Hội chứng Chân-Không-Nghỉ
(Restless Leg Syndrome)
Hỏi:
Kính chào Bác sĩ Nguyễn Ý Đức,
Đầu thư xin kính chúc Bác sĩ và gia đình nhiều sức khỏe và mọi sự như ý.
Tôi là phụ nữ, năm nay đã 68 tuổi.
Đã từ lâu tôi bị hội chứng chân bứt rứt (Restless leg Syndrome) , hội chứng này làm cho tôi rất khó ngủ. Bệnh này là di truyền trong gia đình.
Thường thì mỗi khi tôi bị chân bứt rứt, tôi uống một viên Tylenol #1 và vào phòng tắm dội nước thật nóng cả hai chân, xong thì xối nước thật lạnh để cho dây thần kinh ngủ yên.
Lúc sau này tôi phải uống 2 viên Tylenol#1 mới có thể ngủ được .
Tôi muốn hỏi bác sĩ là uống nhiều Tylenol #1 như thế có thể gây ra nghiện hoặc hại gan không?
Nếu có thì làm cách nào để trị cái hội chứng này? Nếu cơ thể thiếu calcium hoặc magnesium thì có thể là lý do gây ra bệnh không?
Xin cám ơn Bác sĩ rất nhiều và mục “Khi Có Bạn Là Thầy Thuốc” của Thời Báo.
Kính thư,
Nguyễn thanh Ngọc
Ottawa, Canada

Trả lời:
Hội chứng Chân-Không-Nghỉ (Restless Leg Syndrome)
Ðây là một rối loạn chuyển động của chân mà nguyên nhân chính chưa được biết rõ. Khoảng từ 3 tới 15% dân chúng bị hội chứng này.
Người bệnh than phiền có cảm giác khó chịu, rần rần như có con vật gì đó bò ở dưới da, nhất là khi nằm ngủ ban đêm hoặc ngồi lâu. Ðể giải tỏa khó chịu, họ phải liên tục cử động chân bằng cách đi lại, vươn duỗi chân. Bệnh nhân ngủ không yên và không ngồi lâu, như đi xa trên máy bay hoặc xe hơi.
Nguyên nhân gây ra hội chứng chưa được xác định. Có ý kiến cho là do rối loạn hệ thần kinh, thiếu hóa chất dopamine ở não bộ, do gene di truyền hoặc cơ thể thiếu khoáng sắt.
Một số yếu tố liên hệ tới hội chứng này là:
- Giới tính: thường thấy ở nữ giới nhiều hơn nam giới.
- Tuổi tác: hội chứng tăng với tuổi: rất ít ở tuổi thiếu niên, nhiều hơn sau 65 tuổi.
- Liên hệ gia đình: 2/3 người bệnh có liên hệ gia đình và thường xảy ra trước tuổi 40.
- Phụ nữ có thai: khoảng 20% phụ nữ mang thai than phiền bị chứng rối loạn này, nhưng sau khi sinh con thì hết bệnh.
- Lo âu có thể gây ra sự bất an, đứng ngồi không yên, tương tự như hội chứng Chân Không Nghỉ.
- Lọc máu: Nhiều người lọc máu vì thận suy cũng than phiền bị hội chứng này. Sau khi được thay thận thì hội chứng hết.
- Hội chứng cũng thấy trong các bệnh như viêm xương khớp, tiểu đường, mập phì, nghiện rượu, thiểu năng tuyến giáp, thiếu hồng cầu, bệnh cơ bắp, thương tích não bộ tủy sống…
- Một số dược phẩm như thuốc chống trầm cảm, chống dị ứng, chống suyễn, chống nghẹt mũi, lợi tiểu… cũng có thể gây ra hội chứng này.
- Cơ thể thiếu chất sắt, magnesium, folic acid…
- Cơ thể mệt mỏi, nhiều căng thẳng, tiếp xúc quá lâu với lạnh.
- Caffeine, nicotine, chất rượu đều có thể gây ra hội chứng.
Hậu quả của hội chứng chân luôn luôn chuyển động là mất ngủ và bệnh nhân luôn luôn ở trong tình trạng “đứng ngồi không yên”, gây ra mệt mỏi.
Bệnh có thể điều trị được. Trước hết là chữa nguyên nhân hoặc các rủi ro đưa tới bệnh.
Thuốc ropinirole (Requip) đã được chấp thuận để chữa HCCKN.
Ngoài ra, các thuốc gabapentin (Neurontin), clonidine, carbidopa-levodopa, tramadol (Ultram) cũng có vài công hiệu.
Tất cả các thuốc này cần được bác sĩ chỉ định, hướng dẫn cách dùng, theo dõi kết quả cũng như tác dụng ngoại ý.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức