Fake là từ tiếng Anh nói về đồ giả, hàng giả, tiền giả, mũi giả, ngực giả… Đối với con người – sự giả dối

và hành vi lừa đảo đã có từ ngàn xưa, rất lâu. Từ con ngựa gỗ thành Troy trong văn học sử của người

Hy Lạp xưa cho đến những vụ lừa đảo động trời, thói lừa lọc, giả dối gần như đã trở thành một phần của

con người. Nó như mặt trái của đồng xu nhân bản, hiện diện song hành một lúc với những điều hướng

thiện cao thượng khác.
Nhưng cái khó bó cái khôn. Rồi đói khát sanh ra ăn vụng, túng làm càn. Có thể đó là lòng tham và sự đố

kỵ. Sẵn lương tâm không có răng, túi tham không có đáy. Kết cuộc thay vì làm ăn lương thiện, chân chỉ

hạt bột, một số đã nghĩ đến chuyện làm giàu tắt, làm giàu phi nghĩa. Họ nghĩ tới chuyện làm hàng giả.

Hại người, hại đời. Tất nhiên không dừng lại ở chuyện làm hàng giả như kem đánh răng, xà phòng, thuốc

uống, thực phẩm, hoặc các món hàng trang sức xa xỉ, họ tấn công vào địa hạt làm tiền giả (counterfeit) –

trong đó đồng đô la – một tờ giấy bạc có sức hấp dẫn lớn trên toàn thế giới.
Bất luận là theo chính thể nào, tôn giáo nào, hoặc có nền văn hóa bảo thủ hoặc tự do, đồng Mỹ kim luôn

có một sức hút lớn với mọi nước. Ngoài vàng là một kim loại quý hiếm, người ta nghĩ chắc chắn hơn vẫn

là dự trữ đồng Mỹ kim – nói vậy để thấy sức mạnh của đồng Mỹ kim quả nhiên thật lợi hại. Có lẽ vì vậy

kẻ xấu đã nghĩ tới chuyện in ra những tờ bạc Mỹ kim giả để làm giàu, hoặc để phục vụ những mục tiêu,

những tham vọng khác, trong đó có khủng bố, chiến tranh.
Một dạo người ta đọc thấy trên báo chí đăng tải chuyện Bắc Hàn, nghèo nhưng nhất định trung thành với

lý thuyết Xã hội Chủ nghĩa, đã in một lượng lớn tiền Mỹ kim giả để trang trải các chi phí quân sự vì nước

này có các nguồn tài nguyên không nhiều.
Nhưng Cơ quan Mật vụ Mỹ (U.S. Secret Service) cho biết trong danh sách đen các sào huyệt in tiền Mỹ

kim giả, Peru là nước số một. Theo ước tính của tháng 09 năm 2013, Peru đã tung ra khoảng 103 triệu

Mỹ kim giả trong một thập kỷ qua. Con số 103 triệu Mỹ kim thoạt nghe không có vẻ gì là nhiều so với

lượng đồng Mỹ kim khổng lồ lưu hành khắp nơi. Tuy nhiên với sự xuất hiện của các đồng Mỹ kim giả này,

nó có thể tạo ra những hoang mang hoặc những tác động xấu đối với đồng Mỹ kim thật.
Trước đó, Colombia là cái ổ của tiền Mỹ kim giả. Nhưng dưới sức ép tấn công của Mỹ trong các chiến

dịch bài trừ thuốc phiện, bọn xã hội đen đã buộc phải dời đô. Chúng chuyển qua Peru làm ăn. Tưởng là

êm thắm, tổ chức làm tiền giả càng lúc càng lộng hành. Chúng làm càn, mỗi lúc càng thêm lấn lướt.

Năm 2012, để đối phó, Mỹ đã mở một văn phòng đại diện và tóm cổ hơn 50 người trong các đường dây

in đồng Mỹ kim giả tại Peru.
Nếu người in tiền giả ở Mỹ chủ yếu sử dụng máy in inkjet – kỹ thuật in tiền giả ở Peru có vẻ tinh vi, khéo

léo hơn. Chúng sử dụng cả các thao tác bằng tay. Trước tiên là thao tác sử dụng nhu liệu Corel Draw

(Microsoft) để in tiền, rồi đưa qua máy cán ép hoa văn nổi, kế đó là đánh bóng, rồi ép sợi chỉ giả, công

đoạn sau cùng là dán một lượt vải sợi siêu mỏng để qua mắt thiên hạ.
Khi những đồng Mỹ kim mệnh giá $100 hoàn tất, chúng được chuyển tới Mỹ vì ở đây những đồng tiền

được ngụy tạo rất tinh vi ấy có cơ hội thoát khỏi sự tầm nã. Còn ở những nước như Argentina hoặc

Venezuela, nơi đồng Mỹ kim lưu hành rộng rãi như một hệ thống tiền tệ thứ hai khá phổ biến, các đồng

Mỹ kim mệnh giá thấp hơn cũng được làm giả, tung ra thị trường bởi nhu cầu giao dịch bằng đồng Mỹ

kim ở đây rất cao.
Cơ quan Mật vụ Mỹ cho Thông tấn xã AP biết, những đồng Mỹ kim giả của Peru trông rất thật, rất ấn

tượng. Một đường dây in tiền giả có thể in được $300,000 trong vòng 5 ngày. Họ chỉ cần một máy in

offset và cần 5 người làm các công đoạn thủ công. So ra với buôn thuốc phiện thì in tiền giả có lợi hơn

rất nhiều. Nên dù nguy hiểm, sức hấp dẫn lợi lộc của việc in đồng Mỹ kim giả đã khiến họ quên đi sự

mạo hiểm nếu như bị khám phá.
Ở Mỹ, những đồng Mỹ kim chính thống được in thêm và phát hành hằng năm với mục đích thay thế

những đồng tiền Mỹ kim đã cũ, sờn, không nên sử dụng lâu trong hệ thống những tờ giấy bạc. Việc in

mới, với những kỹ thuật mới (không ngừng được cải tiến) cũng là để đối phó với nạn làm bạc giả.
Đầu tháng 10 năm 2013, Mỹ tung ra những tờ giấy bạc $100 mới (giới tài chánh quen gọi tắt là C-notes)

với những đặc tính mới mẻ hiện đại để khống chế những nỗ lực của bọn in tiền giả. Ngân khố Mỹ (The

Federal Reserve) lần này không bị ảnh hưởng bởi biến cố shutdown của Chính phủ Mỹ nên vẫn làm việc

bình thường. Đội ngũ những chiếc xe tải được trang bị đặc biệt an toàn sẽ chuyển những tờ bạc mới

này tới các hệ thống giao dịch tài chánh và các ngân hàng.

Phải mất hơn một thập niên để đồng bạc mới này được hình thành. Bắt đầu được đưa vào thiết kế từ

tháng 03 năm 1996. Lẽ ra nó đã được ra đời sớm hơn, nhưng sau đó bị gián đoạn mất 2 năm rưỡi bởi

một số lỗi kỹ thuật được phát hiện kịp thời. Ngày đầu tiên đồng bạc này ra mắt công chúng vào ngày 08

tháng 10 (nếu như ngân hàng đó gần sở in tiền của chính phủ). Theo lời của Giám đốc chương trình

giáo dục về tiền tệ Mỹ là Sonja Danburg, số tiền được in ra lần này là 3.5 tỷ Mỹ kim, tạm đủ để đáp ứng

cho nhu cầu lưu hành của đồng bạc này tại thị trường Mỹ và thị trường thế giới.
Trên mặt trước của tờ $100 vẫn là chân dung của Tổng thống Benjamin và hình ảnh Tòa nhà Độc lập tại

Philadelphia (Philadelphia’s Independence Hall), song còn có một số đặc tính rất dễ nhận diện mà chỉ

đồng Mỹ kim mới có được; chỉ cần bạn hơi nghiêng đầu một chút, sẽ thấy liền. Ngoài ra, bạn sẽ thấy

hình Quả chuông Độc lập (Liberty Bell), một cây bút lông và lọ mực, cùng với một dải mực xanh hải

quân ba chiều (3D). Khi cầm nghiêng tờ giấy bạc này, bạn sẽ thấy những di chuyển ngược hướng với

chiều nghiêng của tờ giấy bạc. Theo lời của Larry Felix – Giám đốc cơ quan in tiền (Bureau of Engraving

and Printing), thì dải mực xanh 3D này là một huyền thoại, nó chứa hàng trăm ngàn những lăng kính cực

nhỏ – điều này tạo cho tờ giấy bạc $100 mới của Mỹ là tờ giấy bạc tinh xảo nhất từ trước tới nay.
Trên tờ giấy bạc $100 sẽ có chữ ký của cựu Bí thư Ngân khố Quốc gia là Timothy Geithner bên cạnh

chữ ký của Jacob Lew đang giữ chức vụ này – người có chữ ký được TT Obama hay nói đùa là có lối

viết chữ lòng vòng nhất (loopy handwriting). Trên trang website www.newmoney.gov có tới 23 ngôn ngữ

giới thiệu về đồng tiền $100 mới này, trong đó có tiếng Việt.
Tương lai của những tờ $100 đang lưu hành, lượng tiền lên tới 900 tỷ Mỹ kim, sẽ ra sao? Những tờ giấy

bạc này sẽ được thu hồi và tiêu hủy dần dần (gradually phased out) khi chúng được đem về FED. Nên

biết tuổi thọ trung bình của tờ giấy bạc $100 sẽ là 15 năm (so với tờ $1 là khoảng 6 năm) vì các tờ giấy

bạc mệnh giá nhỏ được chuyền tay nhiều hơn.
Ngoài ra, ở Mỹ thì giá trị của tờ $100 sẽ vẫn là tờ $100, cũ cũng như mới – nhưng ở các nước khác

(như Việt Nam chẳng hạn), nơi đồng Mỹ kim lưu hành và giao dịch ngang hàng với kim loại quý, rất có

thể giá trị của tờ $100 mới sẽ cao hơn giá trị những tờ $100 cũ vì giới mua bán sẽ tìm cách để ém giá,

ép uổng những tờ $100 cũ.
Vỏ quýt dày, móng tay nhọn. Sự hiện diện của tờ giấy bạc $100 lần này sẽ khống chế bọn làm tiền giả.

Nhưng liệu nó sẽ ngăn chặn kẻ xấu được bao lâu đây? Như người Mỹ thường nói: Muốn là được. There

is a will there is a way. Bọn xấu biết đâu sẽ vắt óc tìm cách mới. Rồi thì chúng sẽ lại tung ra những đồng

bạc giả, trà trộn lẫn lộn với những tờ bạc thật…

Nguyễn Thơ Sinh