Chủ đề Ngày Tăng huyết áp Thế giới 17/5/2011 là: “Hãy biết con số huyết áp và đạt con số mục tiêu”. Đây là lần thứ bảy Liên đoàn Tăng huyết áp Thế giới tổ chức ngày này nhằm giúp cộng đồng nâng cao nhận thức và khuyến khích ngăn ngừa cũng như kiểm soát tăng huyết áp. Hiện nay trên thế giới có 1,5 tỉ người tăng huyết áp, gây chết 7 triệu người mỗi năm. Tỷ lệ tăng huyết áp ở người từ 25 tuổi trở lên tại Việt Nam hiện nay là 25%. Tăng huyết áp là sát nhân thầm lặng.

Làm sao để biết con số huyết áp?
Đo huyết áp bằng máy đo chuẩn và đúng quy trình. Huyết áp biểu hiện qua hai con số:

(1) huyết áp tâm thu [áp lực máu lúc tim co bóp]: bình thường là từ 90-139 mm Hg [milimet thủy ngân, đơn vị đo huyết áp],
(2) huyết áp tâm trương [áp lực máu lúc tim nghỉ co bóp]: bình thường là từ 60-89 mm Hg.

Chỉ số huyết áp là một trong số ít các chỉ số sức khỏe mà mỗi người nên nhớ. Huyết áp thay đổi theo tuổi tác và bệnh lý kèm theo; vì vậy, tốt nhất mỗi người nên đến cơ sở y tế để kiểm tra và ghi nhớ số huyết áp của mình.

Làm sao để đạt con số huyết áp mục tiêu?
Khi huyết áp tâm thu từ 140 mm Hg trở lên và/hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mm Hg qua một quy trình chẩn đoán chuẩn thì xác định là tăng huyết áp; lúc đó, cần điều trị để đưa huyết áp về con số mục tiêu: huyết áp tâm thu dưới 140 mm Hg và huyết áp tâm trương dưới 90 mm Hg.

Điều trị tăng huyết áp bằng biện pháp không dùng thuốc và dùng thuốc

Biện pháp không dùng thuốc (gọi là thay đổi lối sống) do thầy thuốc tư vấn còn biện pháp dùng thuốc do thầy thuốc khám và kê toa cho người bệnh định kỳ. Mỗi người bệnh tuân thủ điều trị và hỏi thầy thuốc khi có bất cứ bất an nào chứ không nên tự làm “thầy thuốc” cho chính mình.

Biện pháp không dùng thuốc như sau:
• Bỏ hoặc không hút thuốc lá.
• Ăn thanh tịnh: ăn lạt (tổng lượng muối ăn vào mỗi ngày ít hơn 6 g); ăn nhiều rau, trái cây, cá; ăn ít thịt, mỗi tuần ăn chay một bữa.
• Rèn luyện thể lực mức độ trung bình: mỗi ngày 30-45 phút với các hình thức như đi bộ nhanh (7 km/giờ), đi xe đạp nhanh, chạy chậm, chơi bóng bàn, bơi. Không rèn luyện thể lực khi huyết áp cao (huyết áp tâm thu từ 160 mm Hg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 100 mm Hg trở lên) hoặc đang đợt cấp biến chứng tăng huyết áp.
• Giữ bình thản.

Thực trạng
Chỉ cần đo huyết áp là biết tình trạng huyết áp. Tuy nhiên, nghiên cứu trên bệnh nhân khoa Nội tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Gia Lai cho biết 76% không biết con số huyết áp của mình. Thống kê tại Mỹ cho thấy 73% nhân viên y tế đo huyết áp sai. Nghiên cứu mới đây của Viện Tim mạch Quốc gia 52% người dân biết mình bị tăng huyết áp và 36% người tăng huyết áp đạt con số mục tiêu.

Như vậy, để biết con số huyết áp và đạt con số mục tiêu, đòi hỏi nỗ lực cá nhân phòng chống tăng huyết áp, nỗ lực nghề nghiệp của mỗi thầy thuốc và chính sách hiệu quả trong chiến lược ngăn chặn một trong các bệnh dịch thời đại-tăng huyết áp.

Bác sĩ Đào Duy An