chở phà qua Pháp rồi lái xe đến Bỉ. Khi đến Pháp, thuế quan Pháp kiểm tra giấy tờ, đóng dấu và bắt đóng thuế, tôi tranh cãi không được và không muốn đóng thuế nên đành chở hàng về. Rồi tôi nghĩ, mình có thể bán chúng tại các cửa hàng nhạc Virgin cũng thu được lợi nhuận 5.000 Bảng. Làm như vậy là phạm luật, nhưng tôi nghĩ mình đang lách luật một chút và lợi dụng tình huống xảy ra không do lỗi của mình.
Vì tham lam, tôi thực hiện đến chuyến thứ tư, cứ chở hàng đến Pháp, đóng dấu thuế quan rồi quay về. Thuế quan theo dõi, vào các cửa tiệm của tôi khám xét. Tôi rất sốc khi bị bắt, đưa về Dover. Đến thăm tôi, mẹ tôi nói: “Mẹ biết là con đã học được một bài học. Chuyện đã qua, có tiếc cũng chẳng ích gì. Chúng ta phải đứng dậy và đối mặt với chuyện này”.
Thay vì ra tòa, chúng tôi bị phạt một số tiền lớn. Mẹ tôi đã cầm cố ngôi nhà giúp tôi, niềm tin của bà dành cho tôi quá lớn.
Danh tiếng là tất cả. Nếu bạn đang khởi nghiệp và cần ở tôi một lời khuyên, tôi sẽ nói: “Luôn công bằng trong mọi việc. Đừng gian lận. Đừng làm gì khiến bạn ban đêm phải mất ngủ và hãy đặt mục tiêu chiến thắng”.
Sức hấp dẫn giới tính
Nếu bạn bắt đầu gầy dựng công ty, một bài học có ích là hãy suy nghĩ thật kỹ về hình ảnh và cách quảng bá nó. Ngành quảng cáo định nghĩa thương hiệu mạnh là thương hiệu có sức hấp dẫn giới tính.
Tôi tin vào việc sử dụng sức hấp dẫn giới tính để quảng cáo cho hình ảnh của Virgin. Tôi đã đề nghị người mẫu Pamela Anderson trở thành hình ảnh đại diện của Virgin cola. Tôi gợi ý làm một loạt chai giống coca-cola nhưng theo hình dáng của một phụ nữ, nó được lấy cảm hứng từ Pamela, chúng tôi gọi nó là “The Pammy” và chúng tôi đã thắng lớn.
Hãy đổi mới
Khi tôi 8 tuổi, tôi mắc chứng khó đọc, dù tôi có nỗ lực tập đánh vần tôi vẫn cảm thấy khó khăn trong một thời gian dài, vì vậy, tôi thường xuyên bị ăn đòn vì học dốt. Tôi nghĩ rằng, nếu không tỏa sáng trong lớp học thì tôi phát huy lợi thế khác của mình.
Tôi dành tất cả năng lực vào thể thao, tôi trở thành thủ quân đội túc cầu, bóng bầu dục…, đoạt nhiều giải, đem thành tích về cho nhà trường. Thầy cô bỗng nhiên không còn thấy những khuyết điểm của tôi trong lớp một cách lạ lùng. Tôi rút ra được một bài học quan trọng trong cuộc sống là tìm cách khác để thành công…
Trong thời kỳ kinh doanh, khi tôi phàn nàn với giám đốc điều hành của British Airway rằng: “Kỹ sư của các ông làm việc tồi đến nỗi có thể phá hỏng cả một chiếc phi cơ”, thì câu trả lời cộc lốc của ông ta là: “Đó là một trong những rủi ro khi làm việc trong ngành hàng không. Nếu vẫn gắn bó với âm nhạc đại chúng thì ông đã không gặp phải vấn đề này”.
Đó là cái cách làm ăn độc quyền, bắt chẹt người khác. Sau này chúng tôi chọn cách đưa máy bay đến Ireland cho Aer Lingus bảo dưỡng, dù làm vậy rất tốn kém và rất bất tiện. Tôi đã học được rằng không để bị bắt nạt, không chấp nhận mọi thứ như nó vốn thế, mà phải tìm cách khác.
Suy nghĩ tích cực
“Suy nghĩ tích cực” không có nghĩa là bạn phải trẻ. Những người không còn suy nghĩ tích cực và cảm thấy trẻ trung nữa có xu hướng khá cứng nhắc trong cách tiếp cận cuộc.
…Từng có những bình luận rằng tôi đã bỏ học từ rất sớm, tuy nhiên, đây không hẳn là tấm gương tốt nhất để noi theo. Tôi nghĩ rằng, giáo dục – mà tốt nhất là trình độ đại học giúp mọi người chuẩn bị hành trang cho mình.
Khi mọi người hỏi tôi nên đi theo con đường kinh doanh nào, tôi luôn trả lời: “Dù lựa chọn ngành kinh doanh nào, bạn cũng cần đam mê với những gì mình làm, vì khi bạn làm chỉ vì tiền thì bạn sẽ không tiến lên phía trước”.
Tri thức, đam mê, nắm cơ hội và quyết tâm là sức mạnh của sự thành công.
Hoành An (Theo Entrepreneur, DNSG, virgin.com)

Quote
“Bạn đừng học cách đi theo những lề thói mà học qua công việc và qua cả vấp ngã”
“Vui vẻ là bí quyết của một doanh thương thành công. Nếu bạn có một công ty vui vẻ nó sẽ bất khả chiến bại”
Richard Branson