Ảnh: Nhạc sĩ giả mạo Mamoru Samuragochi (trái), và người viết nhạc thật sự – ông Takashi Niigaki.
Tác giả là người viết một bài báo, một quyển sách, một bản nhạc, một bài thơ, hay người tạc một bức tượng, vẽ một bức tranh, một đồ hình kiến trúc ...; và tác quyền là quyền đứng tên tác phẩm, quyền khai thác, trong đó có quyền bán tác phẩm.


Định nghĩa giản dị này trở thành không giản dị nữa khi tác phẩm nổi danh, đem lại cho tác giả nhiều quyền lợi, nhiều danh vọng, như bản nhạc "Âm giai số 1 -Hiroshima" nhạc phẩm viết lên niềm đau thương Nhật Bản về quả bom nguyên tử nổ trên thành phố Hiroshima ngày mùng 6 tháng Tám 1945, giết một số thường dân Nhật ước lượng từ 90,000 đến 166,000 người.


Tác giả -nhạc sĩ Mamoru Samuragochi- được hưởng rất nhiều tác quyền như tiền bạc, quyền lợi, danh vọng. Chuyên chở đề tài đau buồn này, "Âm Giai Số 1 -Hiroshima" nhanh chóng trở thành bản nhạc được thính giả Nhật yêu thích; số CD bán ra lên đến 180,000 dĩa -con số kỷ lục trên thị trường Nhật thông thường chỉ tiêu thụ trên dưới 10,000 dĩa.


Thị trưởng Hiroshma -ông Kazumi Matsui- tặng Samuragochi tác giả "Âm Giai Số 1- Hiroshima" chức vị "công dân danh dự của thành phố Hiroshima"; và nhà trượt tuyết Daisuke Takahashi sáng tác vũ điệu để trình diễn trên sàn băng Olympic Sochi theo nhịp điệu nhạc phẩm tuyệt vời này.


Samuragochi được người Nhật -dân tộc nổi tiếng là say mê nhạc cổ điển Tây phương- phong cho tước vị Beethoven Thế Kỷ 21; anh có một đặc điểm giống Beethoven là điếc; anh thường nói là, anh viết nhạc với âm điệu nội tâm, vì chứng điếc giúp anh không phải nghe những âm thanh tạp bên ngoài mà chỉ sống với âm điệu nội tâm - anh quý trọng chứng điếc như một đặc ân Thượng Đế ban cho anh, giúp anh chỉ chú ý đến những âm thanh trầm bổng của âm nhạc.


Samuragochi được nhiều thành phố Nhật mời trình diễn nhạc; 50 tuổi, anh đạt đến tột đỉnh vinh quang trong giới văn nghệ Nhật cho đến hôm thứ Tư 2/5/2014 -ngày quả bom nguyên tử Hiroshima nổ ngay trên đỉnh đầu anh. Một giảng sư âm nhạc dạy tại trường đại học âm nhạc Tokyo -ông Takashi Niigaki- 43 tuổi, một người hoàn toàn vô danh trong giới văn nghệ Nhật, công bố với truyền thông là ông viết khoảng 20 bản nhạc bán cho Samuragochi, với giá khoảng $70,000 mỹ kim.


Mọi người bật ngửa; . Samuragochi lánh mặt, đại diện ông, luật sư Kazushi Orimoto phổ biến một bản tạ lỗi viết, "Samuragochi vô cùng ân hận đã phản bội người yêu nhạc; ông hoàn toàn ý thức được là việc ông làm không thể tha thứ được."


Niigaki còn tiết lộ là Samuragochi không hề điếc như anh ta làm cho mọi người tưởng như vậy, và để dẫn chứng cáo buộc này, ông nói 2 người nói chuyện bình thường -người nói không cần nói lớn, người nghe không cần mang máy điếc- khi họ thảo luận về những bản nhạc Niigaki viết, Samuragochi đứng tên. Niigaki cho biết nhiều lần ông bảo Samuragochi là ông muốn chấm dứt cuộc cộng tác tội lỗi giữa 2 người, nhưng ông vẫn phải tiếp tục vì Samuragochi bảo ông là nếu sự thật vỡ lở, ông ta chỉ còn một lối thoát duy nhất là tự tử.


Niigaki nói ông chần chừ không quyết định được cho đến lúc nhà trượt tuyết Takahashi công bố sẽ trình bầy vũ điệu Hiroshima trong thế vận hội Sochi. Tiết lộ của Niigaki trở thành quả bom nguyên tử Hiroshima thứ nhì, tàn phá lòng yêu thương âm nhạc của người Nhật. Họ phẫn nộ với anh Beethoven Thế Kỷ 21 đã không viết nhạc, lại cũng không điếc, mà còn đánh lừa họ bằng âm điệu nội tâm, và đặc ân của Thượng Đế.


Vũ viên Takahashi xác nhận anh vẫn phải sử dụng vũ điệu anh sáng tác căn cứ theo nhạc phẩm "Âm Giai Số 1 -Hiroshima"; anh không sáng tác kịp một vũ điệu khác thay thế, vì việc lừa gạt của Samuragochi bị tiết lộ chỉ cách ngày anh biểu diễn tại Sochi có 1 tuần lễ. Niigaki nói chính vì muốn tránh cho anh bị dư luận kết án là tòng phạm của Samuragochi, nên ông phải phanh phui cuộc lừa bịp của Samuragochi.


Hiệp Hội Trượt Tuyết Nhật công bố mặc dù vẫn sử dụng nhạc phẩm "Âm Giai Số 1 -Hiroshima" nhưng họ gạt đi, không công bố tên tác giả. Takahashi nói anh vẫn thích giòng nhạc, ý nhạc của Âm Giai Số 1, mặc dù thù ghét Samuragochi.


Hội Đồng Thành Phố Hiroshima cũng quyết định rút lại tước vị "Công Dân Danh Dự Hiroshima" họ đã trao tặng Samuragochi từ năm 2008. Tước vị cao quý này được tạo ra năm 2002 để vinh danh những cá nhân nói lên được tầm vóc vĩ đại của Hiroshima; nhạc phẩm "Âm Giai Số 1 'Hiroshima'" viết lên được một trong nhiều vĩ đại của Hiroshima: tiếng khóc kéo dài đã 49 năm, thương tiếc cái chết của 100,000 công dân Hiroshima vì một quả bom.


Bà Mari Takeuchi, trưởng phòng văn hóa thành phố Hiroshima, nói bà ân hận đã đề nghị tước vị công dân danh dự cho Samuragochi. Bà nói việc đánh lận nghệ thuật của anh làm bà lợm giọng.


Người thật sự viết ra bản nhạc này -giảng sư đại học Niigaki- cho biết cái tên đầu tiên của nhạc phẩm là "Nghi Thức Hôm Nay". Trong buổi họp báo hôm thứ Năm 2/6/14, Niigaki nói ông ngạc nhiên khi thấy tác phẩm của ông được trình diễn dưới cái tên "Âm Giai Số 1 -Hiroshima".


Luật sư Orimoto -đại diện Samuragochi- nói thân chủ ông không giả điếc; Samuragochi điếc thật, và điếc rất nặng." Orimoto nói, "Tôi thấy tận mắt giấy bác sĩ chứng nhận ông Samuragochi điếc vào độ thứ nhì"; độ thứ nhì là độ nặng nhất của chứng điếc -điếc cả 2 tai. Orimoto còn nói ông và luật sư của Niigaki đang thảo luận về tác quyền của những nhạc phẩm mà Niigaki nói là tác phẩm do ông viết ra.


Đạo văn, đạo thơ, đạo nhạc là chuyện xẩy ra thường xuyên và xẩy ra khắp nơi; mặt khác người viết sách thuê, viết diễn văn mướn cho các chính khách cũng chỉ được gọi là ghost writers; ông Niigaki cũng chỉ là một ghost writer, ông viết nhạc mướn cho ông Samuragochi.


Nếu 2 ngòi bút Christopher Michel và Bryan Curtis giúp tổng thống George W. Bush viết quyển DECISION POINTS, mà không có quyền tự xưng là tác giả quyển Hồi Ký này, thì Niigaki cũng không phải là tác giả viết ra nhạc khúc "Âm Giai Số 1 -Hiroshima"; mà chỉ là một ngòi bút vô danh đi viết mướn; trên pháp luật Samuragochi là người duy nhất có quyền xưng là tác giả của nhạc phẩm này.


Không ai bênh vực được việc làm thiếu ngay thẳng của Samuragochi, nhưng dư luận cũng cần phải phỉ nhổ hành động ghen tức của Niigaki. Trên bình diện pháp luật Samuragochi còn có thể kiện Niigaki về tội bội ước dù đôi bên có ký khế ước với nhau hay không, vì chỉ riêng việc Niigaki nhận $70,000 của Samuragochi để viết 20 bản nhạc cũng là yếu tổ đủ để chứng minh anh là một ghost writer đang muốn tranh danh vị tác giả của Samuragochi.


Điều đáng tiếc là Orimoto không sớm khuyến cáo Samuragochi kiện Niigaki về tội mạ lỵ; sự trễ nải này khiến Takahashi mất huy chương vàng vì mất tự tin khi trình bầy vũ khúc Hiroshima trên sàn băng Sochi.

Nguyễn Đạt Thịnh